Εορτολόγιο - Βίοι Αγίων: Σήμερα 9 Ιανουαρίου η Εκκλησία μας εορτάζει την μνήμη του Ιερομάρτυρος Θεοκτίστου, του ομολογητού, του Αγίου Πολύευκτου, του Οσίου Ευστράτιου του Θαυματουργού, του Οσίου Πέτρου Επισκόπου Σεβαστείας, της Αγίας Αντωνίνας που μαρτύρησε στη Νικομήδεια, του Αγίου Λαυρεντίου του Μάρτυρος, τη Μνήμη του Μεγάλου Σεισμού, του Αγίου Φιλίππου Μητροπολίτη Μόσχας και πάσης Ρωσίας, του Αγίου Αδριανού ηγούμενου Καντουαρίας, του Αγίου Βριθγουόλντος Αρχιεπισκόπου Καντουαρίας, του Οσίου Ιωνά του Γέροντα και των Οσίων Βασιλείου και Γρηγορίου των Θαυματουργών.
Άγιος Πολύευκτος
Ο Άγιος Πολύευκτος έζησε κατά την εποχή των αυτοκρατόρων Δεκίου (249 - 251 μ.Χ.) και Ουαλεριανού (251 - 259 μ.Χ.) και ήταν στρατιωτικός. Υπήρξε ο πρώτος που μαρτύρησε για τον Χριστό στη Μελιτηνή της Αρμενίας, όπου εκτελούσε τα στρατιωτικά του καθήκοντα.
Όταν μεταξύ των ετών 253 - 256 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Ουλεριανός διέταξε σκληρό διωγμό κατά των Χριστιανών, ο Πολύευκτος δεν διστάζει να ομολογήσει την πίστη του στο στράτευμα. Όταν το πληροφορήθηκε ο αυτοκράτορας τον κάλεσε σε απολογία. Στον πεθερό του, που τον συμβουλεύει να πειθαρχήσει στην αυτοκρατορική προσταγή, ο Πολύευκτος του υπενθυμίζει ότι οφείλουμε να πειθαρχούμε στο Θεό παρά στους ανθρώπους. Δεν λυγίζει ακόμη και στις ικεσίες και τα δάκρυα της νεαρής συζύγου του, Παυλίνας. Παραμένει σταθερός στην πίστη του και αποκεφαλίζεται κερδίζοντας το στέφανο του μαρτυρίου.
Η Σύναξη του Αγίου Μάρτυρος Πολυεύκτου ετελείτο στο σεπτό ναό που ανήγειραν οι πιστοί στον τόπο του μαρτυρίου του, που έκειτο κοντά στην περιοχή του Φιλαδελφίου και του Ταύρου Κωνσταντινουπόλεως.
Όσιος Ευστράτιος ο Θαυματουργός
Ο Όσιος Ευστράτιος καταγόταν από την περιοχή της Ταρσίας (Ταρσός Βιθυνίας στη Μικρά Ασία), η οποία ανήκε στη μεγάλη διοικητική περιφέρεια των Οπτημάτων και συγκεκριμένα από την κωμόπολη που έφερε το όνομα Βιτζιανή και έζησε τον 9ο αιώνα μ.Χ. Οι γονείς του, Γεώργιος και Μεγεθώ, ήταν ευσεβείς και εύποροι. Ο Όσιος Ευστράτιος ανατράφηκε με παιδεία και νουθεσία Κυρίου και οι γονείς του φρόντισαν και για την εκπαίδευσή του. Όταν συμπλήρωσε το εικοστό έτος της ηλικίας του η καρδιά του κυριεύθηκε από Θείο έρωτα. Τότε άφησε τους γονείς του και μετέβη στον Όλυμπο της Βιθυνίας, στο Μοναστήρι του Αυγάρου, στο οποίο μόναζαν οι θείοι του, από τη μητέρα του, Γρηγόριος και Βασίλειος. Εκεί λοιπόν, έγινε δεκτός από τους θείους του και ακολούθησε και αυτός την επίπονη και σκληρή ζωή του μοναχού.
