20 Νοεμβρίου 1922: Η Δίκη του Πρίγκηπος Ανδρέα

 
diki andrea

Ενημερώθηκε: 20/11/23 - 20:24

Του Λεωνίδα Σ. Μπλαβέρη

Στις 20 Νοεμβρίου 1922 είχαμε την τελευταία λέξη του δράματος με τη «Δίκη των Έξι» και την αυθημερόν εκτέλεσή τους μερικές μέρες νωρίτερα, που τη μέρα αυτή – 20 Νοεμβρίου – είχε και την τελευταία πράξη του, με την περίπτωση της συλλήψεως, προσαγωγής σε δίκη και αυθημερόν καταδίκης του Υποστρατήγου Πρίγκηπος Ανδρέα, για λάθη, που κατά το κατηγορητήριο, διέπραξε κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία, ως Διοικητής του Β’ Σώματος Στρατού!

Η δίκη του είχε διαχωριστεί από αυτή των υπολοίπων οκτώ κατηγορουμένων, από τους οποίους καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν οι έξι, για προφανείς πολιτικούς λόγους αλλά και γιατί ασκήθηκαν αφόρητες πιέσεις από την κυβέρνηση του Στέμματος του Ηνωμένου Βασιλείου!

Ο Πρίγκιπας Ανδρέας εισήλθε στη Στρατιωτική Σχολής Ευελπίδων το 1896 και αποφοίτησε από αυτήν με την Τάξη του 1900, ως Ανθυπολοχαγός (Ιππικού). Ήταν συμμαθητής με τον Θεόδωρο Πάγκαλο, τον Αλέξανδρο Οθωναίο (Πρόεδρος στο Έκτακτο Στρατοδικείο της «Δίκης των Έξι»), τον Μαργαρίτη κ.ά. Μάλιστα το 1899 δημιουργήθηκε επεισόδιο μεταξύ του τότε Συνταγματάρχη (ΠΒ) Νικολάου Ζορμπά, Διοικητή της ΣΣΕ, και της Βασιλικής Αυλής εξαιτίας της προαγωγής του Θ.Πάγκαλου σε επιλοχία Αρχηγό της Σχολής, και όχι τον συμμαθητή του Πρίγκιπα Ανδρέα, ο οποίος έμεινε στον βαθμό του Λοχία και δεν έγινε Αρχηγός της Σχολής, όπως γινόταν παραδοσιακώς ως τότε με όλους τους πρίγκηπες, ώστε να προηγούνται ιεραρχικώς όλων των υπολοίπων συμμαθητών τους!

Τον Οκτώβριο του 1922, μετά την επανάσταση του Συνταγματάρχη Νικόλαου Πλαστήρα, του λεγόμενου από τους Εύζωνές του και «Μαύρου Καβαλλάρη», και με διαταγή του Συνταγματάρχη Θεόδωρου Πάγκαλου, ο Πρίγκιπας Ανδρέας συνελήφθη στην Κέρκυρα, όπου βρισκόταν με τη σύζυγό του και τα παιδιά του, μεταξύ των οποίων και με το βρέφος τότε (γεννηθείς το 1921) Πρίγκηπα Φίλιππο (μετέπειτα σύζυγο της Βασιλίσσης Ελισάβετ της Βρετανίας και πατέρα του σημερινού Βασιλέως Κάρολου Γ’) και μεταφέρθηκε στην Αθήνα προκειμένου να δικαστεί επίσης από Έκτακτο Στρατοδικείο.

Στις 15 Νοεμβρίου 1922, εκτελέστηκαν οι έξι στο Γουδή και ακολούθησε στις 20 του μηνός, η δίκη του Πρίγκηπος Ανδρέα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Πρίγκιπας Ανδρέας και ο Συνταγματάρχης Θ.Πάγκαλος ήταν συμμαθητές στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων και είχαν πολύ καλές, προσωπικές, σχέσεις.

