Η τελετή των αποκαλυπτηρίων της Κιβωτού Εθνικής Μνήμης, με έντονες… πολιτικές προεκτάσεις, ολοκληρώθηκε σήμερα, πριν από λίγη ώρα, στο Στρατόπεδο «Παπάγου», παρουσία του Υπουργού Εθνικής Αμύνης κ. Νίκου Δένδια, αλλά και πρώην Πρωθυπουργών, Προέδρου της Δημοκρατίας, του Προέδρου της Βουλής και πλήθους υπουργών και βουλευτών και άλλων επισήμων.
Η Κιβωτός Εθνικής Μνήμης, πάνω στην οποία έχουν λαξευτεί όλα τα ονόματα των 121.692 πεσόντων υπέρ Πατρίδος, στους αγώνες του Έθνους από το 1830, που η Ελλάς έγινε ανεξάρτητο κράτος, μέχρι και το καλοκαίρι του 1974 με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, αποτελεί έργο του Καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και γλύπτη κ. Κώστα Βαρώτσου και εντάσσεται στο συνολικό έργο «Ανάπλασης του Περιβάλλοντος Χώρου του ΥΠΕΘΑ», που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Εκτός από την Κιβωτό Εθνικής Μνήμης, η «Ανάπλαση του Περιβάλλοντος Χώρου του ΥΠΕΘΑ» περιλαμβάνει τη φύτευση δύο αλσυλλίων ελαιών δεξιά και αριστερά του Μνημείου, τη δημιουργία νέας βιοκλιματικής όψεως του Υπουργείου, την ανακαίνιση του χώρου υποδοχής των Υπουργών και των επισήμων ξένων προσκεκλημένων, την κατασκευή κτιρίου Ηλεκτρονικού Πολέμου και υπόγειου χώρου πάρκινγκ στα πρότυπα της Βουλής των Ελλήνων, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο τμήμα του συνολικού κόστους της αναπλάσεως θα καλυφθεί από ιδιωτικές δωρεές.
Στην προαναφερθείσα τελετή παραβρέθηκαν, ο Πρόεδρος της Βουλής κ. Νικήτας Κακλαμάνης, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος, οι πρώην Πρωθυπουργοί κ.κ. Κώστας Καραμανλής, Αντώνης Σαμαράς και Παναγιώτης Πικραμμένος, ο Πρόεδρος του κόμματος «ΣΠΑΡΤΙΑΤΕΣ» κ. Βασίλης Στίγκας, η Υπουργός Τουρισμού κυρία Όλγα Κεφαλογιάννη, ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσεως και Πολιτικής Προστασίας (και ως πριν μερικές εβδομάδες ΥΦΕΘΑ) κ. Γιάννης Κεφαλογιάννης, η Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας κα.Ειρήνη Αγαπηδάκη, ο ΥΦΕΘΑ κ. Θανάσης Δαβάκης, ο ΥΦΥΠΕΞ κ. Τάσος Χατζηβασιλείου, οι Υφυπουργοί Προστασίας του Πολίτη κ. Γιάννης Λαμπρόπουλος, Δικαιοσύνης κ. Γιάννης Μπούγας, Αγροτικής Αναπτύξεως και Τροφίμων κ.Διονύσης Σταμενίτης, παρά τω Πρωθυπουργώ κ. Γιώργος Μυλωνάκης, ο Βουλευτής κ. Μιχάλης Κατρίνης ως εκπρόσωπος του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής κ. Νίκου Ανδρουλάκη, ο Αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Αθανάσιος Μπούρας, ο Βουλευτής κ. Συμεών Κεδίκογλου ως εκπρόσωπος του Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ κ. Σωκράτη Φάμελλου, Βουλευτές του Ελληνικού Κοινοβουλίου, οι πρώην Υπουργοί Εθνικής Αμύνης κ.Νίκος Παναγιωτόπουλος και Ναύαρχος ε.α. Ευάγγελος Αποστολάκης, Ευρωβουλευτές και ο ΓΓ/ΥΠΕΘΑ κ. Αντώνιος Οικονόμου.