Ο Όσιος καθημερινά διακονούσε τους πάντες με πρόθυμη καρδιά και ταπεινό φρόνημα. Δεν ενδιαφερόταν για τίποτε από τα αγαθά του κόσμου. Δεν είχε τίποτε στην κατοχή του, παρά μόνο ένα τρίχινο ένδυμα και ένα ύφασμα από μαλλί προβάτου. Δεν είχε ούτε τόπο ορισμένο για να κοιμάται. Λένε μάλιστα, ότι από τότε που έγινε μοναχός, στα εβδομήντα πέντε του ασκητικού του βίου, δεν κοιμήθηκε ποτέ ύπτιος ή με το αριστερό πλευρό.
Όταν πέθαναν οι προ αυτού ηγούμενοι της μονής, οι πατέρες εμπιστεύθηκαν στον Όσιο τη διοίκηση της μονής και τον ανέδειξαν ηγούμενο.
Εκείνο τον καιρό επέστρεψε νικητής από τον πόλεμο κατά των Βουλγάρων, ο εικονομάχος Λέων ο Ε’ (813-820 μ.Χ.), ο οποίος ανέτρεψε τον ευσεβέστατο αυτοκράτορα Μιχαήλ. Η αίρεση της εικονομαχίας άρχισε να φουντώνει. Ο Όσιος Ευστράτιος, μετά από προτροπή του Οσίου Ιωαννικίου του Μεγάλου (τιμάται 4 Νοεμβρίου), άφησε τη Μονή και επέστρεψε στην πατρίδα του. Μόλις όμως έγινε η αναστήλωση των αγίων εικόνων, ο Όσιος επανήλθε στο μοναστήρι του. Η μέρα περνούσε με Πνευματικά γυμνάσματα και άσκηση και η νύκτα με αγρυπνίες και γονυκλισίες. Η μονολόγιστη ελπίδα, η ευχή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ήταν στην καρδιά και τα χείλη του. Ο Θεός τον αξίωσε με το χάρισμα της θαυματουργίας.
Ο Άγιος προείδε, με τη Χάρη του Θεού, το θάνατό του. Λίγο πριν απέλθει από την παρούσα ζωή, κάλεσε τους μοναχούς και τους είπε : «Αδελφοί, ο χρόνος της επίγειας ζωής μου έφθασε στο τέλος του. Λοιπόν, τέκνα μου αγαπητά, να φυλάξετε την παρακαταθήκη που παραλάβατε, γιατί τα πράγματα της παρούσας ζωής είναι πρόσκαιρα και μάταια, ενώ της μέλλουσας ζωής είναι άφθαρτα και αιώνια». Μόλις τελείωσε τα σύντομα αυτά λόγια, τους ευλόγησε και τους σφράγισε με το σημείο του Σταυρού. Έπειτα, αφού ύψωσε το βλέμμα του στον ουρανό, είπε, «Κύριε, εις τας χείρας σου παραδίδω το πνεύμα μου».
Έτσι ο Όσιος Ευστράτιος κοιμήθηκε με ειρήνη σε ηλικία 95 ετών.
Όσιος Πέτρος Επίσκοπος Σεβαστείας
Ο Όσιος Πέτρος γεννήθηκε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας το 349 μ.Χ. και ήταν αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου (βλέπε 1 Ιανουαρίου) και του Γρηγορίου Νύσσης (βλέπε 10 Ιανουαρίου). Καθοδηγήθηκε από την αδελφή του Μακρινά (βλέπε 19 Ιουλίου) στην αυστηρή ασκητική ζωή και έγινε μοναχός και ηγούμενος του Κοινοβίου που ίδρυσε ο Μέγας Βασίλειος, ο οποίος το 370 μ.Χ. τον χειροτόνησε πρεσβύτερο και το 380 μ.Χ. επίσκοπο Σεβαστείας στη Μ. Αρμενία. Έλαβε μέρος στη Β' Οικουμενική Σύνοδο στη Κωνσταντινούπολη το 381 μ.Χ. (βλέπε 22 Μαΐου).
