Έντονο προβληματισμό και αντιδράσεις σε κεντρικό επίπεδο προκαλεί στη Γερμανία η άνετη νίκη που εξασφάλισε το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD) στις κρατιδιακές εκλογές στην Θουριγγία αλλά το μεγαλύτερο του 30% ποσοστό που κατέκτησε στη Σαξονία, την ώρα που τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού (SPD, Πράσινοι, FDP) δείχνουν να καταποντίζονται.
Για πρώτη φορά από το 1945 η ακροδεξιά κερδίζει τις εκλογές σε κρατίδιο στη Γερμανία και ένας νέος άνεμος λαϊκισμού πνέει στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.
Ο αντιπρόεδρος του FDP Βόλφγκανγκ Κουμπίκι δήλωσε ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός «φωτεινός σηματοδότης» έχασε την νομιμοποίησή του, τονίζοντας ότι «όταν ένα τόσο μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος ψηφίζει κατ' αυτόν τον τρόπο, πρέπει να υπάρξουν συνέπειες».
Ο εκπρόσωπος του κόμματος για θέματα οικονομίας Φρανκ Σέφλερ έκανε λόγο για «αποτέλεσμα - καταστροφή» για την κυβέρνηση Σολτς, ενώ ο γενικός γραμματέας του SPD Κέβιν Κύνερτ επέρριψε την ευθύνη στους κυβερνητικούς εταίρους του κόμματός του, τους Πράσινους και το FDP. «Θα υπάρξουν συζητήσεις για το μελλοντικό έργο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
«Το θέμα είναι το SPD να μην επιτρέπει να τον ξεγελούν κόμματα τα οποία οι ψηφοφόροι πέταξαν έξω από τα κοινοβούλια συντρίβοντάς τα», υπογράμμισε. Από την πλευρά του CDU, ο γενικός γραμματέας Κάρστεν Λίνεμαν επιτέθηκε στην Ζάρα Βάγκενκνεχτ χαρακτηρίζοντάς την «κομμουνίστρια».
Η νεοσύστατη «Συμμαχία Ζάρα Βάγκεκνεχτ» (BSW) συγκαταλέγεται στους κερδισμένους των σημερινών εκλογών, αφού κατέκτησε την τρίτη θέση και στα δύο κρατίδια, «εξαφανίζοντας» την Αριστερά, το κόμμα από το οποίο προέρχεται.
Αναλυτικά, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της κάλπης στη Θουριγγία, όπου η οργάνωση της AfD θεωρείται επισήμως «εξακριβωμένη ακροδεξιά εξτρεμιστική» δύναμη και ο επικεφαλής της, Μπγερν Χέκε έχει χαρακτηριστεί με δικαστική απόφαση «φασίστας», η AfD, κερδίζει με 32,8% και ακολουθεί το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα (CDU) με 23,6%. Την τρίτη θέση εξασφαλίζει η BSW με 15,8%, η οποία ιδρύθηκε μόλις τον περασμένο Ιανουάριο από την πρώην επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας της Αριστεράς Ζάρα Βάγκενκνεχτ, με θέσεις υπέρ της Ρωσίας και της περιοριστικής πολιτικής για το προσφυγικό. Τα κόμματα του ομοσπονδιακού κυβερνητικού συνασπισμού υφίστανται τις μεγαλύτερες απώλειες, με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) να εξασφαλίζει μόλις 6,1% και τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους (FDP) να μένουν εκτός κοινοβουλίου.
Με δεδομένο ότι κανένα κόμμα δεν επιθυμεί την συνεργασία με την AfD, τα βλέμματα στρέφονται τώρα στο ενδεχόμενο συνεργασίας του CDU με το SPD ή την BSW. «Βλέπουμε το αποτέλεσμα ως ευκαιρία αλλαγής διακυβέρνησης υπό το CDU», δήλωσε ο επικεφαλής του CDU στην Θουριγγία Μάριο Φόιγκτ, αναφερόμενος στην επικείμενη αποχώρηση του Μπόντο Ράμελο (Αριστερά) από την πρωθυπουργία και προανήγγειλε διαβουλεύσεις με το SPD, ενώ πρόσθεσε ότι «θα είμαστε ανοιχτοί για συνομιλίες» και με την BSW. Η Ζάρα Βάγκενκνεχτ από την πλευρά της δήλωσε πριν από λίγο στο ARD ότι δεν θα υπάρξει μεν κυβερνητική συνεργασία με την AfD, αλλά «αν το AfD προτείνει κάτι λογικό, για παράδειγμα ότι ένα νοσοκομείο δεν πρέπει να κλείσει, τότε η BSW θα συμφωνήσει με αυτό» και δεν θα το απορρίψει αυτομάτως. Ο επικεφαλής υποψήφιος της AfD Μπγερν Χέκε δήλωσε πάντως ότι το κόμμα του είναι «με διαφορά η μεγαλύτερη δύναμη» στο κρατίδιο και τόνισε ότι «είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε».
