Στις 25 Νοεμβρίου 1942, ανήμερα της μεγάλης θρησκευτικής εορτής της Αγίας Αικατερίνης της Μεγαλομάρτυρος, σημειώθηκε ένα από τα μεγαλύτερα – ως τότε – σαμποτάζ στην κατεχόμενη από τις δυνάμεις του Άξονος Ευρώπη.
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου στις πλαγιές της Οίτης, από μία μικτή δύναμη ανταρτών του ΕΔΕΣ και του ΕΑΜ, μαζί με Άγγλους δολιοφθορείς, οι οποίοι το περασμένο διάστημα είχαν πέσει με αλεξίπτωτα ειδικώς για το σκοπό αυτό, στα βουνά της Ρούμελης.
Το σαμποτάζ αυτό αποτέλεσε τη μία και μοναδική φορά που συνεργάστηκαν οι δύο μεγαλύτερες και πιο σημαντικές αντιστασιακές οργανώσεις στη διάρκεια της Κατοχή της χώρας από τις δυνάμεις του Άξονος και δικαίως η ανατίναξή της θεωρείται (και είναι) ως η κορυφαία αντιστασιακή ενέργεια στην διάρκεια της Κατοχής.
Η σιδηροδρομική γέφυρα του Γοργοπόταμου, αποτελούσε και αποτελεί τμήμα της στρατηγικής σημασίας σιδηροδρομικής γραμμής Αθηνών – Θεσσαλονίκης, νοτίως του Σταθμού του Λιανοκλαδίου, της μοναδικής γραμμής στον ελληνικό χώρο και γενικότερα στη νότιο Βαλκανική, που τότε «κατέβαζε» συνεχώς εφόδια από βορρά προς νότο και το λιμάνι του Πειραιώς κυρίως, από όπου φορτώνονταν σε σκάφη που είχαν προορισμό τα λιμάνια της Λιβύης για τον εφοδιασμό του «Άφρικα Κορπ» του Στρατάρχη Έρβιν Ρόμμελ.
Αν αυτή η βασική οδός ανεφοδιασμού του Ρόμμελ σταματούσε για ένα χρονικό διάστημα, την ίδια ώρα που στη Βόρειο Αφρική ήταν σε πλήρη εξέλιξη κρισιμότατες πολεμικές επιχειρήσεις (η Μάχη του Ελ Αλαμέϊν, που είχε μεν ολοκληρωθεί αλλά ακολουθούσε η υποχώρηση των δυνάμεων του Άξονα, που έπρεπε να έχει εφόδια ώστε να είναι μία αξιόμαχη δύναμη σε τακτική – και όχι άτακτη – υποχώρηση), η όποια καθυστέρηση και διακοπή της ομαλής ροής των εφοδίων του Άξονα προς τον τελικό παραλήπτη τους, θα είχε σημαντικές επιπτώσεις στην νικηφόρα για τους Συμμάχους εξέλιξη των επιχειρήσεων στο Βορειοαφρικανικό Μέτωπο!
Αυτός ήταν και ο σκοπός της επιχειρήσεως για την ανατίναξη της γεφύρας του Γοργοποτάμου, στο πλαίσιο του ευρύτερου επιχειρησιακού σχεδιασμού των Βρετανών.
Αργά το απόγευμα της 28 Σεπτεμβρίου 1942 απογειώθηκαν απ' το Κάιρο τρία αεροπλάνα με 12 βρετανούς σαμποτέρ, οι οποίοι μετέφεραν 150 κιλά εκρηκτικά, ασυρμάτους και άλλα εφόδια. Αρχηγός της «Επιχειρήσεως Χάρλιγκ», όπως ήταν η κωδική ονομασία της επιχειρήσεως, ήταν ο Συνταγματάρχης του Μηχανικού Έντι Μάγιερς και υπαρχηγός ο ελληνομαθής Ταγματάρχης Κρις Γουντχάουζ, μεταξύ των οποίων και ο Έλληνας Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Θέμης Μαρίνος.