Αγία Αντωνίνα
Η Αγία Αντωνίνα καταγόταν από τη Νικομήδεια και τελειώθηκε στη θάλασσα.
Άγιος Λαυρέντιος ο Μάρτυρας
Ο Άγιος Λαυρέντιος είναι άγνωστος στους Συναξαριστές και τα Μηναία. Μνημονεύεται στον Λαυριωτικό Κώδικα Γ 74 φ. 112α, όπου υπάρχουν και δύο ιδιόμελα σ' αυτόν, στα όποια λέγεται ότι «εν σταδίω έτέλεσε τον καλόν αγώνα, και εκ των έσπερίων ως άστρον ανέτειλε καταφωτίζων την σύμπασαν, ότι έστη εν μέσω τών διωκτών ειδωλολατρών και καθείλε τη σφενδόνη των θείων λόγων αυτών το ανίσχυρον, διό και κοσμηθείς τω στεφάνω της νίκης καθορά το αμήχανον κάλλος Χριστού».
Μνήμη Μεγάλου Σεισμού
Κατά τον Συναξαριστή του Delehaye, αυτή τη μέρα έγινε σεισμός επί βασιλείας Βασιλείου (867 μ.Χ.) και κατέπεσε ο μεγάλος ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου «εν τω Σίγματι», της Θεοτόκου του Φόρου, καθώς και πολλές άλλες εκκλησίες. Το γεγονός αυτό αναφέρεται και στον Παρισινό Κώδικα 1578, αλλά στις 10 Ιανουαρίου.
Άγιος Φίλιππος Μητροπολίτης Μόσχας και πάσης Ρωσίας
Ο Άγιος Ιερομάρτυρας Φίλιππος, κατά κόσμο Θεόδωρος Στεπάνοβιτς Κολύσεφ, γεννήθηκε στη Ρωσία το έτος 1507 μ.Χ. από ευσεβείς γονείς, τον Στέφανο και την Βαρβάρα, που αργότερα έγινε μοναχή με το όνομα Βαρσανουφία. Η αγάπη του προς την μοναχική πολιτεία και το ασκητικό ήθος, οδήγησε τα βήματά του στη Μονή Σολόβκι, στον Παγωμένο Ωκεανό, όπου άρχισε να διδάσκεται τα της μοναχικής πολιτείας και να διέρχεται το βίο του με προσευχή και νηστεία. Στη συνέχεια διετέλεσε ηγούμενος της μονής.
Το έτος 1566 μ.Χ., επί βασιλείας Ιβάν Δ’ Βασίλιεβιτς (του Τρομερού), εξελέγη, μετά το θάνατο του Μητροπολίτη Αθανασίου (1564 - 1566 μ.Χ.), Μητροπολίτης Μόσχας, αλλά απομακρύνθηκε. Όταν, το 1565 μ.Χ., ο Κούρβσκι ήθελε να ανατρέψει το θρόνο της Ρωσίας, ο τσάρος Ιβάν θεώρησε όλους τους άρχοντες κρυφούς εχθρούς του και κατέφυγε στην πόλη Αλεξάνδροβσκ, προτιθέμενος να παραιτηθεί της εξουσίας. Η αγγελία αυτή κατέπληξε τη Μόσχα, διότι η αναρχία φαινόταν φοβερότερη από την τυραννία, και ο λαός ζήτησε την επάνοδο του τσάρου. Ο Ιβάν επέστρεψε στη Μόσχα στις 2 Φεβρουαρίου 1565 μ.Χ. Την επομένη συνεκάλεσε σύνοδο και αποφάσισε τη σύσταση της Οπρίτσνινα, σωματοφυλακής για την ασφάλεια του ίδιου και της επικράτειας. Η σωματοφυλακή αυτή που ήταν τυφλό όργανο του τσάρου, κατατρομοκράτησε τη χώρα.