την Σαξονία το CDU εξασφαλίζει την πρώτη θέση με 31,9%, μπροστά από την AfD, η οποία βρίσκεται στο 30,6%. Η BSW κερδίζει και εδώ την τρίτη θέση με 11,8% και ακολουθούν το SPD με 7,3%, οι Πράσινοι με 5,1% και η Αριστερά με 4,5%. Στο κρατίδιο ορίζει το CDU τον πρωθυπουργό από την επανένωση και φαίνεται ότι εκτός απροόπτου θα συνεχιστεί. Ο σημερινός πρωθυπουργός Μίχαελ Κρέτσμερ δήλωσε ότι «έχουμε κάθε λόγο να γιορτάζουμε» και άφησε να εννοηθεί ότι το επιθυμητό είναι να συνεχιστεί η συνεργασία με το SPD, αλλά θα χρειαστεί ένας ακόμη κυβερνητικός εταίρος. Μέχρι σήμερα στην κυβέρνηση συμμετείχαν και οι Πράσινοι, θα πρέπει όμως να εξακριβωθεί ότι το κόμμα εξασφαλίζει οριστικά την είσοδό του στο τοπικό κοινοβούλιο. Επιπλέον, εφόσον τελικά η Αριστερά καταφέρει μέσω των απευθείας εντολών να εισέλθει στο κοινοβούλιο, ενδέχεται τα τρία κόμματα να μην διαθέτουν επαρκή δύναμη για να σχηματίσουν κυβέρνηση.
Ο Μπγερν Χέκε κινδυνεύει να μείνει εκτός βουλής
Ο επικεφαλής της Εναλλακτικής για την Γερμανία (AfD) στην Θουριγγία Μπγερν Χέκε απέτυχε σήμερα να εκλεγεί στο τοπικό κοινοβούλιο με απευθείας εντολή, καθώς στην εκλογική του περιφέρεια επικράτησε ο υποψήφιος του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (CDU) Κρίστιαν Τίσνερ.
Ο κ. Χέκε έλαβε το 38,9% των ψήφων και ο αντίπαλός του το 43% και, σύμφωνα με το εκλογικό σύστημα, εάν η AfD εκλέξει τελικά πολλούς βουλευτές με απευθείας εντολή, δεν θα μπορεί πλέον να εκλέξει βουλευτές από την λίστα του κόμματος, στην οποία είναι επικεφαλής ο κ. Χέκε. Σε αυτή την περίπτωση, θα μείνει εκτός κοινοβουλίου και πιθανότατα θα χάσει και την θέση του αρχηγού της τοπικής οργάνωσης.
Πώς είδαν γερμανικά ΜΜΕ το εκλογικό αποτέλεσμα
Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Θουριγγία και στην Σαξονία, κρατίδια όπου κατέγραψαν χθες Κυριακή ραγδαία άνοδο η Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD) και η Συμμαχία Ζάρα Βάγκενκνεχτ (BSW), προκαλεί έντονες αναταράξεις σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο.
Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται ο κυβερνητικός συνασπισμός.
«Ο σεισμός στην Θουριγγία θα προκαλέσει μετασεισμό στο Βερολίνο», προεξόφλησε η εφημερίδα Handelsblatt, βλέποντας «δραματικά» εκλογικά αποτελέσματα, επισημαίνοντας ότι η κατάσταση για την ομοσπονδιακή κυβέρνηση «γίνεται χειρότερη σε κάθε εκλογές» και ότι οι κρατιδιακές κάλπες θα έχουν αναπόφευκτα συνέπειες στην ουσία της ομοσπονδιακής πολιτικής.