Αντικειμενικός σκοπός της «Επιχειρήσεως Χάρλιγκ» ήταν η συνεργασία με τους Έλληνες αντάρτες για την ανατίναξη μιας εκ των σιδηροδρομικών γεφυρών Γοργοποτάμου, Ασωπού, Παπαδιάς, που βρίσκονται όλες στην ορεινή περιοχή της Λαμίας, η μία αμέσως μετά την άλλη.
Για τα σημεία πτώσεως των αλεξιπτωτιστών-σαμποτέρ είχαν προηγηθεί, μέσω ασυρμάτου, συνεννοήσεις με έλληνα πράκτορα. Τα αεροπλάνα δεν μπόρεσαν να αναγνωρίσουν τα οπτικά σήματα και επέστρεψαν στο Κάιρο. Στις 30 Σεπτεμβρίου επιχείρησαν εκ νέου και οι σαμποτέρ έπεσαν κοντά στο χωριό Καρούτες της Γκιώνας. Το τρίτο αεροπλάνο γύρισε στο Κάιρο και επέστρεψε με τους αλεξιπτωτιστές στις 27 Οκτωβρίου 1942.
Στην επιχείρηση συμμετείχε μία μικτή δύναμη 86 ανταρτών του ΕΛΑΣ, υπό τον Άρη Βελουχιώτη, 52 ανταρτών του ΕΔΕΣ υπό τον Συνταγματάρχη Ναπολέοντα Ζέρβα, καθώς και 12 Βρετανών σαμποτέρ, μεταξύ των οποίων και ο Έλλην Θ.Μαρίνος, οι οποίοι είχαν την πρωτοβουλία και το συντονισμό του όλου εγχειρήματος! Οι δυνάμεις των Ελλήνων ανταρτών αυξάνονται αναλόγως του ποιος είναι ο συγγραφεύς ή η πηγή της ειδήσεως σε 120 ΕΛΑΣίτες και 65 ΕΔΕΣίτες, προσθέτοντας ή αφαιρώντας και τους βοηθητικούς των δύο δυνάμεων, όπως ντόπιους οδηγούς κλπ, οι οποίοι οδηγούσαν τα τμήματα προς τον Γοργοπόταμο, αλλά δεν συμμετείχαν στην καθαυτό επιχείρηση της προσβολής της γεφύρας και της ανατινάξεώς της και άλλους. Ο ακριβής αριθμός μικρή σημασία έχει και είναι το έλασσον, καθώς το μείζον ήταν και εξακολουθεί να παραμένει το ότι οι δύο μεγαλύτερες και εκ διαμέτρου αντίθετες ιδεολογικώς αντιστασιακές οργανώσεις ενώθηκαν για μία και μοναδική φορά σε μία επιχείρηση εναντίον του κοινού εχθρού της Πατρίδος!
Οι 12 Βρετανοί, μετά από περιπλανήσεις, απέκτησαν επαφή με τους αντάρτες των δύο μεγάλων αντιστασιακών οργανώσεων, του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ και κατέστρωσαν το σχέδιο ανατινάξεως της γέφυρας του Γοργοποτάμου για το βράδυ 25 προς 26 Νοέμβριου 1942.
Αρχικώς, ο Βελουχιώτης είχε αρνηθεί να συμμετάσχει για λόγους «ιδεολογικούς», αφού αυτός ήταν κομμουνιστής, αλλά όταν πληροφορήθηκε ότι ο Ζέρβας δέχτηκε ασμένως να βοηθήσει τους Βρετανούς και ήδη κατευθυνόταν προς τον Γοργοπόταμο, δέχτηκε και εκείνος να συμμετάσχει στο όλο εγχείρημα και ακολούθησε και αυτός προς τον Γοργοπόταμο.
Η φρουρά της γέφυρας αποτελείτο από 100 Ιταλούς και 4 Γερμανούς, που επάνδρωναν δύο φυλάκια στα ισάριθμα άκρα της γέφυρας, με μεγαλύτερο και ισχυρότερο αυτό του βορείου άκρου της.