Στην τελετή παραβρέθηκαν επίσης, η Πρόεδρος του Αρείου Πάγου κα.Ιωάννα Κλάπα, ο Πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας κ. Μιχάλης Πικραμένος, η Πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου κα. Σωτηρία Ντούνη, ο Γενικός Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου κ. Σταμάτης Πουλής, ο Πρόεδρος της Ενώσεως Δικαστών και Εισαγγελέων κ. Χριστόφορος Σεβαστίδης, ο Πρόεδρος της Ενώσεως Δικαστικών Λειτουργών Στρατιωτικής Δικαιοσύνης Στρατιωτικός Δικαστής Γ’ κα. Ευαγγελία Γάκη.
Παρέστησαν ακόμα οι Αρχηγοί ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Δημήτριος Χούπης, ΓΕΣ Αντιστράτηγος Γεώργιος Κωστίδης, ΓΕΝ Αντιναύαρχος Δημήτριος – Ελευθέριος Κατάρας ΠΝ και ΓΕΑ Αντιπτέραρχος (Ι) Δημοσθένης Γρηγοριάδης, ΕΛΑΣ Αντιστράτηγος Δημήτριος Μάλλιος, Επίτιμοι Αρχηγοί και ανώτατοι και ανώτεροι αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων και σπουδαστές των παραγωγικών σχολών των Ενόπλων Δυνάμεων, εκπρόσωποι της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοικήσεως, Επίσκοπος Θεσπιών κ.κ. Παύλος ως εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, οι Μητροπολίτες Κηφισίας, Αμαρουσίου, Ωρωπού και Μαραθώνος κ.κ. Κύριλλος, Περιστερίου κ.κ. Γρηγόριος, Ιλίου, Αχαρνών και Πετρουπόλεως κ.κ. Αθηναγόρας, Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ.κ. Δανιήλ, Νέας Ιωνίας, Φιλαδέλφειας, Ηρακλείου και Χαλκηδόνος κ.κ. Γαβριήλ, Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης κ.κ. Εφραίμ, ο Καθολικός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κ.κ. Θεόδωρος, εκπρόσωποι ξένων διπλωματικών αρχών διαπιστευμένων στην Ελλάδα και Ακόλουθοι Αμύνης , ο Καθηγητής του ΑΠΘ κ. Κώστας Βαρώτσος, δωρητές των Ενόπλων Δυνάμεων, εκπρόσωποι φορέων και λοιποί προσκεκλημένοι.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την τελετή των αποκαλυπτηρίων παρουσιάστηκε σύντομης διάρκειας, αλλά μεστού περιεχομένου, δρώμενο της καλλιτέχνιδος κας.Σοφίας Σπυράτου, με αφηγητή της εκδήλωσης τον κ.Αλέξη Κωστάλα.
Ο κ. Ν.Δένδιας κατά τον χαιρετισμό του στη διάρκεια της τελετής επισήμανε – μεταξύ άλλων – ότι «Αποκαλύπτουμε σήμερα την Κιβωτό Εθνικής Μνήμης για τους 121.692 πεσόντες των πολέμων της Ελλάδας. Το Μνημείο της ευγνωμοσύνης των Ενόπλων Δυνάμεων στους νεκρούς τους, με ένα λαμπρό έργο της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. Ένα διαυγές εγκώμιο δημιουργημένο από το ταλέντο του κορυφαίου γλύπτη Κώστα Βαρώτσου, που τύχη αγαθή τον έφερε σε επαφή με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ο Γενικός Γραμματέας Αντώνης Οικονόμου.»
Ο ίδιος σε άλλο σημείο τόνισε ότι «…Το Μνημείο αυτό έχει μια επιπλέον μοναδικότητα. Συνδέει, για πρώτη φορά, τις Ένοπλες Δυνάμεις με τη σύγχρονη ελληνική τέχνη. Αγκαλιάζουν έτσι οι Ένοπλες Δυνάμεις για πρώτη φορά μια μοντέρνα αντίληψη μνημειακής έκφρασης. Ενσωματώνουν στη μακρά παράδοσή τους, τη Σύγχρονη Τέχνη και τις εκφραστικές της δυνατότητες
Δημιουργείται μια σύζευξη ισχυρή και διαυγής ανάμεσα στην παράδοση και στην πρόοδο. Δηλαδή ανάμεσα στο χθες και το αύριο. Ένα μείγμα που ανταποκρίνεται σε ό,τι επιχειρείται να επιτευχθεί εδώ, με την «Ατζέντα 2030». Ένα άνοιγμα στο καινούργιο, το καινοτόμο. Έχω πει επανειλημμένα ότι η πρόοδος και η συντήρηση δεν αντιτίθενται. Είναι οι δύο όψεις του νομίσματος του Ελληνισμού. Επιβάλλεται να συνυπάρχει η Παράδοση με το Νέο.