Στη δίκη που ακολούθησε στις 20 Νοεμβρίου 1922 και ολοκληρώθηκε μέσα σε μία μέρα, ο Πρίγκιπας Ανδρέας καταδικάσθηκε σε θάνατο με την κατηγορία της αρνήσεως εκτελέσεως διαταγής του Διοικητή της Στρατιάς στις μάχες του Σαγγαρίου (Αύγουστος 1921), αλλά η απόφαση αυτή δεν εκτελέστηκε από την Επαναστατική Στρατιωτική Κυβέρνηση, λόγω εντονότατης παρεμβάσεως της κυβερνήσεως του Ηνωμένου Βασιλείου, μέσω του Άγγλου Πλοιάρχου Τάλμποτ, Ακολούθου Αμύνης της χώρας του στην Αθήνα.

Στη Μικρά Ασία ο Πρίγκιπας Ανδρέας, ως Υποστράτηγος, διοίκησε διαδοχικώς τη ΧΙΙ (12η) Μεραρχία Πεζικού, που είχε πολύ καλή πορεία στις πολεμικές επιχειρήσεις (στο Εσκί Σεχίρ), και στη συνέχεια, προαχθείς σε Αντιστράτηγο, ανέλαβε τη διοίκηση του Β’ Σώματος Στρατού, συμμετέχοντας στη μάχη του Σαγγάριου και στην πορεία προς την Άγκυρα που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Στις 21 Αυγούστου/3 Σεπτεμβρίου 1921, με τον Ελληνικό Στρατό προέλαυνε ανατολικά του Σαγγάριου, ο Αρχιστράτηγος Παπούλας εξέδωσε διαταγή όπως σταματήσουν οι μάχες προς ανασύνταξη και ξεκούραση των ανδρών, αλλά και κατάρτιση σχεδίου για τη συνέχιση των επιχειρήσεων. Τότε, ο Ανδρέας, μέσω του Επιτελάρχη του Συνταγματάρχη Γαβαλιά, πρότεινε στον Παπούλα να μετακινήσει τις δυνάμεις του στο αριστερό άκρο το οποίο κατείχε το Γ’ Σώμα Στρατού, απ’ όπου θα ήταν ευκολότερη η συνέχιση της ελληνικής επιθέσεως, αφού εκεί η διαμόρφωση του εδάφους ήταν τέτοια, που δεν ευνοούσε την τουρκική άμυνα.

Μετά ένα ολόκληρο διήμερο ο Παπούλας του απάντησε ότι «μελετά την πρότασή του». Τη νύχτα της 26 Αυγούστου/8 Σεπτεμβρίου 1921, ο Παπούλας εξέδωσε και κοινοποίησε διαταγή βάση της οποίας το Γ’ ΣΣ, θα αμυνόταν αποφασιστικά στην αναμενόμενη – βάσει νεότερων πληροφοριών – τουρκική επίθεση, ενώ τα Β’ και Α’ ΣΣ θα έκαναν επιθέσεις αντιπερισπασμού, τονίζοντας ότι δεν υπήρχε χρόνος για τον ελιγμό που πρότεινε ο Ανδρέας.

Από την πλευρά του όμως τόσο ο Πρίγκιπας Ανδρέας, όσο και ο Διοικητής του Α’ΣΣ Υποστράτηγος Κοντούλης, θεωρούσαν ότι πιθανές επιθέσεις τους δεν θα είχαν κανένα αποτέλεσμα καθώς οι Τούρκοι θα μπορούσαν να αμυνθούν με επιτυχία στα ορεινά εδάφη που κατείχαν.

Έτσι, με τη σύμφωνη γνώμη του Επιτελείου του Α’ ΣΣ, ο Πρίγκιπας Ανδρέας διέταξε το πρωί της 27 Αυγούστου τη μετακίνηση των βοηθητικών μονάδων του Σώματός του προς τα μετόπισθεν του Α’ ΣΣ, με τελικό προορισμό το Γ’ ΣΣ, προκειμένου να το ενισχύσει εγκαίρως και την επομένη θα ακολουθούσαν και οι μάχιμες μονάδες του Β’ΣΣ. Μόλις πληροφορήθηκε τις κινήσεις αυτές ο Παπούλας διέταξε αυθημερόν την παραμονή του συνόλου του Β’ ΣΣ στις θέσεις του, ενώ την επόμενη, 29 Αυγούστου, έπαυσε από τα καθήκοντα του τον Επιτελάρχη του Β’ΣΣ Συνταγματάρχη Γαβαλιά, θεωρώντας τον υπεύθυνο για την ενέργεια του Πρίγκιπα – Διοικητή του Σώματος.\