«Σύμφωνα με μετεκλογικές έρευνες, κυριάρχησαν τα θέματα της μετανάστευσης και της εσωτερικής ασφάλειας. Εάν η κυβέρνηση θέλει να ανακτήσει μέρος της υποστήριξης που απώλεσε μετά την εκλογή της το 2021, θα πρέπει να προσφέρει κάτι σε αυτούς τους τομείς. Τα εκλογικά αποτελέσματα στη Σαξονία και τη Θουριγγία είναι ακραία με την πραγματική έννοια. Οι ομοσπονδιακοί πολιτικοί δεν θα πρέπει να τα απορρίψουν ως καθαρά ανατολικογερμανικό φαινόμενο, αλλά μάλλον να τα εκλάβουν ως προειδοποίηση και να τα λάβουν σοβαρά υπόψη», συμπλήρωσε η οικονομική εφημερίδα.
«Οι εκλογές συνιστούν μεγάλη αποτυχία για τον κυβερνητικό συνασπισμό, αλλά και για την φιλελεύθερη δημοκρατία – κέρδισαν η AfD και η BSW, δύο κόμματα που δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με την φιλελεύθερη άποψη», υποστήριξε το περιοδικό Der Spiegel προσθέτοντας ότι η εκλογική βραδιά στα δύο κρατίδια αντανακλά «την κρίση της φιλελεύθερης δημοκρατίας». Ειδικά για τους ψηφοφόρους της AfD και της BSW, αρθρογράφος του περιοδικού σημείωσε ότι «οι φιλελεύθερες ιδέες τους είναι άγνωστες» και θα απαιτείτο πολύς χρόνος για να τους ξανακερδίσουν άλλα κόμματα.
«Δεν υπάρχει κακό εκλογικό αποτέλεσμα», σχολίασε η Bild, θυμίζοντας ότι πολλές δημοσκοπήσεις «είχαν προθερμάνει την Γερμανία» για αυτό που συνέβη. «Αυτό είναι και δεν γίνεται αλλιώς (...) Ένα πραγματικά οδυνηρό χαστούκι. Εκλογές σημαίνουν ανταγωνισμό. Ανοιχτές συγκεντρώσεις. Πρέπει να πείσεις τους ανθρώπους με πράξεις και επιχειρήματα. Αν δεν πείθεις, πρέπει να ψάξεις το λάθος (...) Οι εκλογές δεν μπορούν ποτέ να είναι κακές: δεν πρέπει να φοβόμαστε τις εκλογές. Εκτός αν δεν κάνουμε σωστά τη δουλειά μας», πρόσθεσε.
«Η AfD γράφει ιστορία στην Θουριγγία – αλλά όχι καλή», τονίζεται στον ιστότοπο του ιδιωτικού ειδησεογραφικού σταθμού n-tv. «Είναι η πρώτη φορά μετά το τέλος της ναζιστικής διακυβέρνησης που ακροδεξιοί εξτρεμιστές θα σχηματίσουν ξανά τη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα σε γερμανικό κοινοβούλιο. Κι όσο κι αν η AfD προσπαθεί να το υποβαθμίσει, το Ομοσπονδιακό Γραφείο Προστασίας του Συντάγματος την κατατάσσει ως ‘εξακριβωμένα δεξιά εξτρεμιστική’ (παράταξη). Ο κορυφαίος υποψήφιός (της) Μπγερν Χέκε είναι επίσης ο πολιτικός της AfD του οποίου ο τόνος θυμίζει περισσότερο τη ναζιστική εποχή», προστίθεται στο σχόλιο.
Η Frankfurter Allgemeine Zeitung είδε «ιστορική νίκη» της AfD στην Θουριγγία, ενώ η Süddeutsche Zeitung «σοβαρή οπισθοδρόμηση» και «ανησυχητικό αποτέλεσμα για τους δημοκράτες – και κυρίως για τον Όλαφ Σολτς». Για «κύματα σοκ στα κόμματα του κέντρου» έκανε λόγο σε σχόλιό του το ZDF.
Ανησυχία για τις συνέπειες του εκλογικού αποτελέσματος εκφράστηκαν επίσης από φορείς της οικονομίας. Ο πρόεδρος του ινστιτούτου DIW Μαρσέλ Φράτσερ προέβλεψε μετανάστευση του εργατικού δυναμικού από την Σαξονία και την Θουριγγία. Η πρόεδρος της Οικονομικής Επιτροπής Μόνικα Σνίτσερ προειδοποίησε εναντίον πολιτικού αδιέξοδου σε ομοσπονδιακό επίπεδο.
