Χιλιάδες πρόσφυγες -όσοι πέρασαν τα σύνορα της Συρίας αλλά και πολλοί εσωτερικοί- επιστρέφουν στη Δαμασκό, μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ.
Η ευφορία στη χώρα μετά τις καταιγιστικές εξελίξεις του Σαββατοκύριακου είναι έκδηλη. Τεράστια είναι και τα κονβόι των αυτοκινήτων που επιστρέφουν στη Δαμασκό. Ωστόσο μετά την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αναστείλει την επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου των Σύρων.
Η Ευρώπη «παγώνει» τις αιτήσεις ασύλου για τους Σύρους
Η υπηρεσιακή κυβέρνηση της Αυστρίας σταμάτησε όλες τις αιτήσεις ασύλου από Σύρους και δηλώνει ότι κάνει σχέδια για τον επαναπατρισμό ή την απέλαση των ανθρώπων πίσω στην πατρίδα τους, υποστηρίζοντας ότι η κατάσταση στη χώρα έχει αλλάξει ριζικά
Η Γερμανία (που φιλοξενεί ένα εκατομμύριο Σύρους), το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία δήλωσαν ότι θα σταματήσουν προς το παρόν τις αποφάσεις για την παροχή ασύλου. Η Δανία και η Νορβηγία και η Σουηδία ανακοίνωσαν, με τη σειρά τους, πως αναστέλλουν την εξέταση αιτημάτων χορήγησης ασύλου σε Σύρους πρόσφυγες.
Συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ την Παρασκευή
Το ελληνικό υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου αξιολογεί τα δεδομένα που διαμορφώνονται και θα εισηγηθεί για οριστικές αποφάσεις σχετικά με τις διαδικασίες ασύλου την Παρασκευή σε συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, ενώ ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Νίκος Παναγιωτόπουλος θα επιδιώξει άμεσα επαφή με τον νέο επίτροπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το μεταναστευτικό, με στόχο να ανταλλάξουν απόψεις για τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται μετά τις εξελίξεις στη Συρία.
Από το 2011, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, περισσότεροι από 14 εκατομμύρια Σύριοι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους σε αναζήτηση ασφάλειας.
Σε ανακοίνωσή του, το υπουργείο Εσωτερικών της Αυστρίας ανέφερε ότι «η πολιτική κατάσταση στη Συρία έχει αλλάξει ριζικά και, κυρίως, ραγδαία τις τελευταίες ημέρες». Στην Αυστρία ζουν περίπου 95.000 Σύροι, πολλοί από τους οποίους έφτασαν κατά τη διάρκεια της μεταναστευτικής κρίσης του 2015 και του 2016. Η αντίδραση εναντίον τους έχει τροφοδοτήσει την υποστήριξη προς την ακροδεξιά και τους συντηρητικούς στην Αυστρία.
Το Ομοσπονδιακό Γραφείο Μετανάστευσης και Προσφύγων της Γερμανίας ανέστειλε όλες τις εκκρεμείς αιτήσεις από Σύρους αιτούντες άσυλο. Οι αξιωματούχοι λένε ότι η πολιτική κατάσταση είναι τόσο αβέβαιη στη Συρία, ώστε δεν είναι δυνατόν να ληφθεί μια σωστή απόφαση για το αν η χώρα είναι ασφαλής ή όχι. Αυτή τη στιγμή 47.270 Σύροι στη Γερμανία περιμένουν απάντηση στις αιτήσεις ασύλου τους. Όσοι έχουν ήδη λάβει άσυλο δεν επηρεάζονται.
Η Γερμανία έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό της συριακής διασποράς εκτός της Μέσης Ανατολής, με περίπου ένα εκατομμύριο Σύρους να ζουν στη Γερμανία. Περίπου 700.000 θεωρούνται πρόσφυγες. Η υπουργός Εσωτερικών της Βρετανίας Yvette Cooper επιβεβαίωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο «ανέστειλε τις αποφάσεις ασύλου για υποθέσεις από τη Συρία, ενώ το Υπουργείο Εσωτερικών εξετάζει και παρακολουθεί την τρέχουσα κατάσταση». Η Κούπερ δήλωσε ότι η κατάσταση στη χώρα «κινείται εξαιρετικά γρήγορα μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ» και πρόσθεσε ότι ορισμένοι άνθρωποι επιστρέφουν ήδη στη Συρία.
