Την ανιούσα έχει πάρει ξανά ο πληθωρισμός στην Ευρώπη παρά την μείωση της ζήτησης. Ειδικότερα στο 3,7% αυξήθηκε ο στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο και στο 2,9% αυξήθηκε στην Ευρωζώνη.
Η αυξανόμενη γεωπολιτική αβεβαιότητα παραμένει κρίσιμος παράγοντας στην αύξηση των τιμών. Οι συνεχιζόμενοι πόλεμοι στην Ουκρανία και την Γάζα δημιουργούν ανασφάλεια στις παγκόσμιες αγορές και επηρεάζουν την προσφορά και τη ζήτηση με το ενεργειακό κόστος και την προβληματική εφοδιαστική αλυσίδα. Επιπροσθέτως, απειλείται επέκταση του πολέμου στον Λίβανο με την Χεζμπολάχ και αυξάνεται ηένταση στην Ερυθρά Θάλασσα με την Υεμένη, οι συνέπειες των οποίων δεν έχουν γίνει ακόμη ορατές. Τα πλοία επιλέγουν μεγαλύτερες διαδρομές λόγω αποφυγής του Σουέζ, με αποτέλεσμα καθυστερήσεις στις παραδόσεις και αύξηση του μεταφορικού κόστους. Για να μην αναφέρουμε τα ταξίδια του Αμερικανού υπουργού εξωτερικών Μπλίνκεν στην Μέση Ανατολή για να ηρεμήσουν τα πράγματα ώστε να μην εμπλακεί το Ιράν στους πολέμους και κλείσει ο Περσικός, οπότε θα επέλθει η τέλεια καταιγίδα στην παγκόσμια οικονομία.
Οι ανεπιθύμητες καθυστερήσεις στις παραδόσεις εμπορευμάτων έχουν άμεσες επιπτώσεις στις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές. Το αυξημένο μεταφορικό κόστος μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα έξοδα για τις επιχειρήσεις, τα οποία μεταφέρονται στις τιμές των προϊόντων. Αυτό το σενάριο μπορεί να δημιουργήσει πίεση στην αγορά και να επηρεάσει περαιτέρω την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, με επί πλέον πλήγματα στην κατανάλωση η οποία ήδη μειώνεται σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι αυξήσεις στα τρόφιμα αποτελούν ένα από τα κύρια ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές. Η πτώση της ζήτησης λόγω μειωμένου εισοδήματος έχει οδηγήσει σε μείωση της παραγωγής για πολλά τρόφιμα. Με την ελάττωση της παραγωγής, το κόστος ανά μονάδα παραγωγής αυξάνεται, επηρεάζοντας την τελική τιμή πώλησης. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Φυσικά μεγάλο μέρος των αυξήσεων οφείλεται και στην αισχροκέρδεια, καθώς έχουν έρθει άλλωστε στην δημοσιότητα πολλά πρόστιμα το τελευταίο διάστημα.
Η ανατίμηση στο γάλα και ιδιαίτερα στο βρεφικό αποτελεί ένα σημαντικό θέμα που έχει ελκύσει την προσοχή της κυβέρνησης. Σύμφωνα μάλιστα με την Επιτροπή Ανταγωνισμού, οι τιμές στο βρεφικό γάλα στην Ελλάδα είναι σημαντικά υψηλότερες σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πέρα από τους ελέγχους που πρόκειται να γίνουν στις εταιρείες παραγωγής στην Ελλάδα, ένα μέτρο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί είναι η μείωση του ΦΠΑ στο συγκεκριμένο προϊόν. Η μείωση του ΦΠΑ μόνο σε έναν κωδικό τροφίμων από την μια, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως test για να διαπιστώσουμε τελικά κατά πόσο η μείωση του ΦΠΑ για την οποία γίνεται συνέχεια λόγος θα ήταν αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της ακρίβειας και από την άλλη θα ήταν μια κίνηση που θα ενίσχυε τις οικογένειες, περνώντας μήνυμα στήριξής τους για την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας. Σε ότι αφορά γενικά τον ΦΠΑ πάντως, να διευκρινίσουμε πώς μια γενικευμένη μείωσή του στην παρούσα φάση δεν θα έφερνε πράγματι τα επιθυμητά αποτελέσματα στο επίπεδο των τιμών και θα στερούσε παράλληλα και από το κράτος έσοδα. Στοχευμένες μειώσεις όμως έστω για διάστημα 6μηνου θα μπορούσαν να γίνουν για να βγάλουμε και συμπεράσματα για την λειτουργία της αγοράς.
*Η Δάφνη Γρηγοριάδη είναι Οικονομικη Αναλύτρια.