Η συνέχιση του πολέμου στο Ισραήλ με την Χαμάς έχει προκαλέσει ανησυχίες σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά έχει επίσης αντίκτυπο σε διάφορους τομείς της παγκόσμιας οικονομίας. Οι συγκρούσεις στο Ισραήλ και την περιοχή του Κόλπου έχουν αναδείξει την εξάρτηση από τη Μέση Ανατολή ως πηγή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Οποιαδήποτε απειλή προς την προμήθεια πετρελαίου από αυτήν την περιοχή μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των καυσίμων.
Οι επιδράσεις αυτές επεκτείνονται σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής αγαθών. Η Ελλάδα εξαρτάται από εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, και οι αυξημένες τιμές πετρελαίου μπορούν να αυξήσουν το κόστος παραγωγής προϊόντων και τις τιμές ενέργειας για τους καταναλωτές.
Στο πλαίσιο αυτό, αξίζει να εξετάσουμε και τον τρόπο με τον οποίο οι οικονομικές σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και του Ισραήλ επηρεάζονται από τον τρέχοντα γεωπολιτικό κλυδωνισμό.
Εμπορικές Σχέσεις
Σύμφωνα με το Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων της Πρεσβείας της Ελλάδος στο Τελ Αβίβ, οι εξαγωγές της Ελλάδας προς το Ισραήλ το 2022 σημείωσαν μεγάλη αύξηση 54,9% σε σχέση με το 2021 δηλαδή 850 εκατ. ευρώ, ενώ αν αφαιρέσουμε τα πετρελαιοειδή η αύξηση είναι 23,5%. Τα κυριότερα εξαγωγικά προϊόντα το 2022 συγκριτικά με το 2021 είναι: Λάδια από πετρέλαιο, σύρματα και καλώδια για ηλεκτροτεχνική χρήση, χαλκοσωλήνες, σιδηροσωλήνες. Οι εξαγωγές της Ελλάδας προς το Ισραήλ ειδικά σε τομείς όπως τα πετρελαιοειδή και τα προϊόντα βιομηχανίας θα επηρεαστούν από την γεωπολιτική αβεβαιότητα. Ήδη μεγάλες ελληνικές βιομηχανικές εταιρείες εκφράζουν στο thepressroom.gr ανησυχίες καθώς το Ισραήλ συγκαταλέγεται στους 5 κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς- πελάτες τους. Οι ισραηλινές εταιρείες μέχρι στιγμής δεν έχουν ακυρώσει παραγγελίες αλλά ζητούν λίγες εβδομάδες χρόνο ώστε να δουν πως θα εξελιχθεί η κατάσταση. Οι ελληνικές εταιρείες από την πλευρά τους παραμένουν ανήσυχες μη γνωρίζοντας αν πρέπει να σταματήσουν την παραγωγή για τις συγκεκριμένες παραγγελίες. Επιπροσθέτως οι ελληνικές βιομηχανικές εταιρείες εξάγουν και στην Παλαιστίνη. Ειδικότερα, οι εξαγωγές της Ελλάδας το 2022 σημείωσαν μεγάλη αύξηση, 1,96 εκατ. ευρώ από 779.000 ευρώ το 2021.
Αναφορικά με τις εισαγωγές της Ελλάδας από το Ισραήλ σημείωσαν αύξηση 33%, ωστόσο εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών καταγράφηκε μείωση 4,9%. Εάν η κρίση επιδεινωθεί ορισμένα προϊόντα ή τομείς ενδέχεται να επηρεαστούν, όπως προϊόντα υψηλής τεχνολογίας.
Τουρισμός
Ο τουρισμός αποτελεί ζωτικό παράγοντα στις οικονομικές σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και του Ισραήλ. Η αύξηση της γεωπολιτικής αναταραχής στην περιοχή θα οδηγήσει σε μείωση των τουριστικών ροών μεταξύ των δύο χωρών. Το 2022, το 3,05% των διεθνών αφίξεων στα αεροδρόμια της Ελλάδας προήλθαν από το Ισραήλ. Εάν η αβεβαιότητα στην περιοχή συνεχίσει να επιδεινώνεται, υπάρχει ο κίνδυνος να επηρεαστεί αρνητικά ο τουρισμός με αποτέλεσμα να μειωθεί η ανταλλαγή ταξιδιωτών μεταξύ των δύο χωρών το 2024.
Επενδυτικές Σχέσεις
Οι ισραηλινές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα επικεντρώνεται στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας όπως η SK Group-Plasan και η Elbit Systems , στην αγροτική τεχνολογία όπως η Rivulis (μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το Ισραήλ έχει το υψηλότερο ποσοστό παγκοσμίως σε R&D στον ιδιωτικό τομέα), στην κυβερνοασφάλεια όπως η Checkpoint, στον τουρισμό όπως η Brown Hotels. Οι ελληνικές εταιρείες οι οποίες μέσω συνεργασιών με ισραηλινές εταιρείες δραστηριοποιούνται στο Ισραήλ είναι η Jumbo, η Σωληνουργεία Κορίνθου, η εταιρεία παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων Κολιός.
Είναι σημαντικό να παρακολουθούν τις εξελίξεις προσεκτικά οι επιχειρήσεις, ειδικά εκείνες που εξαρτώνται σημαντικά από τις εξαγωγές προς το Ισραήλ. Αυτές οι επιχειρήσεις, εκτός από το γεγονός ότι βρίσκονται σε μια ευαίσθητη θέση, απασχολούν σημαντικό αριθμό εργαζομένων, καθώς μεταξύ αυτών βρίσκονται και οι μεγαλύτερες εταιρείες στην Ελλάδα. Επιπλέον, συμβάλλουν σημαντικά στην διαμόρφωση τουΑΕΠ της χώρας. Συνεπώς, αποτελούν ζωτικό κομμάτι της ελληνικής οικονομίας και πρέπει να λαμβάνουν μέτρα για την προστασία τους σε περίπτωση που οι εξελίξεις στο Ισραήλ επηρεάσουν τη λειτουργία τους.
Τέλος δεν είναι μικρότερης σημασίας, οι συμφωνίες αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας- Ισραήλ με ενδεχόμενο κίνδυνο να καθυστερήσει η εκτέλεση των συμφωνιών προμήθειας της Ελλάδας οπλικών συστημάτων υψηλής τεχνολογίας.
*Η Δάφνη Γρηγοριάδη είναι Οικονομική Αναλύτρια.