Ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου που καταγράφηκαν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Νορβηγία και την Ελβετία μειώθηκε κατά 11% το 2024, αλλά παρέμεινε πάνω από το ένα εκατομμύριο για δεύτερη συνεχή χρονιά, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση που δημοσίευσε ο Οργανισμός Ασύλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUAA) το πρωί της Δευτέρας.
Συνολικά, πέρυσι υποβλήθηκαν 1.014.420 αιτήσεις διεθνούς προστασίας, σε σύγκριση με τις 1.143.437 αιτήσεις που καταγράφηκαν το 2023.
Ειδικότερα, η έκθεση δείχνει ότι σχεδόν οι μισές (48%) από το ένα εκατομμύριο αιτήσεις υποβλήθηκαν από υπηκόους με ιστορικά χαμηλές πιθανότητες επιτυχούς απόφασης, γεγονός που υποδηλώνει ότι είναι πιθανό να απορριφθούν τελικά από τις εθνικές αρχές.
Η τάση αυτή πρόκειται να επιτείνει τις επαναλαμβανόμενες ανησυχίες των κρατών μελών της ΕΕ, τα οποία έχουν ζητήσει από τις Βρυξέλλες να μεταρρυθμίσουν την ισχύουσα νομοθεσία, ώστε να επιταχυνθεί η απέλαση των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο, όπως οι οικονομικοί μετανάστες που έρχονται στην ήπειρο αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και όχι για να ξεφύγουν από διώξεις ή κακομεταχείριση.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υποστηρίξει την αμφιλεγόμενη ιδέα της δημιουργίας στρατοπέδων (γνωστών και ως "κόμβων επιστροφής") εκτός του εδάφους της ΕΕ για τη μεταφορά εκείνων των οποίων οι αιτήσεις απορρίπτονται. Μια ανανεωμένη οδηγία για την επιστροφή αναμένεται να παρουσιαστεί αργότερα αυτό το μήνα.
Σύμφωνα με τα τελευταία χρόνια, οι Σύροι, οι Αφγανοί, οι Βενεζουελάνοι, οι Τούρκοι και οι Κολομβιανοί αντιπροσώπευαν τις μεγαλύτερες ομάδες αιτούντων άσυλο το 2024, σύμφωνα με την έκθεση της EUAA.
Οι συριακές αιτήσεις (151.000) μειώθηκαν κατά 17% συνολικά και κατά 24% στη Γερμανία, την κύρια χώρα υποδοχής. Η αλλαγή αυτή δεν συνδέεται άμεσα με την πτώση της απολυταρχίας του Μπασάρ αλ Άσαντ, η οποία συνέβη μόλις τον Δεκέμβριο και της οποίας οι επιπτώσεις δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί πλήρως.
Οι αιτήσεις των Αφγανών (87.382), των Τούρκων (55.705) και των Κολομβιανών (51.529) μειώθηκαν επίσης.
Αντίθετα, οι αιτήσεις των κατοίκων της Βενεζουέλας αυξήθηκαν σε 73.187, αριθμός ρεκόρ από το 2014 τουλάχιστον. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών (90%) κατατέθηκε στην Ισπανία.
Ως αποτέλεσμα των συνεχιζόμενων συγκρούσεων στην περιοχή του Κεντρικού Σαχέλ, η Ισπανία αντιμετώπισε εξαιρετική μεταναστευτική πίεση στις Κανάριες Νήσους. Οι αιτήσεις από πολίτες του Μάλι (17.000) και της Σενεγάλης (14.000) διπλασιάστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Οι Ουκρανοί που διαφεύγουν από τον πόλεμο της Ρωσίας υπέβαλαν 27.000 αιτήσεις ασύλου το 2024, αύξηση 90% σε σύγκριση με το 2023. Η έντονη αύξηση συνδέεται με την οδηγία για την προσωρινή προστασία, ένα ειδικό καθεστώς που ισχύει για τους Ουκρανούς πολίτες και λήγει τον Μάρτιο του 2026. Η υποβολή αίτησης ασύλου μπορεί να αποτελέσει μια μακροπρόθεσμη εναλλακτική λύση στην οδηγία.
Όσον αφορά τις χώρες προορισμού, η Γερμανία παρέμεινε σαφώς στην κορυφή με πάνω από 237.000 αιτήσεις το 2024. Ο απολογισμός, ωστόσο, αντιπροσωπεύει μείωση 29% σε σύγκριση με το 2023.