Όταν στις 28 Αυγούστου εκδηλώθηκε η τουρκική επίθεση σε όλο το μέτωπο το Γ’ ΣΣ ζήτησε επειγόντως ενισχύσεις. Τότε ο Παπούλας αλλάζοντας την προηγούμενη διαταγή του, διέταξε τον Πρίγκιπα Ανδρέα να σπεύσει με το Β’ ΣΣ σε άμεση ενίσχυση του Γ’ Σώματος Στρατού. Αυτό που είχε προτείνει ήδη από ημερών ο Ανδρέας και ο Επιτελάρχης του με τη σύμφωνη γνώμη και του Διοικητή του Α’ΣΣ, αλλά δεν είχε δεχτεί ο Παπούλιας, τώρα ήθελε να γίνει χωρίς να υπάρχει ο πολύτιμος χρόνος και ενώ οι Τούρκοι είχαν ήδη επιτεθεί! Τελικά η τουρκική επίθεση αποκρούστηκε χωρίς σοβαρές συνέπειες, αναγκάζοντας όμως τις ελληνικές δυνάμεις να υποχωρήσουν στα δυτικά του Σαγγάριου.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1921, ο Πρίγκιπας Ανδρέας έλαβε δίμηνη άδεια για μετάβαση στην Ελλάδα, από όπου επέστρεψε στη Σμύρνη και στις 8 Δεκεμβρίου 1921 συμμετείχε στη σύσκεψη των Σωματαρχών υπό τον Αρχιστράτηγο Παπούλα. Ο Ανδρέας ζήτησε να φύγει από τη Μικρά Ασία. Το αίτημά του έγινε αποδεκτό και ανέλαβε την ηγεσία του Ε’ Σώματος Στρατού με έδρα τα Ιωάννινα.

Αυτό ήταν το περιστατικό για το οποίο ο Πρίγκιπας Ανδρέας βρέθηκε κατηγορούμενος ενώπιον του Εκτάκτου Στρατοδικείου Αθηνών.

Στη διάρκεια της δίκης του ο Πρίγκιπας Ανδρέας φιλοξενούνταν στην οικεία του συμμαθητή του Θ.Πάγκαλου, εκ των ηγετών του Κινήματος και της Επαναστάσεως του 1922!

Με παρέμβαση του Πάγκαλου, ο οποίος συνέταξε ουσιαστικώς την απόφαση, το Έκτακτο Στρατοδικείο του αναγνώρισε το ελαφρυντικό «της τελείας απειρίας περί την διοίκησιν ανωτέρων μονάδων» και τον καταδίκασε στην ποινή της «ισοβίου υπερορίας», δηλαδή της εφ’ όρου ζωής εξορία του καθώς και τη διαγραφή του από το Μητρώο Αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού και όχι τη στρατιωτική του καθαίρεση, που θα προϋπέθετε – κατά το τυπικό της – τη δημόσια εκτέλεσή της, άρα και τον δημόσιο διασυρμό του Πρίγκιπος!

Αμέσως μετά την καταδίκη του, έφυγε από την οικεία του συμμαθητή του, επιβαίνων στο αυτοκίνητο του Πάγκαλου, ο οποίος καθόταν δίπλα του, μαζί με τη σύζυγό του Αλίκη, ενώ στη μπροστινή θέση καθόταν ο Πλοίαρχος Τάλμποτ, και μεταφέρθηκε στο Φάληρο, από όπου αναχώρησε επιβαίνων στο αντιτορπιλλικό HMS “Calypso” του Βασιλικού Ναυτικού του Ηνωμ.Βασιλείου.

Το αντιτορπιλλικό, αφού σταμάτησε στην Κέρκυρα προκειμένου να παραλάβει τα παιδιά του Πρίγκηπος Ανδρέα από την οικία του στο «Μον Ρεπό», που είχε κληρονομήσει από τον πατέρα του, συνέχισε κατευθυνόμενο προς την Ιταλία όπου αποβιβάστηκαν οικογενειακώς, για να φτάσουν τελικώς στη Γαλλία και στο Παρίσι, όπου παρέμειναν.

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