Mια αφίσα που αναρτήθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης προκάλεσε την οργή του νέου μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Φιλόθεου. Η αφίσα απεικονίζει τον σταυρό με μία ημίγυμνη γυναίκα για τις ανάγκες του ντοκιμαντέρ "Αδέσποτα Κορμιά" και αυτό προκάλεσε την παρέμβαση του μητροπολίτη ο οποίος απέστειλε επιστολή ζητώντας την απόσυρσή της διότι “είναι βαθύτατα προκλητική για το θρησκευτικό συναίσθημα των χριστιανών της πόλης”.
Όπως αναφέρει στην επιστολή, “το ζήτημα που δημιουργείται με αυτό (το ντοκιμαντέρ) δεν έγκειται στο περιεχόμενό του, αλλά στην διαφημιστική αφίσα προβολής του ντοκιμαντέρ! Πέραν του ότι η πρώτη μοιάζει αναντίστοιχη με το περιεχόμενο του δευτέρου – την εξερεύνηση της σωματικής αυτονομίας στην Ευρώπη των πολλών ελευθεριών－ όπως περίπου αναφέρεται στο Πρόγραμμα, ακόμη και αν προσπαθήσει κάποιος να κάνει μια ελευθεριάζουσα η νοσηρή σύνδεση, είναι βαθύτατα προκλητική για το θρησκευτικό συναίσθημα των χριστιανών της πόλης μας, ανεξαρτήτως δόγματος και ομολογίας: ένας σταυρός με μία ημίγυμνη γυναίκα, πιθανώς την Παναγία, την οποία περιβάλλουν τα αστέρια της Ευρωπαϊκής Σημαίας (αναφορά στην εικόνα της Παναγίας «Αμώμου Συλλήψεως» ή της Παναγίας της Λούρδης, δύο παγκοσμίως σεβαστών χριστιανικών συμβόλων;)”.
Ο Μητροπολίτης κ. Φιλόθεος τα βάζει και με τους καλλιτέχνες οι οποίοι τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούν ιερά πρόσωπα της πίίστης, όχι για να αποδώσουν τον αρμόζοντα σεβασμό και να εκφράσουν την πρέπουσα ευλάβεια προς Αυτά, αλλά για να «διαφημίσουν» έκδηλώσεις και δημιουργήματα τέχνης. Αυτές οι διαφημίσεις υπό το πρόσχημα μιάς αμφίβολης καλλιτεχνικά γραφιστικής προσέγγισης, αγγίζουν－ ενίοτε δε και υπερβαίνουν－ τα όρια της κακόβουλης πρόκλησης και της κακοποιητικής πρόθεσης“.
Η επιστολή
Σας αποστέλλω την παρούσα επιστολή μου, ζητώντας εν πρώτοις την κατανόησή σας για την ταλαιπωρία στην οποία πιθανόν σας υποβάλλω. Θεώρησα όμως χρέος μου να σας εμπιστευθώ τις ακόλουθες σκέψεις μου και να ζητήσω την συνδρομή σας σε ένα ζήτημα, το οποίο, σας ομολογώ, με έχει προβληματίσει αρκετά.
Κατ’ αρχάς, οφείλω να σας εκφράσω τις θερμότερες ευχές μου για την επιτυχία του φετινού 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Τέτοιες καλλιτεχνικές δραστηριότητες και πρωτοβουλίες ενίσχυσης της κινηματογραφικής κοινότητας, οι οποίες αποτελούν ευκαιρία έκφρασης και συνάντησης δημιουργών και καλλιτεχνών, ιδίως νέων, μας γεμίζουν με χαρά και ελπίδα. Όπως, όμως, και σείς γνωρίζετε, «ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο». Επιθυμώντας, λοιπόν, με φιλόκαλη και ειλικρινή διάθεση να συνεισφέρω στην προσπάθειά σας, επιτρέψατέ μου να σας επισημάνω ένα ζήτημα, το οποίο δεν αφορά σε αυτό καθ’ αυτό το Φεστιβάλ, αλλά θα μπορούσε να δημιουργήσει λανθασμένες εντυπώσειςγι’ αυτό το ίδιο.
Στο Πρόγραμμα του Φεστιβάλ περιλαμβάνεται και η προβολή του ντοκιμαντέρ με τίτλο «ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ» της κ. Ελίνας Ψύκου. Το ζήτημα που δημιουργείται με αυτό δεν έγκειται στο περιεχόμενό του, αλλά στην διαφημιστική αφίσα προβολής του ντοκιμαντέρ! Πέραν του ότι η πρώτη μοιάζει αναντίστοιχη με το περιεχόμενο του δευτέρου － την εξερεύνηση της σωματικής αυτονομίας στην Ευρώπη των πολλών ελευθεριών－ όπως περίπου αναφέρεται στο Πρόγραμμα, ακόμη και αν προσπαθήσει κάποιος να κάνει μια ελευθεριάζουσα η νοσηρή σύνδεση, είναι βαθύτατα προκλητική για το θρησκευτικό συναίσθημα των χριστιανών της πόλης μας, ανεξαρτήτως δόγματος και ομολογίας: ένας σταυρός με μία ημίγυμνη γυναίκα, πιθανώς την Παναγία, την οποία περιβάλλουν τα αστέρια της Ευρωπαικής Σημαίας (αναφορά στην εικόνα της Παναγίας «Αμώμου Συλλήψεως» η της Παναγίας της Λούρδης, δύο παγκοσμίως σεβαστών χριστιανικών συμβόλων;).