Ο Άγιος Φίλιππος αρνήθηκε να ευλογήσει τον τσάρο και αντιτάχθηκε στην βασιλική αυθαιρεσία και τις βδελυρές πράξεις με αποτέλεσμα να εκθρονισθεί, να εγκλειστεί στη μονή Οτρότς του Τβερ και να δολοφονηθεί στις 23 Δεκεμβρίου 1569 μ.Χ. από άνθρωπο του τσάρου.
Το τίμιο λείψανό του βρέθηκε άφθορο και το έτος 1652 μ.Χ. ο τσάρος της Ρωσίας Αλέξιος Μιχαήλοβιτς το εναπέθεσε στον καθεδρικό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μόσχας, στο Κρεμλίνο.
Η μνήμη του Αγίου Φιλίπου, εορταζόταν στις 23 Δεκεμβρίου την ημέρα του θανάτου του αλλά το 1660 μ.Χ. μεταφέρθηκε στις 9 Ιανουαρίου.
Άγιος Αδριανός ηγούμενος Καντουαρίας
Ο Άγιος Αδριανός (Adrian) καταγόταν από την Αφρική και έγινε ηγούμενος της μονής Νερίντα, που ήταν στη Νεάπολη της Ιταλίας. Ο Πάπας Βιταλιανός (657 - 672 μ.Χ.) του πρότεινε δύο φορές να αναλάβει τη χηρεύουσα Αρχιεπισκοπή Καντουαρίας αλλά εκείνος αρνήθηκε και υπέδειξε ως κατάλληλο πρόσωπο τον Έλληνα Μοναχό Θεόδωρο από την Ταρσώ τα Κιλικίας (τιμάται 19 Σεπτεμβρίου). Ο Πάπας συμφώνησε υπό τον όρο ότι ο Άγιος θα μετέβαινε με τον Θεόδωρο στη Βρετανία ως συνεργάτης αυτού.
Όταν έφθασαν εκεί, ο Άγιος Αδριανός διορίσθηκε ως διευθυντής της σχολής του Αγίου Αυγουστίνου Καντουαρίας και συνετέλεσε στην ανύψωση της σχολής. Προσείλκυσε κοντά του πλήθος μαθητών στους οποίους δίδασκε Θεολογία, Ελληνικά, Λατινικά, Ποίηση και Αστρονομία.
Ο Άγιος, διακρινόμενος για τις αρετές και την πνευματικότητά του, κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 710 μ.Χ.
Άγιος Βριθγουόλντος Αρχιεπίσκοπος Καντουαρίας
Ο Άγιος Βριθγουόλντος (Brithwald) διαδέχθηκε στον θρόνο τον Άγιο Θεόδωρο τον εκ Ταρσού (τιμάται 19 Σεπτεμβρίου). Ήταν άριστος γνώστης των Γραφών και των εκκλησιαστικών πραγμάτων. Στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο της Καντουαρίας ανήλθε το έτος 693 μ.Χ. Υπήρξε καλός ποιμένας και κανόνας πίστεως και αρετής.
Ο Άγιος Βριθγουόλντος κοιμήθηκε οσίως με ειρήνη το έτος 731 μ.Χ
Όσιος Ιωνάς ο Γέροντας
Ο Όσιος Ιωνάς καταγόταν από την Ρωσία και ασκήτεψε στη μονή της Αγίας Τριάδος Κιέβου, όπου κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 1902 μ.Χ.
Όσιοι Βασίλειος και Γρηγόριος οι Θαυματουργοί
Οι Όσιοι Βασίλειος και Γρηγόριος ήταν θείοι του Αγίου Ευστρατίου (βλέπε ίδια ημέρα) και έζησαν τον 9ο αιώνα μ.Χ. Ο Όσιος Γρηγόριος ασκήτεψε στη Μονή των Αυγάρων. Και οι δύο αξιώθηκαν να λάβουν από τον Θεό το χάρισμα της θαυματουργίας και κοιμήθηκαν με ειρήνη.