Δικλείδες «ασφαλείας» για τη συμμετοχή τρίτων χωρών σε κοινά αμυντικά πρότζεκτ και στην προμήθεια κοινών οπλικών συστημάτων περιλαμβάνει το νέο και ολοκληρωμένο σχέδιο της Κομισιόν για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας.
Υπό την «πίεση» συγκεκριμένων κρατών-μελών, που προωθούν την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και της «αγοράς ευρωπαϊκών προϊόντων» όπως η Γαλλία, αλλά και των ειδικών ανησυχιών άλλων κρατών-μελών, όπως της Ελλάδας, το νέο στρατηγικό σχέδιο «Ετοιμότητα 2030 – Επανεξοπλισμός της Ευρώπης» δίνει τη δυνατότητα δανεισμού στα κράτη-μέλη μόνο για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών αμυντικών βιομηχανιών ή εκείνων από τρίτες χώρες, που έχουν ήδη υπογράψει εταιρικές συμφωνίες ασφάλειας.
Μόνο η Νορβηγία και η Ουκρανία «μπορούν να συμμετέχουν σε συμβάσεις, χωρίς όμως τη δυνατότητα λήψης δανείων» σύμφωνα με τη «Λευκή Βίβλο» της Κομισιόν.
Οι χώρες με τις οποίες η Ε.Ε. έχει προσώρας υπογράψει συμφωνίες ασφάλειας και άμυνας, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους είναι συνολικά έξι: η Μολδαβία, η Νότια Κορέα, η Νορβηγία, η Ιαπωνία, η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία.
Ερωτηθείς σχετικά ο αρμόδιος επίτροπος Αντριους Κουμπίλιους εξήγησε παράλληλα ότι «οι κοινές προμήθειες μπορεί να περιλαμβάνουν: υποψήφιες χώρες, δυνητικά υποψήφιες και άλλες τρίτες χώρες με τις οποίες έχει εισέλθει η Ενωση μια εταιρική σχέση ασφάλειας και άμυνας».
Οι χώρες αυτές με τις οποίες η Ε.Ε. έχει προσώρας υπογράψει συμφωνίες ασφάλειας και άμυνας, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους είναι συνολικά έξι: η Μολδαβία, η Νότια Κορέα, η Νορβηγία, η Ιαπωνία, η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία.
Εάν τρίτες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία θα ήθελαν να μετάσχουν σε ευρωπαϊκές αμυντικές πρωτοβουλίες ή κοινά σχήματα προμηθειών, θα πρέπει να υπογράψουν συμφωνία ασφάλειας και άμυνας με την Ε.Ε., ξεκαθαρίζουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.
«Ανάπτυξη αμοιβαία επωφελούς εταιρικής σχέσης» με την Τουρκία
Για την Τουρκία συγκεκριμένα, το κείμενο της «Λευκής Βίβλου» για την άμυνα αναφέρει ότι «είναι υποψήφια χώρα προς ένταξη στην Ε.Ε. και μακροχρόνιος εταίρος στον τομέα της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Αμυνας» για να προσθέσει ότι «η Ε.Ε. θα συνεχίσει να συμμετέχει εποικοδομητικά ως προς την ανάπτυξη μιας αμοιβαία επωφελούς εταιρικής σχέσης σε όλους τους τομείς κοινού ενδιαφέροντος με βάση την ισότιμη δέσμευση της Τουρκίας να προχωρήσει σε μια πορεία συνεργασίας σε όλα τα θέματα που έχουν σημασία για την Ε.Ε., σύμφωνα με τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Απριλίου 2024».
Παράλληλα και σε ό,τι αφορά τον κανονισμό του εργαλείου «δανεισμού Safe», το άρθρο 17 που αναφέρεται στις προϋποθέσεις συμμετοχής φορέων και σχετικά με τις προμήθειες προϊόντων τρίτων χωρών υπογραμμίζεται ότι «η Ενωση μπορεί να περιλαμβάνει διμερείς ή πολυμερείς συμφωνίες με ομοϊδεάτες χώρες. Συγκεκριμένα, υποψήφιες χώρες, δυνητικά υποψήφιες χώρες εκτός Ουκρανίας και τρίτες χώρες με τις οποίες η Ενωση έχει εταιρικές συμφωνίες ασφάλειας και άμυνας (NBI)».
Να σημειωθεί ότι συμφωνίες αυτές χρειάζονται ομόφωνες αποφάσεις από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και τα κριτήρια επίσης περιλαμβάνουν ευθυγράμμιση με την εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. καθώς και καλές σχέσεις γειτονίας.
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους παράλληλα θα αποκλειστούν προηγμένα οπλικά συστήματα για τα οποία χώρες εκτός της Ε.Ε. έχουν τον έλεγχο του σχεδιασμού ή της χρήσης συγκεκριμένων εξαρτημάτων, όπως για παράδειγμα των πυραυλικών συστημάτων των ΗΠΑ, Patriot.
Πηγή: kathimerini.gr