Ήταν γύρω στις 5:30 το πρωί της Πέμπτης στην Ουάσιγκτον, όταν ανώτεροι αξιωματούχοι των ΗΠΑ έλαβαν για πρώτη φορά νέα – και φωτογραφίες – από τους Ισραηλινούς ομολόγους τους: ο ηγέτης της Χαμάς Γιαχία Σινουάρ μπορεί να είναι νεκρός.
To CNN ιχνηλατεί την πορεία του πλέον καταζητούμενου ως εγκέφαλου για την επίθεση της 7 Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ, εδώ και ένα χρόνο.
Περισσότερες από μία φορές, είχαν φτάσει κοντά, σπρώχνοντας τον αρχηγό της Χαμάς από τη μία υπόγεια κρυψώνα στην άλλη. Αλλά ο Σινουάρ κινούνταν σαν φάντασμα στην ατελείωτη δίνη των τούνελ που ήταν σκαμμένα κάτω από τους δρόμους της Γάζας. Σπάνια έβγαινε πάνω από το έδαφος και επικοινωνούσε μόνο μέσω αγγελιοφόρων για να αποφύγει τον εντοπισμό από την ηλεκτρονική επιτήρηση.
Τελικά, από καθαρή τύχη μια ομάδα Ισραηλινών στρατιωτών έπεσε πάνω στον πιο καταζητούμενο άνθρωπο του Ισραήλ. Στρατιώτες πεζικού από την ταξιαρχία Bislach των IDF, μια μονάδα που συνήθως εκπαιδεύει μελλοντικούς διοικητές, είχαν εντοπίσει αρκετούς άνδρες ανάμεσα στα ερείπια της νότιας Γάζας. Στην προσπάθειά τους να πλησιάσουν ξέσπασαν πυροβολισμοί. Οι Ισραηλινοί ανταπέδωσαν τα πυρά από ένα τανκ και έστειλαν ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος σε ένα από τα ρημαγμένα κτίρια. Μόνο όταν έληξε η ανταλλαγή πυρών και τα στρατεύματα επέστρεψαν το επόμενο πρωί για να επιθεωρήσουν τα ερείπια, συνειδητοποίησαν ότι ένα από τα πτώματα ήταν του Σινουάρ.
Ο θάνατός του σηματοδοτεί το τέλος ενός πολύχρονου ανθρωποκυνηγητού που απασχόλησε τις ισραηλινές και αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες – και κυριάρχησε στις συζητήσεις σχετικά με το τι θα χρειαζόταν για να τερματιστεί ο πόλεμος. Η CIA είχε συστήσει ειδική ομάδα εργασίας για τον εντοπισμό του Σινουάρ- και μετά τις 7 Οκτωβρίου, οι ΗΠΑ έσπευσαν σε μεγάλο βαθμό στην περιοχή για να συγκεντρώσουν πληροφορίες για τη Χαμάς και τον ηγέτη της. Ωστόσο, όπως δήλωσαν στο CNN πολλοί Αμερικανοί αξιωματούχοι, η στιγμή του θανάτου του αποτέλεσε πλήρη έκπληξη.
Οι Ισραηλινοί και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν συχνά κάποια γενική εικόνα της περιοχής όπου μπορεί να κρυβόταν ο Σινουάρ κατά τη διάρκεια των μηνών του πολέμου. Αλλά ο ασύλληπτος ηγέτης της Χαμάς μετακινούνταν συνεχώς και έκανε τον εντοπισμό της θέσης του εξαιρετικά δύσκολο. Απέφευγε εντελώς τα κινητά τηλέφωνα και άλλες ηλεκτρονικές επικοινωνίες. Αντ’ αυτού έστελνε γραπτά σημειώματα για να μεταφέρει τις οδηγίες του τόσο στους στρατιωτικούς διοικητές μέσα στη Γάζα, όσο και στους αξιωματούχους της Χαμάς στη Ντόχα που ενεργούσαν ως εκπρόσωποί του στις διαπραγματεύσεις για μια πιθανή κατάπαυση του πυρός. Οι συνομιλητές έπρεπε μερικές φορές να περιμένουν ημέρες ή εβδομάδες για ανατροφοδότηση από τον Σινουάρ προκειμένου να δώσουν χρόνο στους αγγελιοφόρους να μεταβιβάσουν τα γραπτά μηνύματα πέρα δώθε.
Ο Σινουάρ δεν είχε εμφανιστεί δημοσίως από τις 7 Οκτωβρίου. Η μόνη γνωστή άμεση επικοινωνία του με τον έξω κόσμο ήταν μέσω διαφόρων επιστολών, με πιο πρόσφατη τον περασμένο μήνα, όταν έγραψε στον επικεφαλής της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα. Η Χεζμπολάχ δήλωσε ότι είχε γράψει στον Νασράλα επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή του να πολεμήσει το Ισραήλ και να υποστηρίξει τη συμμαχία περιφερειακών μαχητών που υποστηρίζεται από το Ιράν και είναι γνωστή ως “Άξονας της Αντίστασης”. Για τόσο καιρό, ο Σινουάρ ήταν γνωστό ότι ήταν σχολαστικά προσεκτικός, ακόμη και παρανοϊκός, όσον αφορά την προσωπική του ασφάλεια. Δεν είναι σαφές τι τον τράβηξε πάνω από το έδαφος την Τετάρτη – μια μοιραία απόφαση που τον έκανε ευάλωτο. “Αυτοί οι τύποι βγαίνουν από την κρυψώνα τους και δεν μπορούν ποτέ να μείνουν άνετα”, δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος.
