Δύο άγνωστα στο ευρύ κοινό τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη, που γράφτηκαν το 1944 για να υμνήσουν την Εθνική Αντίσταση, καταγράφονται στο βιβλίο του Σπύρου Κουζινόπουλου «Σελίδες Κατοχής», που θα παρουσιαστεί την Πέμπτη 17 Ιανουαρίου στο βιβλιοπωλείο «Ιανός», στην Αθήνα (Σταδίου 24).
Σύμφωνα με το μελετητή Ηλία Πετρόπουλο, ο οποίος θυμόταν καλά τη μελωδία τους, τα τραγούδια δεν κυκλοφόρησαν ποτέ σε δίσκο. Επιπλέον, ο Κώστας Βίρβος σημείωνε στην αυτοβιογραφία του ότι τα τραγούδια αυτά τα έπαιζε και τραγουδούσε ο Τσιτσάνης κρυφά στο μαγαζί του «Ουζερί Τσιτσάνης», που διατηρούσε στην οδό Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη. Ο ποιητής Ντίνος Χριστιανόπουλος, που τα είχε ακούσει, ανέφερε ότι «τραγουδήθηκαν τόσο πολύ εκείνα τα χρόνια».
Τα τραγούδια έγραψε ο Τσιτσάνης μαζί με τα άλλα του μεγάλα αριστουργήματα στη Θεσσαλονίκη, όπου βρέθηκε τα χρόνια της γερμανικής Κατοχής 1941-1944. Όπως αναφέρει ο Σπύρος Κουζινόπουλος, οι δύο ύμνοι στην Εθνική Αντίσταση γράφτηκαν στην περιοχή της Επανομής, με την οποία ο δημιουργός ήταν στενά δεμένος, καθώς κατέφυγε εκεί μετά την κατάρρευση του μετώπου και αφού είδε το σπίτι του στα Τρίκαλα μισογκρεμισμένο.
«Σκλάβοι, δεσμώτες, αδέλφια/ σκελετωμένα κορμιά/ ζωή καινούρια, τραγούδια, χαρά/ δώσατε σεις λευτεριά», έλεγε μια στροφή του ενός από τα δύο τραγούδια. Ωστόσο, τα δύο τραγούδια «θάφτηκαν» μεταπολεμικά, λόγω του εμφυλιοπολεμικού κλίματος που επικράτησε στη χώρα.
Άγνωστα στοιχεία
Το βιβλίο του δημοσιογράφου και συγγραφέα, Σπύρου Κουζινόπουλου «Σελίδες Κατοχής», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «IANOS», παρουσιάζει άγνωστα στο ευρύ κοινό στοιχεία για την περίοδο της γερμανικής κατοχής στη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα, μέσα από σπάνιο αρχειακό υλικό, μαρτυρίες και ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό.
Όπως σημειώνει ο κ. Κουζινόπουλος, «ατέλειωτες σκηνές πόνου, δακρύων, απελπισίας και θλίψης έζησε ο ελληνικός λαός στα τριάμισι χρόνια της ναζιστικής σκλαβιάς. Εκτελέσεις, βασανιστήρια, λιμός, ήταν τα "αγαθά" που γνώρισε η χώρα μας κάτω από την μπότα του εθνικοσοσιαλισμού. Μακρύς ο κατάλογος των εκτελεσμένων πατριωτών. Ποταμοί αίματος, εκατόμβες θυμάτων. Κοντεύουν τα 1.500 μόνο στη Θεσσαλονίκη».
Η είσοδος των ναζιστικών δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη, τα επιταγμένα από τους Γερμανούς κτίρια, οι τόποι βασανιστηρίων και εκτελέσεων, οι αντιστασιακές εκδηλώσεις, τα ηρωικά σαμποτάζ στις εγκαταστάσεις κατοχικών δυνάμεων, τα μεγαλειώδη συλλαλητήρια και οι διαδηλώσεις κατά της πολιτικής επιστράτευσης και κατά της καθόδου των Βούλγαρων φασιστών στη Μακεδονία, είναι μερικά μόνο από τα θέματα που «φωτίζονται» από την πολυετή έρευνα του συγγραφέα. Επίσης, βλέπουν για πρώτη φορά το «φως» της δημοσιότητας στοιχεία για ορισμένες μυθιστορηματικές αποδράσεις, δώδεκα φυματικών από το Σανατόριο Ασβεστοχωρίου και τριών κορυφαίων στελεχών της Εθνικής Αντίστασης στη Βόρεια Ελλάδα από το κτίριο της Ειδικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, λίγο πριν από την παράδοσή τους στην Γκεστάπο και την εκτέλεσή τους.
Στην παρουσίαση του βιβλίου «Σελίδες Κατοχής» την ερχόμενη Πέμπτη, στις 8.30 μμ, στον Ιανό θα απευθύνει χαιρετισμό ο πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, Νίκος Βούτσης. Θα μιλήσουν ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, Ηλίας Νικολακόπουλος, η ιστορικός και διδάσκουσα Ιστορίας στο ΑΠΘ, Βασιλική Λάζου, και ο δημοσιογράφος, Βασίλης Σκουρής.