Δύο χιλιάδες Σύροι μαχητές έχουν ταξιδέψει από την Τουρκία, ή πρόκειται να φτάσουν σύντομα, για να πολεμήσουν στα πεδία μάχης της Λιβύης, σύμφωνα με συριακές πηγές και στις τρείς χώρες, που επικαλείται ο Guardian.
Πρόκειται, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, για μία πρωτοφανή εξέλιξη, η οποία απειλεί να περιπλέξει ακόμα περισσότερο τον δισεπίλυτο εμφύλιο στο βορειοαφρικανικό κράτος.
Η παράταξη των μαχητών έλαβε χώρα αφότου η Τουρκία συμφώνησε τον περασμένο μήνα να παρέχει βοήθεια στον Λίβυο πρωθυπουργό, Φαγιέζ αλ Σαράτζ, ο οποίος έχει τη στήριξη του ΟΗΕ, ενάντια στην πολύμηνη καμπάνια του αντιπάλου του, πολέμαρχου, Χαλίφα Χαφτάρ.
Η Άγκυρα έχει υποστηρίξει τη συριακή αντίσταση από τις πρώτες μέρες της μάχης εναντίον του Σύρου προέδρου, Μπασάρ αλ Άσαντ, ακόμα και όταν η «ομπρέλα» του Ελεύθερου Συριακού Στρατού αποδυναμώθηκε και κατακερματίστηκε από εσωτερικές διαμάχες καθώς και εξαιτίας της ανάπτυξης ισλαμιστικών στοιχείων μέσα σε ομάδες ανταρτών. Η Τουρκία, τώρα, χρησιμοποιεί τους ίδιους αντάρτες μαχητές ως «πληρεξούσιους» εναντίον δυνάμεων καθοδηγούμενων από Κούρδους, παρά τους ισχυρισμούς για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
«Είναι μια πολύ διαφορετική κατάσταση από αυτή στη Συρία», λεεί στον Guardian η Κλαούντια Γκατσίνι, αναλυτής για τη Λιβύη από την Ομάδα Διαχείρισης Κρίσεων. «Το αντιτουρκικό αίσθημα είναι ήδη ισχυρό εξαιτίας της παρέμβασης της Αγκυρας και αυτό θα μπορούσε, ως αποτέλεσμα, να λειτουργήσει προς όφελος του Χαφτάρ».
Μία αρχική παράταξη 300 αντρών από το δεύτερο τμήμα του Συριακού Εθνικού Στρατού, μία «ομπρέλα» από συριακές ομάδες ανταρτών με χρηματοδότηση από την Τουρκία, έφυγε από τη Συρία, διασχίζοντας τα σύνορα στο χωριό Χάουαρ Κίλις στις 24 Δεκεμβρίου, ενώ ακολούθησαν 350 ακόμη άντρες στις 29 Δεκεμβρίου. Από εκεί πέταξαν στην Τρίπολη, την πρωτεύουσα της Λιβύης, όπου τέθηκαν σε θέσεις πρώτης γραμμής, ανατολικά της πόλης.
Αλλοι 1.350 άντρες πέρασαν στην Τουρκία στις 5 Ιανουαρίου. Στο μεταξύ, κάποιοι στάλθηκαν στη Λιβύη ενώ άλλοι εκπαιδεύονται ακόμα σε στρατόπεδα στη νότια Τουρκία. Επιπλέον, ακόμα περισσότεροι άντρες από την ισλαμιστική λεγεώνα της Συρίας σκέφτονται να πετάξουν προς τη Λιβύη.
Τα νούμερα είναι σημαντικά υψηλότερα σε σχέση με τις περισσότερες προηγούμενες εκτιμήσεις. Σύμφωνα με μία πηγή, οι Σύροι άντρες αναμένονται να συνασπιστούν με μία μεραρχία που έχει πάρει το όνομα της από τον Λίβυο ηγέτη της αντίστασης, Ομάρ αλ Μουκτάρ, ο οποίος εκτελέστηκε από την Ιταλία το 1931 και έγινε διάσημος στη Συρία κατά την Αραβική Άνοιξη του 2011.
Οι μαχητές έχουν υπογράψει συμβόλαια για ένα εξάμηνο, απευθείας με την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας, την οποία υποστηρίζει ο ΟΗΕ, παρά με τον Τουρκικό στρατό, και θα πληρώνονται 2.000 δολάρια (περ. 1780 ευρώ) το μήνα –ένα τεράστιο ποσό σε σύγκριση με τις 450-500 Τουρκικές λίρες (περ. 68-76 ευρώ) το μήνα, που θα έπαιρναν στη Συρία. Μάλιστα, έχει δοθεί σε όλους η υπόσχεση ότι θα αποκτήσουν Τουρκική ιθαγένεια, ένα κίνητρο που η Άγκυρα χρησιμοποιεί εδώ και πολλά χρόνια ως μέσω πειθούς προς μαχητές σε ταξιαρχίες, οι οποίοι πληρώνονται από αυτήν.