Μια χρονιά, πάντα ένα βήμα πίσω από τον Σινουάρ
Ξανά και ξανά, φάνηκε ότι οι IDF ήταν πάντα ένα βήμα πίσω από τον Σινουάρ. Σε τουλάχιστον τρεις διαφορετικές περιπτώσεις το 2024, οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας κατάφεραν να εισέλθουν σε σήραγγες όπου ο Σινουάρ είχε μόλις βρεθεί. Τον Ιανουάριο, σύμφωνα με ανώτατο διοικητή των IDF, στοιχεία DNA βοήθησαν το Ισραήλ να επιβεβαιώσει ότι είχε κρυφτεί σε μια σήραγγα κάτω από τη Χαν Γιουνίς στις αρχές Οκτωβρίου 2023. Το CNN δεν ήταν σε θέση να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα αυτή την ανάλυση.
Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης δεν έχουν ανεξάρτητη πρόσβαση στη Γάζα από την έναρξη του πολέμου. Ο μόνος τρόπος εισόδου είναι με ισραηλινή στρατιωτική συνοδεία, πράγμα που σημαίνει ότι οι δημοσιογράφοι επιτρέπεται να δουν μόνο ό,τι θέλει το Ισραήλ να δουν. Τον Φεβρουάριο, πλάνα από κάμερες κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης φέρονται να έδειξαν τον Σινουάρ μέσα σε μια σήραγγα στην ίδια περιοχή λίγες ημέρες μετά την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, να κινείται σε σήραγγα με τη γυναίκα του, τα παιδιά του και τον αδελφό του Ιμπραήμ Σινουάρ. Καθώς οι IDF άρχισαν να πλησιάζουν τη Χαν Γιουνίς, ο Sinwar φάνηκε να έχει μετακινηθεί νότια. Τελικά βρήκαν το DNA του σε μια σήραγγα στη Ράφα, μερικές εκατοντάδες μέτρα από το σημείο όπου σκοτώθηκαν έξι όμηροι τον Αύγουστο. Σκοτώθηκε την Τετάρτη όχι μακριά από αυτή τη σήραγγα, σε ένα τμήμα της Ράφα που ονομάζεται Ταλ Αλ Σουλτάν και το οποίο είχε αποκλειστεί από τον ισραηλινό στρατό μετά από εντατικοποιημένες επιθέσεις δύο ταγμάτων της Χαμάς όλο το καλοκαίρι.
Κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η CIA εκτίμησε ότι ο Σινουάρ, αντιμέτωπος με την ευθύνη για το μέγεθος των δεινών στη Γάζα, δεχόταν πιέσεις από τους ίδιους τους στρατιωτικούς διοικητές του να αποδεχτεί μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός και να τερματίσει τον πόλεμο με το Ισραήλ.
Καθώς το Ισραήλ κυνηγούσε τους πράκτορες της Χαμάς που κρύβονταν στο τεράστιο δίκτυο υπόγειων σηράγγων, οι IDF κατά καιρούς έστελναν σκύλους, νυφίτσες και ρομπότ αντί για στρατιώτες. Μερικές φορές, όταν ένας σκύλος δεν επέστρεφε πίσω στο έδαφος, οι IDF αναρωτιόντουσαν αν αυτό οφειλόταν στην έλλειψη οξυγόνου σε ορισμένα σημεία της σήραγγας που βρίσκονταν πολλούς ορόφους κάτω από το επίπεδο του εδάφους. Άλλες φορές, τα ρομπότ δέχονταν πυροβολισμούς – επιβεβαιώνοντας ότι υπήρχε, πράγματι, παρουσία της Χαμάς. Αλλά παρέμενε απρόσιτος. Είναι σαφές ότι οι IDF δεν γνώριζαν ότι βρισκόταν κοντά στο Ταλ Αλ Σουλτάν μέχρι να σκοτωθεί.
Στην τελική του μάχη, ο Σινουάρ, μαζί με άλλους δύο άνδρες, πέταξε χειροβομβίδες και πυροβόλησε με όπλα τους γύρω Ισραηλινούς στρατιώτες, οι οποίοι απάντησαν με τα δικά τους πυρά. Ο Σινουάρ, οπλισμένος με ένα γιλέκο και ένα όπλο και 10.000 δολάρια σε ισραηλινά σέκελ, διέφυγε μόνος του σε ένα άλλο κτίριο. Τις στιγμές πριν από τον θάνατό του – ο οποίος σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους προκλήθηκε από σφαίρα στο κεφάλι – οι Ισραηλινοί στρατιώτες πέταξαν ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος στο κατεστραμμένο κτίριο όπου είχε διαφύγει. Το βίντεο από το μη επανδρωμένο αεροσκάφος, που έδωσε στη δημοσιότητα ο ισραηλινός στρατός, προσφέρει μια σιωπηλή περιγραφή των τελευταίων στιγμών του. Αιωρείται σε ένα δωμάτιο στον επάνω όροφο, όπου μια μασκοφόρος φιγούρα κάθεται μόνη της σε μια καρέκλα, περιτριγυρισμένη από σκόνη και χαλάσματα. Η φιγούρα κρατάει στο χέρι της ένα κομμάτι ξύλο και, ένα κλάσμα του δευτερολέπτου πριν τελειώσει το βίντεο, το εκσφενδονίζει προς το drone.