Στις 23:00 της 25 Νοεμβρίου, όλα τα τμήματα βρίσκονταν στις θέσεις τους. Έκοψαν τα τηλεφωνικά σύρματα και δόθηκε με έναν πυροβολισμό το σύνθημα ενάρξεως της μάχης. Παράλληλα άρχισε και το έργο των σαμποτέρ, οι οποίοι τοποθέτησαν εκρηκτικά τόσο στις ράγες του τρένου σε αρκετή απόσταση πριν τα φυλάκια («αποκοπή») για να κόψουν τυχόν αποστολές ενισχύσεως προς τη φρουρά της γέφυρας, όσο και τους πυλώνες της.
Γύρω στις 01:30 της 26ης Νοεμβρίου (του Αγίου Στυλιανού) σημειώθηκε η πρώτη έκρηξη. Την ώρα εκείνη κατέφθανε μια αμαξοστοιχία με ενισχύσεις από το Λιανοκλάδι. Όταν έγινε η έκρηξη, το τραίνο ήταν πάνω στη γέφυρα, οπότε και συντρίφτηκε μαζί με το τμήμα της εκείνο που ανατινάχτηκε. Λίγη ώρα αργότερα σημειώθηκε και η δεύτερη προγραμματισμένη έκρηξη, οπότε και ολοκληρώθηκε η καταστροφή.
Οι απώλειες από πλευράς των ανταρτών ανήλθαν μόνο σε 4 τραυματίες, ενώ οι αντίστοιχες των Ιταλών ανήλθαν σε 7 νεκρούς, 5 τραυματίες και 2 αιχμαλώτους. Οι αντάρτες μετά τη δολιοφθορά συμπτύχθηκαν με ταχύτητα και τάξη στο χωριό Μαυρολιθάρι όπου γιόρτασαν την νίκη. Οι απώλειες των Ιταλών ήταν 7 νεκροί, 5 τραυματίες και 2 αιχμάλωτοι. Μετά λίγες ημέρες, για αντίποινα οι Γερμανοί εκτέλεσαν 26 Έλληνες από τα γύρω χωριά στους κατεστραμμένους πυλώνες της γέφυρας.
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα σαμποτάζ στην κατεχόμενη τότε Ευρώπη, λόγω της μεγάλης δυσκολίας του εγχειρήματος και της ύψιστης σημασίας του, αφού σε μια κρίσιμη χρονική συγκυρία, διακόπηκε ουσιαστικώς για περίπου 1,5 μήνα ο ανεφοδιασμός των γερμανικών στρατευμάτων στη Βόρειο Αφρική.
Επίσης, η επιχείρηση αυτή έχει ιδιαίτερο εθνικό συμβολισμό, καθώς ήταν η ΜΟΝΑΔΙΚΗ επιχείρηση όπου η ελληνική Εθνική Αντίσταση ήταν ΕΝΩΜΕΝΗ ενώπιον του κοινού εχθρού, ενώ έδωσε το έναυσμα για να φουντώσει το αντάρτικο στα βουνά της Στερεάς Ελλάδος, ανυψώνοντας κατακόρυφα το ηθικό των Ελλήνων και καταξιώνοντας τον ένοπλο αγώνα στην συνείδηση των Βρετανών και γενικότερα των Συμμάχων.
Αναφορικώς με το μεταπολεμικό επιχείρημα τόσο των ΕΛΑΣιτών, όσο και των ΕΔΕΣιτών περί του ποιος από τους δύο συνεισέφερε περισσότερο στην επιτυχία της επιχειρήσεως, αφιερώνεται η εύστοχη ρήση του τότε Υπαρχηγού και στη συνέχεια επικεφαλής της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα, τότε Ταγματάρχη και μετέπειτα Συνταγματάρχη (κατ’ απονομή) Κρις Γουντχάουζ: «Χωρίς τον Ζέρβα δεν θα γινόταν η επιχείρηση, χωρίς τον Βελουχιώτη δεν θα πετύχαινε»
.