Μεταξύ 2011 και 2021 χορηγήθηκε άσυλο στο Ηνωμένο Βασίλειο σε περισσότερους από 30.000 Σύρους. Οι περισσότεροι από αυτούς επανεγκαταστάθηκαν στο πλαίσιο ανθρωπιστικών προγραμμάτων και ήρθαν απευθείας από άλλες χώρες στις οποίες είχαν καταφύγει, όπως η Τουρκία και ο Λίβανος. Το 2019, υπολογίστηκε ότι περίπου 47.000 Σύροι ζούσαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά ο αριθμός αυτός θεωρείται ότι έκτοτε έχει μειωθεί σε περίπου 30.000.
Η Γαλλία επεξεργάζεται μια πολιτική παρόμοια με αυτή που πρότεινε η Γερμανία, ενώ η απόφαση αναμένεται τις επόμενες ώρες, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς.
Εν τω μεταξύ, χιλιάδες Σύροι που έχουν εξοριστεί στον Λίβανο και την Ιορδανία επιστρέφουν στα σπίτια τους. Αλλά στα λιβανέζικα σύνορα, η ροή ήταν και προς τις δύο κατευθύνσεις.
Ένας ανταποκριτής του BBC εκεί δήλωσε ότι ένας αυξανόμενος αριθμός Σύρων προσπαθούσε να εισέλθει στο Λίβανο, προκαλώντας στρατιωτικές ενισχύσεις του Λιβάνου. Λέει ότι ορισμένοι φοβούνται αύξηση του χάους ή της εγκληματικότητας στην πατρίδα τους, αν και λένε επίσης ότι έχουν λάβει διαβεβαιώσεις ότι αυτό δεν θα συμβεί.
Ο Λίβανος φιλοξενεί περισσότερους από ένα εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες, αλλά έχει αυστηροποιήσει τους κανόνες για την είσοδό τους στη χώρα.
Η Τουρκία βοηθάει τους πρόσφυγες να επιστρέψουν
Η Τουρκία ενισχύει τις δυνατότητές της στις μεθοριακές διαβάσεις με τη Συρία, ώστε να μπορέσουν να επιστρέψουν ευκολότερα στην πατρίδα τους οι Σύροι πρόσφυγες, ανακοίνωσε ο υπουργός Εσωτερικών.
«Μέχρι τώρα είχαμε δυνατότητα 3.000 διαβάσεων καθημερινά και την αυξήσαμε στις 15-20.000», είπε ο Αλί Γερλίκαγια.
Πολλοί Σύροι πρόσφυγες που ζουν στην Τουρκία έσπευσαν στα νότια της χώρας για να επιστρέψουν στη Συρία, μόλις έγινε γνωστό ότι ανατράπηκε ο Μπασάρ Αλ Άσαντ. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ανακοίνωσε την Δευτέρα ότι επαναλειτουργεί η μεθοριακή διάβαση του Γιαλανταγί, στην επαρχία Χατάι, που παρέμενε κλειστή από το 2013.
Ο Γερλίκαγια είπε ότι την Κυριακή καταγράφηκαν «300-400» διαβάσεις από τα τουρκικά μεθοριακά φυλάκια και τα μεσάνυχτα της Δευτέρα ο αριθμός αυτός είχε ήδη διπλασιαστεί.
Ο υπουργός είπε ότι την Τετάρτη θα συναντηθεί με στελέχη μη κυβερνητικών συριακών οργανώσεων, χωρίς να τις κατονομάσει.
«Από το 2016, περισσότεροι από 738.000 Σύροι επέστρεψαν στα σπίτια τους εθελοντικά», είπε, σημειώνοντας ότι 2.935.000 παραμένουν ακόμη στην Τουρκία.