Η Τουρκία πληρώνει, επίσης, τα ιατρικά έξοδα για τραυματίες στρατιώτες και είναι υπεύθυνη για τον επαναπατρισμό των νεκρών στη Συρία. Τουλάχιστον, τέσσερις ΣύΡιοι έχουν χάσει τη ζωή τους ήδη στη Λιβύη, όπως επιβεβαιώνει ο Guardian, παρόλο που οι μονάδες τους είπαν ότι πέθαναν ενώ ήταν τοποθετημένοι στην πρώτη γραμμή εναντίον δυνάμεων καθοδηγούμενων από Κούρδους στην βορειοανατολική Συρία.
Τον περασμένο μήνα, έκαναν την εμφάνιση τους στα social media, πλάνα ανδρών με συριακή προφορά να ισχυρίζονται ότι είναι στην Τρίπολη. Μάλιστα, σε ένα από αυτά, ένας άντρας έλεγε: «Ο “Ελεύθερος Συριακός Στρατός” είναι στη Λιβύη για να υπερασπιστεί το Ισλάμ».
«Εμείς ελευθερώσαμε ολόκληρο αυτό το στρατόπεδο από τις δυνάμεις του Χαφτάρ», είπε ένας άλλος, προτού στραφεί σε έναν συνάδελφο του για να ρωτήσει: «Πώς τον λένε; Χαφτάρ; Χαντάρ;»
Τα πλάνα τέθηκαν υπό αμφισβήτηση από πολλούς που αναρωτήθηκαν πως και γιατί, Σύροι άντρες – οι οποίοι τυπικά πολεμούν ακόμα στον εννιαετή πόλεμο εναντίον του Άσαντ- κατέληξαν τόσο μακριά από την πατρίδα τους.
Τόσο η Άγκυρα όσο και η Τρίπολη έχουν αρνηθεί επανειλημμένα την παρουσία Σύρων μαχητών στη Λιβύη, όπως και ο Εθνικός Στρατός της Συρίας. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Guardian, έχει απαγορευτεί στους Σύρους μαχητές στη χώρα να αναρτήσουν στα social media οποιουδήποτε είδους αποδείξεις για το που βρίσκονται.
Η ίδια η Τουρκία έχει, μέχρι στιγμής, στείλει μόλις 35 στρατιώτες στην Τρίπολη με συμβουλευτική ιδιότητα, όπως δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Αντίθετα, ωστόσο, με την περίπτωση των επιδρομών της Τουρκίας τον Οκτώβριο σε περιοχές που ελέγχονται από Κούρδους, η παρέμβαση στη Λιβύη δέχεται πολύ μικρότερη στήριξη από τον Τουρκικό λαό.
Παρόλα αυτά, μιλώντας την Τρίτη και αφότου ο Χαφτάρ αποχώρησε από ομιλίες στη Μόσχα χωρίς να συμφωνήσει σε κατάπαυση πυρός, ο Ερντογάν είπε ότι η Τουρκία δεν θα υποχωρήσει από το να «δώσει έναν μάθημα» στον Λίβυο πολέμαρχο.
Ο Χαφτάρ υποστηρίζεται από την Αίγυπτο, τη Γαλλία, την Ιορδανία, τη Ρωσία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ενώ ο Σαράτζ έχει τη στήριξη της Ιταλίας, του Κατάρ και της Τουρκίας. Εκπρόσωποι από την διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Σαράτζ έχουν εκφράσει το θυμό τους που οι σύμμαχοί τους, πέραν της Τουρκίας, τους έχουν εγκαταλείψει από τότε που ο Χαφτάρ ανακοίνωσε την πρόθεσή του να καταλάβει την Τρίπολη, τον περασμένο Απρίλιο.
Όπως έχει γίνει γνωστό, η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας ήταν αρχικά διστακτική στο να δεχτεί Σύριους στρατιώτες αντί για τουρκικά στρατεύματα αλλά συμφώνησε στην ιδέα, όταν οι δυνάμεις του Χαφτάρ πλησίασαν περισσότερο στην πρωτεύουσα.
Τον προηγούμενο μήνα, ο Guardian ανέφερε ότι μία μαζική εισροή 3.000 Σουδανέζων στάλθηκαν στη Βεγγάζη να πολεμήσουν για τον Χαφτάρ, μαζί με περίπου 600 Ρώσους μισθοφόρους. Το γεγονός αυτό είναι άλλο ένα σημάδι ότι οι παράμετροι της σύγκρουσης μεγεθύνονται.
«To να αφήσει Σύριους πληρεξούσιους να πολεμήσουν, σημαίνει ότι η Άγκυρα μπορεί να αποφύγει τη σύγκρουση των δικών της στρατευμάτων με Ρώσους μισθοφόρους,» είπε η Γκατσίνι. «Το επόμενο ερώτημα είναι εάν ο [Ρώσους πρόεδρος, Βλαντίμιρ] Πούτιν θα συνεχίσει να δίνει το “πράσινο φώς” σε αυτό; Ή θα τεθεί σε δεύτερη μοίρα η Λιβύη εάν η Ρωσία και η Τουρκία αποφασίσουν να δώσουν προτεραιότητα στις άλλα αλληλεπικαλυπτόμενα στρατηγικά τους συμφέροντα;»