Η παράτυπη μετανάστευση ήταν ένα από τα θέματα που κυριάρχησαν στη συζήτηση των Γερμανικών εκλογών του Φεβρουαρίου. Ο Φρίντριχ Μερτς, ο συντηρητικός ηγέτης που είναι έτοιμος να γίνει ο επόμενος καγκελάριος, έχει υποσχεθεί σημαντική αυστηροποίηση της γερμανικής νομοθεσίας για τη μετανάστευση και το άσυλο.
Τη Γερμανία ακολούθησαν ως κύριοι προορισμοί η Ισπανία (165.767 αιτήσεις), η Ιταλία (158.867), η Γαλλία (158.730), η Ελλάδα (73.688), το Βέλγιο (39.206) και η Ολλανδία (33.437).
Η Κύπρος, είδε τον μεγαλύτερο αριθμό αιτήσεων ασύλου ανά κάτοικο: μία για κάθε 138 κατοίκους.
Εν τω μεταξύ, η Ουγγαρία δέχθηκε μόνο 29 αιτήσεις το 2024 λόγω των μακροχρόνιων περιορισμών της στο δικαίωμα ασύλου, τους οποίους το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ως "πρωτοφανή και εξαιρετικά σοβαρή παραβίαση του δικαίου της ΕΕ".
Η Ουγγαρία υπόκειται επί του παρόντος σε πρόστιμο πολλών εκατομμυρίων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, το οποίο αφαιρείται σταδιακά από το μερίδιο που αναλογεί στη χώρα από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Το ποσοστό αναγνώρισης - οι πιθανότητες επιτυχούς αίτησης - ήταν 42% πέρυσι, σχεδόν αμετάβλητο. Τα υψηλότερα ποσοστά αναγνώρισης είχαν οι Σύροι (90%), οι προερχόμενοι από το Μάλι (84%), οι προερχόμενοι από την Ερυθραία (81%), οι Ουκρανοί (80%), οι Αφγανοί (63%) και οι Σομαλοί (60%).
Το ποσοστό δεν είναι καθόλου ομοιόμορφο και ποικίλλει ανάλογα με τη χώρα που εξετάζει το αίτημα. Για παράδειγμα, οι Αφγανοί που υπέβαλαν αίτηση στην Ελλάδα είχαν ποσοστό αναγνώρισης 98%, ενώ εκείνοι που υπέβαλαν αίτηση στο Βέλγιο είχαν πολύ χαμηλότερο ποσοστό 39%.
Στις χώρες με χαμηλό ποσοστό αναγνώρισης - κάτω από 20% - περιλαμβάνονται η Τουρκία, η Νιγηρία, το Πακιστάν, η Κολομβία, η Τυνησία, το Μαρόκο, το Μπαγκλαντές, η Γεωργία, το Περού, η Αίγυπτος και η Βενεζουέλα.
Ο συνολικός αριθμός των εκκρεμών υποθέσεων ανερχόταν σε 981.000 στο τέλος του 2024, ένας ιδιαίτερα αυξημένος αριθμός που αντιστοιχεί στην κορύφωση που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια της μεταναστευτικής κρίσης του 2016.
Εδώ και χρόνια, η ΕΕ προσπαθεί να περιορίσει τον αριθμό των αιτούντων με χαμηλό ποσοστό αναγνώρισης για να αποφύγει την υπερφόρτωση των αρχών με υποθέσεις που είναι απίθανο να επιτύχουν. Οι Βρυξέλλες έχουν υπογράψει χρηματοδοτούμενες από την ΕΕ συμφωνίες με την Τυνησία, την Αίγυπτο και τον Λίβανο για την ενίσχυση των συνοριακών ελέγχων και την αποτροπή της αναχώρησης παράτυπων μεταναστών.
Αλλά μια πιο προσεκτική ματιά στα στατιστικά στοιχεία του 2024 δείχνει τους περιορισμούς αυτής της προσέγγισης.
Σύμφωνα με την Frontex, την υπηρεσία φύλαξης των συνόρων της ΕΕ, πέρυσι σημειώθηκαν 239.000 παράτυπες διελεύσεις συνόρων, δηλαδή μείωση κατά 38%. Αυτό σημαίνει ότι η πλειονότητα των 1.014.420 αιτήσεων ασύλου που υποβλήθηκαν το 2024 προήλθε από άτομα που έφτασαν στο μπλοκ μέσω νόμιμων οδών.
Πηγή: euronews.gr