Σύμφωνα με τις τουρκικές αρχές, 1,24 εκατ. πρόσφυγες προέρχονται από την επαρχία του Χαλεπιού, η πρωτεύουσα της οποίας ήταν η πρώτη που έπεσε στα χέρια των ανταρτών, την 1η Δεκεμβρίου.
Ο Ερντογάν είχε τηλεφωνικές επαφές με αντικείμενο τη Συρία με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και την πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι. Στην επικοινωνία του με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν διαβεβαίωσε ότι «οργανώνεται η ασφαλής και εθελοντική επιστροφή των Σύρων στη χώρα τους».
Η επιστροφή δεν είναι απλή υπόθεση
Η ξαφνική κατάρρευση της δικτατορίας του Άσαντ ανοίγει ένα παράθυρο ελπίδας για τους Σύρους που έχουν αναγκαστεί να φύγουν, όμως η υφιστάμενη δεινή κατάσταση σημαίνει ότι η επιστροφή στην πατρίδα δεν θα είναι εύκολη απόφαση. Πολλοί έχουν ενσωματωθεί στις νέες τους πατρίδες ή μπορεί να φοβούνται ότι οι μάχες θα αναζωπυρωθούν μεταξύ των διαφόρων ομάδων ανταρτών, αποτελώντας ιδιαίτερη απειλή για τις μειονότητες. Ορισμένοι δεν έχουν κανένα σπίτι για να επιστρέψουν.
Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), η κατάσταση στη Συρία παραμένει «μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις εκτοπισμού στον κόσμο». Η υπηρεσία εκτιμά ότι το 2023 θα υπάρχουν περίπου 6,4 εκατομμύρια Σύροι πρόσφυγες παγκοσμίως, εκ των οποίων 5,1 εκατομμύρια θα ζουν σε γειτονικές χώρες - Αίγυπτο, Ιράκ, Ιορδανία, Λίβανο και Τουρκία.
Οι δέκα χώρες που επέλεξαν περισσότερο οι Σύροι για να μεταναστεύσουν το 2023 ήταν οι εξής σύμφωνα με τον ΟΗΕ:
- Η Τουρκία όπου φιλοξενήθηκαν 3,2 εκατ. μετανάστες
- Ο Λίβανος με 748.900 μετανάστες
- Η Γερμανία με 705.800 μετανάστες
- Η Ιορδανία με 669.100 μετανάστες
- Το Ιράκ με 272.000 μετανάστες
- Η Αίγυπτος με 153.800 μετανάστες
- Η Σουηδία με 94.900 μετανάστες
- Η Αυστρία με 87. 200 μετανάστες
- Η Ολλανδία με 58.400 μετανάστες
- Η Ελλάδα με 45.900 μετανάστες
Τι σημαίνει «παύση» των αιτήσεων ασύλου;
Οι ξένοι ηγέτες των 27 μελών του μπλοκ θα συναντηθούν αργότερα αυτόν τον μήνα για να συζητήσουν μια κοινή απάντηση.
Ο Bram Frouws, διευθυντής της δεξαμενής σκέψης Mixed Migration Centre με έδρα τη Γενεύη, δήλωσε στο Al Jazeera ότι η παύση των αιτήσεων ασύλου «ουσιαστικά σημαίνει ότι οι Σύριοι που βρίσκονται ακόμη σε διαδικασία ασύλου και περιμένουν απόφαση θα βρίσκονται σε εκκρεμότητα για πολύ περισσότερο καιρό».
«Γνωρίζοντας ότι σε πολλές [ευρωπαϊκές] χώρες υπάρχουν μεγάλες καθυστερήσεις στην παροχή ασύλου, αυτό αυξάνει την αβεβαιότητα για πολλούς. Σημαίνει επίσης ότι όσοι φθάνουν από εδώ και στο εξής, ενώ εξακολουθούν να είναι δυνατόν να υποβάλουν αίτηση ασύλου, θα πρέπει να περιμένουν πολύ για μια απόφαση», πρόσθεσε.
Προς το παρόν, δεν υπάρχει καμία αλλαγή στο καθεστώς για όσους έχουν ήδη λάβει άσυλο σε ευρωπαϊκές χώρες.