«Κατ'αρχήν θετική» χαρακτήρισε την έκθεση του Ύπατου Εκπρόσωπου Ζοζέπ Μπορέλ για την Τουρκία ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, προσερχόμενος στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων στις Βρυξέλλες, καθώς, όπως τόνισε, «προσλαμβάνει σωστά την Τουρκία ως πρόβλημα που αφορά το σύνολο της Ευρώπης και υπογραμμίζει επίσης τα προβλήματα, τα οποία η τουρκική συμπεριφορά δημιουργεί για την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Βεβαίως όμως, πρόσθεσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Εξωτερικών, «υπάρχουν και ελλείψεις όπως παραδείγματος χάριν το casus belli, οι αναφορές σε τουρκικές παραβατικότητες, όπως ο τρόπος διατύπωσης για τα Βαρώσια ή ευθείες παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου για τη Θάλασσα, της UNCLOS».
Ο κ. Δένδιας τόνισε πως στη συζήτηση που θα ακολουθήσει στο Συμβούλιο, όπου και θα παρουσιαστεί η έκθεση Μπορέλ, θα υπογραμμίσει αυτές τις ελλείψεις και συμπλήρωσε: «Όμως οφείλουμε να κρατήσουμε το θετικό: Η Ευρώπη προσλαμβάνει την Τουρκία ως πρόβλημα και προτείνει τη διπλή ατζέντα».
«Θετικά μέτρα μεν αλλά από την άλλη πλευρά σαφώς τη δυνατότητα λήψης μέτρων, κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας εάν διολισθήσει πάλι στην απαράδεκτη παραβατική της συμπεριφορά», κατέληξε.
Η έκθεση Μπορέλ για τις ευρωτουρκικές σχέσεις
Τις «πολιτικές και οικονομικές συνέπειες» που θα υποστεί η Τουρκία αν διολισθήσει εκ νέου σε «μονομερείς ενέργειες και προκλήσεις που παραβιάζουν το διεθνές Δίκαιο» και που πλήττουν τα συμφέροντα κρατών-μελών της ΕΕ, «ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο», περιγράφει η έκθεση Μπορέλ για τις ευρω-τουρκικές σχέσεις.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής», στις συνέπειες αυτές περιλαμβάνεται «η έγκριση των πρόσθετων καταχωρίσεων που έχουν ήδη συμφωνηθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου» και η διεύρυνσή τους και σε νομικά πρόσωπα (όχι μόνο άτομα). Επιπλέον, όπως αναφέρεται, θα εξεταστούν «περαιτέρω περιορισμοί στην οικονομική συνεργασία Ε.Ε.-Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων»· μέτρα που «στοχεύουν άλλους τομείς σημαντικούς για την τουρκική οικονομία, όπως απαγόρευση παροχής τουριστικών υπηρεσιών, αρνητικές ταξιδιωτικές συμβουλές από τα κράτη-μέλη κ.λπ.»· και πρόσθετα μέτρα της Ε.Ε. στον τομέα της ενέργειας και σε συναφείς τομείς (απαγορεύσεις εισαγωγής και εξαγωγής ορισμένων αγαθών και τεχνολογιών).
Το πολιτικό πλαίσιο των ευρω-τουρκικών σχέσεων «έχει προοδευτικά επιδεινωθεί» τα τελευταία χρόνια, σημειώνεται στην έκθεση, «κυρίως λόγω των τουρκικών ενεργειών στην Ανατολική Μεσόγειο»: την «άμεση αμφισβήτηση» των δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας στις θαλάσσιες ζώνες της και την «οξεία αύξηση των προκλητικών ενεργειών κατά της Ελλάδας». Επιπλέον, γίνεται αναφορά στην αποτυχία επίλυσης του Κυπριακού, που συνδυάζεται «με απειλητικές ενέργειες και υποτιμητική ρητορική» από την πλευρά της Άγκυρας. Η έκθεση σημειώνει επίσης την εμπλοκή της Τουρκίας σε σειρά περιφερειακών συγκρούσεων, «με τρόπο που συχνά εναντιώνεται στα ευρύτερα συμφέροντα της Ε.Ε.», ενώ στέκεται και στην επιδεινούμενη κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας, όσον αφορά ειδικά τα θεμελιώδη δικαιώματα αλλά και την οικονομική διακυβέρνηση.
Σχετικά με τα γεγονότα του περασμένου Μαρτίου στον Έβρο, αναφέρεται ότι η Τουρκία, «κατά παράβαση της Κοινής Δήλωσης Ε.Ε.-Τουρκίας του 2016, ενθάρρυνε ενεργά μετανάστες και πρόσφυγες να εισέλθουν διά τη βίας στην Ε.Ε. Αυτό προκάλεσε βίαιες καταστάσεις στα ελληνικά χερσαία και θαλάσσια σύνορα». Σχετικά με το Oruç Reis, σημειώνεται ότι η δραστηριότητά του τον Αύγουστο και τον Οκτώβριο κοντά στο Καστελόριζο «οδήγησε σε κλιμάκωση των εντάσεων στα όρια μίας πιθανής σύρραξης μεταξύ των δύο ΝΑΤΟϊκών συμμάχων».
Αναφορά γίνεται και στο τουρκολιβυκό μνημόνιο, το οποίο «αγνόησε τα δικαιώματα των ελληνικών νησιών στις σχετικές περιοχές», αλλά και στην «περαιτέρω απότομη αύξηση σε άλλες προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας προς την Ελλάδα». Μεταξύ αυτών αναφέρονται οι τουρκικές υπερ-πτήσεις επί ελληνικών κατοικημένων περιοχών καθώς η διενέργεια «απειλητικών ναυτικών ασκήσεων», που συνοδεύονται από την αντίστοιχη ρητορική.
Η έκθεση σημειώνει την αλλαγή του κλίματος μετά τη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου και τις κινήσεις αποκλιμάκωσης από την τουρκική πλευρά και προτείνει την εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών σε σειρά από πεδία αν η θετική αυτή δυναμική ενισχυθεί. Αναφέρει ωστόσο ότι «είναι αναγκαίο να δούμε μία αξιόπιστη συνέχεια στη στάση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς πισωγυρίσματα, για να αποδειχθεί ότι οι εκπεφρασμένες προθέσεις είναι γνήσιες και να διασφαλιστεί ότι η ευρύτερη αποκλιμάκωση στην περιοχή μπορεί να διατηρηθεί. Πρόσφατα ελάσσονα περιστατικά μας θυμίζουν ότι η αποκλιμάκωση παραμένει επισφαλής και πρέπει να παγιωθεί».