Ο θρήνος που έχει σκεπάσει τη Δυτική Αττική από τις φονικές πλημμύρες που αφαίρεσαν βίαια την ζωή από τουλάχιστον 16 συμπολίτες μας, μέχρι αυτή την τώρα, αναδεικνύει ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα που απειλεί την Αττική. Τα μπαζωμένα ρέματα που μπορούν ανά πάσα στιγμή να προκαλέσουν τραγωδίες όπως συνέβη σε Μάνδρα και Νέα Πέραμο. Τα λασπωμένα νερά μετετράπησαν σε ορμητικούς χείμμαρους που παρέσυραν τα πάντα στο διάβα τους και προκάλεσαν θλίψη για τα θύματα που χάθηκαν τόσο άδικα.
Το μεγάλο ρέμα Σούρες και το μικρότερο της Αγίας Αικατερίνης ήταν θέμα χρόνου να προκαλέσουν την . Μετά από χρόνια προσπαθειών και εξαγγελιών εγκρίθηκε το 2016 η μελέτη για τα ρέματα όμως και αυτή έμεινε στα χαρτιά. Όπως γράφει ο ΕΤ, στην Αττική το 1999, ο αριθμός των ήταν μικρότερος των 70 αγγίζοντας δηλαδή το 10% του συνόλου των ρεμάτων που υπήρχαν εδώ και αιώνες στην μέχρι και το 19ο αιώνα ,ενώ σήμερα δεν υπερβαίνουν τα 50.
Στη Μάνδρα το, μεγάλο ρέμα Σούρες έχει δεχτεί τη μεγαλύτερη αλλοίωση με δεκάδες τμ να έχουν χτιστεί και η κοίτη να έχει μειωθεί δεκάδες μέτρα. Πάνω σε αυτό το ρέμα ο Δήμος έχει χτίσει ένα εργοτάξιο για τα απορριμματοφόρα.
Οπως υπενθύμισε χθες ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Δημήτρης Παπανικολάου, οι παρεμβάσεις του ανθρώπου στις πληγείσες περιοχές της Μάνδρας, της Νέας Περάμου και της Μαγούλας ήταν εκείνες που προκάλεσαν την τραγωδία. Η θεομηνία ήταν ο «παράγοντας» που προκάλεσε αυτό που έμοιαζε απλά θέμα χρόνου. Ο κ. καθηγητής Γεωλογίας του ΕΚΠΑ, το μάθημα που έκανε στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του, ήταν πάνω στις συγκεκριμένες περιοχές με βάση τις προηγούμενες καταστροφές!
Όπως αποκάλυψε, στην περιοχή υπάρχουν . «Αν θέλουμε κάποια στιγμή να σοβαρευτούμε και να κάνουμε κάτι σωστό πρέπει η περιφέρεια σε συνεργασία με την γραμματεία πολιτικής προστασίας και τους άλλους αρμόδιους φορείς που εμπλέκονται να κάνουν μια μελέτη η οποία ταυτόχρονα θα προτείνει και τα έργα», τόνισε.
Περιοχή… παράδειγμα προς αποφυγή
«Βασική άσκηση – για το θέμα των πλημμυρών – ήταν η περιοχή της Μάνδρας. Την είχαμε επιλέξει σαν μια από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις, όπου η ανθρώπινη παρέμβαση και η άγνοια ή η αδιαφορία ή εν πάση περιπτώσει η μη γνώση και ουσιαστική ενασχόληση με το θέμα ήταν εγκληματικού χαρακτήρα», τόνισε εξάλλου ο κ. Παπανικολάου στο στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού – Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM».
Όπως τόνισε «στην περιοχή της Μάνδρας περνάει η παλιά εθνική οδός Αθηνών – Θηβών και δίπλα στον δρόμο αυτό, την κεντρική αυτή παλιά οδό υπήρχε από την περιοχή πάνω της Αγ. Σωτήρας, που είναι τα βουνά προς την περιοχή Πατέρα και αρκετά χιλιόμετρα βόρεια της Μάνδρας, μια ορεινή περιοχή με ένα δίκτυο από μικρά ποτάμια που ενώνονται και κάνουν ένα μεγαλύτερο χείμαρρο, ο οποίος είχε μπαζωθεί επί μήκους πάνω από 500 μέτρα».