Από την πλευρά της, η επικεφαλής της Ισραηλιτικής Πολιτιστικής Κοινότητας Γερμανίας, η Σαρλότε Κνόμπλοχ, έκρινε ότι η Γερμανία κινδυνεύει να γίνει τώρα πιο «ασταθής», «ψυχρή», και «φτωχή».
Τι φταίει;
Τι φταίει; Οι Financial Times υπογραμμίζουν ότι τα αποτελέσματα της Κυριακής αντανακλούν την απογοήτευση των ψηφοφόρων για τον υψηλό πληθωρισμό, τη στασιμότητα στην οικονομία και την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους. Σύμφωνα όμως με ανάλυση του Guardian, ο πληθυσμός στα ανατολικά της χώρας, συγκριτικά με τον πληθυσμό στα δυτικά αυτής, είναι γηραιότερος. Η ανεργία είναι μεν υψηλότερη αλλά η διαφορά οριακή, με τις οικονομίες των ανατολικών κρατιδίων να αναπτύσσονται, πλέον, ταχύτερα. Επομένως, πρόχειρα κανείς θα μπορούσε να συμπεράνει ότι η απόσταση από τη διαμαρτυρία μέχρι την κάλπη για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι μεγαλύτερη και σίγουρα όχι μία ευθεία γραμμή.
Για τον κοινωνιολόγο Steffen Mau η ανατολική Γερμανία ψηφίζει διαφορετικά από τη δυτική επειδή, όντας πια σε θέση να συγκριθεί οικονομικά μαζί της, διεκδικεί τη δική της ταυτότητα. Ωστόσο, για την ιστορικό Christina Morrina οι λόγοι συνδέονται με το πώς το AfD κατάφερε να εκμεταλλευτεί την ιστορική εμπειρία της ψευδο-δημοκρατίας του κομμουνιστικού καθεστώτος για να καταφέρει να κινητοποιήσει περισσότερους ψηφοφόρους.
Ειδικότερα, όπως εξηγούσε σε πρόσφατη συνέντευξή της στη βρετανική εφημερίδα, «το κομμουνιστικό αφήγημα για το πώς λειτουργεί η δημοκρατία ήταν βαθιά λαϊκιστικό» καθώς υπερασπιζόταν ότι ήταν «περισσότερο αντιπροσωπευτικό του λαού» από το μοντέλο δημοκρατίας της Δύσης της εποχής «που εκπροσωπούσε τα συμφέροντα του καπιταλισμού».
Μέσω των τακτικών διαδηλώσεων κάθε Δευτέρα, λοιπόν κατά την Morrina, το AfD εκμεταλλεύτηκε την κοινή εμπειρία των Ανατολικογερμανών πως για να ακουσθεί κανείς δεν μπορεί απλώς να το πράξει ψηφίζοντας και αντιπροσωπεύοντας έναν βαθιά ρατσιστικό τρόπο σκέψης και όχι κάποια διαφορετική δημοκρατική παράδοση διαχώρισε τους Ανατολικογερμανούς από τους Δυτικογερμανούς ως περισσότερο «καθαρούς» έναντι όλων των επιρροών που δέχθηκε η Δυτική Γερμανία έπειτα από τις φοιτητικές κινητοποιήσεις του ’68.
Πλέον, κατά τους αναλυτές, τα ερωτήματα που εγείρονται για την πολιτική ταυτότητα της Γερμανίας είναι πολλά. Η ισορροπία των πολιτικών δυνάμεων έχει διαταραχθεί εξαιτίας του κατακερματισμού της κεντρικής πολιτικής σκηνής, ενώ άγνωστο παραμένει, εάν η χώρα θα κατορθώσει να περιορίσει την άνοδο του ακροδεξιού εξτρεμισμού στο μέλλον.
Η επόμενη εκλογική αναμέτρηση στις 22 Σεπτεμβρίου και το ομόσπονδο κρατίδιο του Βραδεμβούργου αναμένεται, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, να φέρει ακόμη μία νίκη των άκρων και η Γερμανία, έναν χρόνο πριν τη διεξαγωγή ομοσπονδιακών εκλογών, μοιάζει με ένα πολιτικό ναρκοπέδιο αποφασιστικής σημασίας για την επόμενη ημέρα στην Ευρώπη.