Τείνει, δυστυχώς, να καταστεί συνήθεια, τα τελευταία χρόνια, η εκ μέρους διαφόρων «καλλιτεχνών» χρησιμοποίηση των ιερών Προσώπων της Πίστης, όχι για να αποδώσουν τον αρμόζοντα σεβασμό και να εκφράσουν την πρέπουσα ευλάβεια προς Αυτά, αλλά για να «διαφημίσουν» εκδηλώσεις και δημιουργήματα τέχνης. Αυτές οι διαφημίσεις υπό το πρόσχημα μιάς αμφίβολης καλλιτεχνικά γραφιστικής προσέγγισης, αγγίζουν － ενίοτε δε και υπερβαίνουν － τα όρια της κακόβουλης πρόκλησης και της κακοποιητικής πρόθεσης.
Η Εκκλησία, βεβαίως, δεν λειτουργεί αντιδραστικά, φοβικά η εκδικητικά. Άλλωστε, κανείς και τίποτε δεν έχει την δύναμη να σπιλώσει η να αμαυρώσει ουσιαστικά τα ιερά Πρόσωπα της Πίστης. Όμως εμείς, τα μέλη της Εκκλησίας, που στο πρόσωπο του Χριστού βλέπουμε τον Πατέρα, τον Άδελφό, τον Φίλο, Αυτόν που αγκαλιάζει τον πεπτωκότα άνθρωπο, συνχωρεί όποιον θέλει να επιστρέψει κοντά Του και ως «μανικός εραστής» ελκύει κάθε μετανοούσα ψυχή, οφείλουμε στο όνομα αυτής της αγάπης, αλλά και της αλήθειας για Εκείνον και όλα τα ιερά Πρόσωπα της Πίστης, όπως η Παναγία Μητέρα μας, να καταθέτουμε την μαρτυρία και διαμαρτυρία μας, έστω και αν κάποιοι «χριστιανοφοβικοί» κύκλοι αρνούνται το δικαίωμα αυτό και εθελοτυφλούν, αποδίδοντας στην Εκκλησία και στην έκφραση των θέσεών της, προθέσεις ανύπαρκτες, ομιλούν για «σκοταδισμό και διχασμό, κηρύγματα μίσους, κυνήγι μαγισσών, απόρριψη, τιμωρία, Μεσαίωνα, προτροπή σε πράξεις βίας».
Σε πείσμα όλων αυτών, η Εκκλησία και όσοι ελεύθερα ανήκουμε σ’ Αυτήν θα προσευχόμαστε συνεχώς, όχι υπεροπτικά και απαξιωτικά, όχι διακρίνοντας «αμαρτωλούς» και «σεσωσμένους», όχι για να «πέσει φωτιά», αλλά για την μετάνοια όλων μας, την ψυχική μας ανάταση και Ανάσταση, την αποκατάσταση του ανθρώπου στο πρωτόκτιστο κάλλος της Θεότητος.
Στην ορθόδοξη χριστιανική παράδοσή μας η ελευθερία δεν είναι μία ιδέα, αλλά ένα πρόσωπο, που δεν είναι άλλο από το πρόσωπο του Χριστού. Γι’ αυτό η ελευθερία ως συνειδητή επιλογή ζωής προϋποθέτει απαραιτήτως τον σεβασμό και την ευθύνη, τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τους Άλλους. Σ’ αυτό ακριβώς το πλαίσιο ζητούμε και από σας να μη συναινέσετε στο να προσβληθεί η ελεύθερη διάθεση της αγάπης μας για τον Χριστό, την Εκκλησία Του και τα ιερά Πρόσωπα της Πίστης μας, με την ανάρτηση της αφίσας για την διαφήμιση του ντοκιμαντέρ «ΑΔΕΣΠΟΤΑ ΚΟΡΜΙΑ».
Αξιότιμη Κυρία Γενική Διευθύντρια,
Είμαι βέβαιος ότι αντιλαμβάνεσθε και κατανοείτε τον προβληματισμό και την στενοχωρία μου ως χριστιανού ποιμένα και πνευματικού πατέρα των ορθοδόξων χριστιανών της Θεσσαλονίκης. Σας παρακαλώ θερμά, κατά την έμφρονα κρίση και συνείδησή σας, να πράξετε ο,τι αρμόζει. Ευχόμενος το 26ο Φεστιβάλ να στεφθεί με επιτυχία και σείς προσωπικά να έχετε την ευλογία του Θεού στην ζωή και τα καλά σας έργα διατελώ∙