«Το τραγικό ήταν ότι ένα μεγάλο κομμάτι του μπαζώματος και του κλεισίματος, στο πιο στενό σημείο, ήταν μερικά στρέμματα που έφτιαξε ο δήμος χώρο αμαξοστασίου και επισκευών, παραδίπλα ήταν ένα σούπερ μάρκετ, που είχαν κλείσει ακριβώς όλη τη δίοδο (του νερού). Όποιος περάσει αυτό δρόμο (φύγει από τη Μάνδρα για να πάει βόρεια προς Αγ. Σωτήρα) αν προσπαθήσει – στο στενότερο σημείο μάλιστα -να δει πού είναι το ρέμα που περνούν τα νερά, δεν θα δει πουθενά διέξοδο για το νερό» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παπανικολάου.
Τονίζοντας πως η φυσική διέξοδος του νερού είχε κλειστεί, συμπλήρωσε: «Το τραγικό είναι ότι το 1996 είχαμε και δύο θύματα ακριβώς στην ανάντη περιοχή, ένα με δύο χιλιόμετρα βόρεια από το σημείο που είχε κλείσει η δίοδος. Ήδη, η φύση είχε προειδοποιήσει για το ότι κακώς είχαν γίνει επεμβάσεις, κακώς δεν είχε διατηρηθεί η φυσική ροή του νερού και ταυτόχρονα δεν είχε διαμορφωθεί μια τεχνητή ροή του νερού».
Πρέπει να υπολογίσουμε ποιες είναι οι μέγιστες βροχοπτώσεις που περιμένουμε στην ευρύτερη περιοχή, να υπολογίσουμε τον όγκο και να δούμε τι διατομή χρειάζεται ώστε να εξασφαλιστεί η δίοδος του νερού στην ακραία τιμή της βροχόπτωσης, επισήμανε. Σημείωσε δε, ότι τρεις με τέσσερις φορές στα τελευταία είκοσι με τριάντα χρόνια στο συγκεκριμένο σημείο στην περιοχή και με πολύ μεγάλη τραγικότητα σήμερα, έχει έρθει το ακραίο γεγονός «και τότε ψάχνουμε να δούμε τι γίνεται, ενώ είναι προαναγγελμένο, τα πάντα είναι προκαθορισμένα»
Χείμμαροι θανάτου στην Αττική
Ρέματα, εκτός από αυτά της Μάνδρας, ακόμα και με μία απλή νεροποντή μπορούν να προκαλέσουν όλεθρο. Στην περιοχή των Μεγάρων, το ρέμα Αγ. Παρασκευής-Εξω Βρύση. το ρέμα της Παλλήνης στην Ανατολή Αττική, του Πυθαγόρα στο Διόνυσο και το Σκόρπιο Ποτάμι στο Μαραθώνα, ο Ποδονίφτης, το ρέμα Περιστερίου, το Χαϊδαρορέμα, της Μαύρης Ωρας και του Σαρανταπόταμου στον Ασπρόπυργο, της Εσχατέας και της Καναπίτσας κάθε χρόνο γίνονται εφιάλτης. Στην Αττική σύμφωνα με μελέτη του ΕΜΠ, τα ανοιχτά ρέματα το 1945 είχαν μήκος 1.280 χιλιόμετρα και σήμερα, μόλις 434 χιλιόμετρα, μειώθηκαν, δηλαδή, σε ποσοστό 66,4%
Τις δεκαετίες πριν από το 1965 το 80% των νερών της βροχής το απορροφούσε το έδαφος και μόλις το 20% έπεφτε στη θάλασσα. Σήμερα το ποσοστό αυτό έχει σχεδόν αντιστραφεί αφήνοντας τεράστιους όγκους νερού στην επιφάνεια της Αθήνας σύμφωνα με το ΙΓΜΕ. Οπως προκύπτει από μελέτες, μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δομημένες επιφάνειες κάλυπταν το 25% του Λεκανοπεδίου. Μετά το 1975, το 75% καλύφθηκε από δομημένες επιφάνειες και δρόμους-δίκτυα, ενώ οι ελεύθεροι χώροι αποτελούν μόλις το 4%.