Δημιουργείται λοιπόν μια νέα για την παράδοση καινοτόμος αντίληψη. Μια σύγχρονη Κιβωτός της Εθνικής Μνήμης, με διαύγεια, με σεμνότητα, με ανάταση, με φως, χωρίς περιττές μεγαλαυχίες.
Θα ενταχθεί, ως κεντρικό σημείο αναφοράς σε μια συνολική αναμόρφωση του συγκροτήματος του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Ένα μικρό τμήμα αυτής της προσέγγισης βλέπετε στο κεντρικό τμήμα του κτιρίου.
Η μεταρρύθμιση «2030» αποκτά έτσι χάρη στη γενναιοδωρία του Ευάγγελου Μυτιληναίου, μνημειακή και αρχιτεκτονική έκφραση. Το σύνολο της παρέμβασης θα ολοκληρωθεί έως τις 28 Οκτωβρίου του 2025…»
Ο κ. Δένδιας τόνισε εμφαντικώς ότι «Τα ταυτοτικά στοιχεία της νέας Ελλάδας είναι γνωστά: Πατρίδα - Γλώσσα - Παραδόσεις - Θρησκεία -Οικογένεια. Αυτά είναι. Αυτοί είμαστε. Υπέρ αυτών η θυσία. Και δι’ αυτών η αθανασία.
Η νέα Ελλάδα αναγεννήθηκε με αγώνες και η ύπαρξη του νέου Ελληνισμού σφυρηλατήθηκε με το αίμα των Ελλήνων που τιμάμε σήμερα. Κι η μνήμη τους ζει εσαεί στις καρδιές όλων των πραγματικών Ελλήνων, των θεματοφυλάκων των εθνικών παραδόσεων.
Εν πλήρει επίγνωση της προσωπικής μου ανεπάρκειας, κλείνω δανειζόμενος τα λόγια του Στρατηγού Κωνσταντίνου Νίδερ από την Ημερήσια Διαταγή του Α΄ Σώματος Στρατού την 20η Μαΐου 1919:
«Τελευτών, αποκαλύπτομαι νοερώς και ευλαβές κλίνω το γόνυ προ των αγνώστων ταφών των [εν Μεσημβρινή Ρωσία] πεσόντων ενδόξων νεκρών μας, ων το τίμιον και πολύτιμον αίμα επότισε δαψιλώς το δένδρον της ελληνικής Ελευθερίας και συνέπηξε το οικοδόμημα της Μείζονος Ελλάδος.
Αιωνία ευγνωμοσύνη εις τους πεσόντας!»
Ο δημιουργός του έργου Καθηγητής και γλύπτης κ. Κ. Βαρώτσος, σε σημείωμά του, αναφερόμενος στο έργο του, σημειώνει τα εξής: «Πρόκειται για την συνολική αντιμετώπιση του κτηρίου αλλά και του περιβάλλοντα χώρου του ΥΠΕΘΑ ως μία ενιαία αισθητική. Δύο είναι τα βασικά στοιχεία, η εξέλιξη του Μνημείου των Αθανάτων του Έθνους και η νέα όψη των κτηριακών εγκαταστάσεων.
Το μνημείο αποτελείται από κατακόρυφες γυάλινες στήλες πάνω στα οποία παρουσιάζονται τα ονόματα των πεσόντων στα πεδία των μαχών της Ελλάδας από το 1830 έως το 1974. Η κατασκευή που ξεκινάει από το έδαφος υψώνεται έως τα έξι μέτρα.
