Ούτε οι χειρότεροι εχθροί των ΗΠΑ θα μπορούσαν να διανοηθούν ένα τόσο ταπεινωτικό φινάλε στον πιο μακρύ πόλεμο της ιστορίας τους. Λίγες ημέρες προτού συμπληρωθούν 20 χρόνια από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου που συγκλόνισαν τις ΗΠΑ, οι Ταλιμπάν, που είχαν προσφέρει άσυλο στον Οσάμα μπιν Λάντεν, επανήλθαν στην εξουσία κατακτώντας όλα τα αστικά κέντρα μέσα σε λίγα μόνο εικοσιτετράωρα. Το διαμάντι του στέμματος, η πρωτεύουσα Καμπούλ, μια πόλη πέντε εκατομμυρίων κατοίκων, έπεσε χωρίς να υπάρξει η παραμικρή αντίσταση από τον αφγανικό στρατό, για τη στελέχωση και εκπαίδευση του οποίου δαπανήθηκαν εκατοντάδες δισ. δολάρια. Την ώρα που γενειοφόροι μαχητές φωτογραφίζονταν μέσα στο προεδρικό μέγαρο του Ασράφ Γκάνι, ο μέχρι προ ολίγων ωρών ένοικος του κτιρίου πετούσε για κάποια γειτονική πρώην σοβιετική δημοκρατία, κουβαλώντας μαζί του όσο περισσότερα μπορούσε από το δημόσιο ταμείο της χώρας που κυβερνούσε.
Κεραυνοβολημένοι από την αστραπιαία ταχύτητα των εξελίξεων, οι Αμερικανοί και οι κυριότεροι σύμμαχοί τους στον εικοσαετή πόλεμο είχαν ως μόνο μέλημα την ασφαλή φυγάδευση του προσωπικού τους από την Καμπούλ, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες Αφγανοί, μεταξύ των οποίων αρκετοί συνεργάτες των συμμαχικών αποστολών, αφήνονταν στη μοίρα τους, καθώς προσπαθούσαν απεγνωσμένα να εγκαταλείψουν τη χώρα. Περίπου 6.000 Αμερικανοί στρατιώτες, οι περισσότεροι των οποίων έφτασαν στο Αφγανιστάν εσπευσμένα τα τελευταία εικοσιτετράωρα, είχαν αναλάβει το έργο της φυγάδευσης.
Η Αστερόεσσα κατέβηκε από την πρεσβεία της Καμπούλ και στρατιωτικά ελικόπτερα μετέφεραν το προσωπικό της στο αεροδρόμιο, ενώ Αμερικανοί ανέλαβαν τον έλεγχο των πτήσεων. Στη διάρκεια της χθεσινής ημέρας επτά άνθρωποι σκοτώθηκαν μέσα στο απερίγραπτο χάος που βασίλευε στο αεροδρόμιο, χωρίς να έχει γίνει σαφές εάν ποδοπατήθηκαν ή πυροβολήθηκαν. Αμερικανοί στρατιώτες πυροβόλησαν στον αέρα για να απομακρύνουν το πλήθος που κρεμόταν πάνω από τα φτερά των αεροπλάνων και καταλάμβανε τους αεροδιαδρόμους. Στη συνέχεια, οι πτήσεις ανεστάλησαν για να απομακρυνθεί το συγκεντρωμένο πλήθος. Κάπως πιο άνετη ήταν η φυγή του Ασράφ Γκάνι. Σύμφωνα με τη ρωσική πρεσβεία στην Καμπούλ, ο μέχρι προχθές πρόεδρος διέφυγε αφού παραγέμισε το ελικόπτερό του και τέσσερα αυτοκίνητα με χρήματα από το δημόσιο ταμείο, κάποια από τα οποία έμειναν στον χώρο του αεροδρομίου διότι δεν χωρούσαν.
«Δόξα τω Θεώ» ο πόλεμος τελείωσε, δήλωσε στο Αλ Τζαζίρα ο Μοχάμεντ Ναΐμ, εκπρόσωπος του πολιτικού γραφείου των Ταλιμπάν στην Ντόχα. Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος Τύπου του κινήματος, Σουχάιλ Σαχίν, κάλεσε τους πολίτες να μην εγκαταλείψουν τη χώρα και να μείνουν ήρεμοι, διαβεβαιώνοντας ότι «η ζωή, η περιουσία και η τιμή του καθενός δεν θα θιγούν, αλλά θα προστατευθούν από τους μαχητές». Σε συνέντευξή του στο BBC, ο Σαχίν δήλωσε ότι η νέα κυβέρνηση θα σχηματιστεί αφότου αποχωρήσουν και οι τελευταίοι ξένοι στρατιώτες από τη χώρα.
Την πρώτη ημέρα μετά την καθεστωτική αλλαγή, μια ανήσυχη σιωπή βασίλευε στην Καμπούλ, με την αστυνομία να έχει αυτοδιαλυθεί, ενώ οι πολίτες έμεναν κλεισμένοι στα σπίτια τους, με τους φόβους τους να μοιράζονται ανάμεσα στους επίδοξους πλιατσικολόγους και στους Ταλιμπάν που περιπολούσαν στους δρόμους και μάζευαν τα όπλα από τους πολίτες που τα κατείχαν.
Στη Δύση, οι πολιτικές αντιδράσεις για τις τραυματικές εξελίξεις διογκώνονται με ρυθμούς χιονοστιβάδας. Ο Ντόναλντ Τραμπ κάλεσε τον Τζο Μπάιντεν να παραιτηθεί, παρότι ήταν ο ίδιος που υπέγραψε τη συμφωνία με τους Ταλιμπάν για την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων. Στη Βρετανία, ο υπουργός Αμυνας Μπεν Ουάλας, με τρεμάμενη από συγκίνηση φωνή, δήλωσε ότι η συμφωνία του Τραμπ ήταν «σάπια», αλλά και ότι η απόφαση του Μπάιντεν για αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων μέχρι το τέλος Αυγούστου ήταν εσφαλμένη.
Απαντώντας στους επικριτές του με χθεσινό διάγγελμα στον αμερικανικό λαό, ο Τζο Μπάιντεν υπερασπίστηκε με κατηγορηματικό τρόπο την απόφασή του για αποχώρηση, λέγοντας ότι δεν είχε δικαίωμα να κληροδοτήσει σε πέμπτο Αμερικανό πρόεδρο την εμπλοκή σε έναν πολύνεκρο και πολυδάπανο εμφύλιο πόλεμο, στον οποίο οι ίδιες οι ένοπλες δυνάμεις του Αφγανιστάν δεν ήταν διατεθειμένες να πολεμήσουν. Κατηγόρησε για ανικανότητα και διαφθορά την κυβέρνηση Γκάνι, υπενθύμισε ότι ο Αφγανός πρόεδρος εγκατέλειψε τη χώρα του και απέρριψε κάθε παραλληλισμό με το Βιετνάμ, επικαλούμενος την ασφαλή εκκένωση της αμερικανικής πρεσβείας.
Πηγή: Καθημερινή / REUTERS, A.P.