Πρόκειται για έναν μεγάλο λαβύρινθο όπου τα ονόματα των πεσόντων επιπλέουν στον χώρο και έχουν μία κίνηση ανοδική προς τον ουρανό δημιουργώντας μία αίσθηση αιώρησης σε ένα κενό που γίνεται αιώνιο. Το μνημείο αγκαλιάζει τους επισκέπτες χωρίς να κρύβει την θέα αφήνοντας τον χώρο να εκφραστεί και το φως να περάσει μέσα του . Το μνημείο θα έχει και έναν εσωτερικό φωτισμό οποίος θα περνάει μέσα από τα γυαλιά δίνοντας την δυνατότητα να έχει μία διαφορετική, επιβλητική εικόνα και το βράδυ.
Η προσθήκη ενός κελύφους, αποτελούμενου από κατακόρυφα λευκά σκίαστρα, στην εξωτερική όψη του κτηρίου, προσδίδει μία σύγχρονη και κομψή αισθητική. Τα σκίαστρα αυτά αποτελούν μέρος ενός βιοκλιματικού σχεδιασμού, που αποσκοπεί στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης του κτηρίου. Συγκεκριμένα, βοηθούν στη μείωση της ηλιακής ακτινοβολίας που εισέρχεται στο εσωτερικό, περιορίζοντας, έτσι, την ανάγκη για κλιματισμό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και εξοικονομώντας ενέργεια. Επιπλέον, τα σκίαστρα συμβάλλουν στη δημιουργία ενός πιο άνετου και δροσερού εσωτερικού περιβάλλοντος για τους χρήστες του κτηρίου, βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής τους σε αυτό και προωθώντας τη βιωσιμότητα. Η καθ' ύψος διάρθρωση του κελύφους γίνεται στη ζώνη της βάσης, που αντιστοιχεί στο ύψος του γυάλινου μνημείου των Πεσόντων, και σε τρεις ακόμη ζώνες. Από κάτω προς τα πάνω, τα στοιχεία σε αυτές πυκνώνουν, κρύβοντας, σταδιακά, την υφιστάμενη όψη. Στις τρεις ζώνες, πάνω από αυτήν της βάσης. προβάλλονται, νοητά, οι τρεις Κλάδοι των Ενόπλων Δυνάμεων.»
Τεχνικά στοιχεία για το έργο
Συμφώνως με τα στοιχεία που δόθηκαν από το ΥΠΕΘΑ «Η Κιβωτός Εθνικής Μνήμης στον περιβάλλοντα χώρο του ΥΠΕΘΑ, προς τιμήν των 121.692 πεσόντων των Εθνικών Αγώνων της Ελλάδος, είναι έργο του κορυφαίου γλύπτη και καθηγητή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κώστα Βαρώτσου. Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά ένα έργο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης εγκαθίσταται σε στρατιωτικό χώρο.
Η Κιβωτός Εθνικής Μνήμης εντάσσεται ως σημείο αναφοράς στη συνολική ανάπλαση της όψης και του περιβάλλοντος χώρου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, η οποία περιλαμβάνει τη νέα βιοκλιματική πρόσοψη (δωρεά του κ. Ευάγγελου Μυτιληναίου), το υπό ανέγερση κτίριο Κυβερνοπολέμου (δωρεά του κ. Θάνου Λασκαρίδη) και τον χώρο της νέας εισόδου και των υψηλών προσκεκλημένων, που έχει ήδη ολοκληρωθεί (δωρεά κ. Γεώργιου Περιστέρη/ ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ).
Η Κιβωτός Εθνικής Μνήμης πλαισιώνεται από 2 αλσύλλια με 25 και 28 ελαιόδεντρα, συμβολίζοντας την 25η Μαρτίου 1821 και την 28η Οκτωβρίου 1940 αντίστοιχα.
Επιπλέον, βρίσκεται σε εξέλιξη το πρόγραμμα φύτευσης 400 δένδρων στο Στρατόπεδο Παπάγου, τα οποία συμβολίζουν τα 400 χρόνια Οθωμανικού Ζυγού, τα οποία θα αποτελούν παράλληλα έναν πνεύμονας πρασίνου για την περιοχή.
Επιπλέον, έχει ξεκινήσει ο σχεδιασμός υπόγειου γκαράζ 1.232 θέσεων, που θα προσφέρει τη δυνατότητα να αξιοποιηθεί ο υπέργειος χώρος ως επιπλέον χώρος πρασίνου.»
