«Το θέμα με τα μάρμαρα του Παρθενώνα είναι πέρα για πέρα ανόητο». Με αυτή την φράση ξεκινά το μακροσκελές του άρθρο στον Guardian ο Βρετανός αρθρογράφος, Σάιμον Τζένκινς, θέλοντας να τονίσει πως τα Γλυπτά πρέπει να επιστραφούν στην Ελλάδα.
«Ο Rishi Sunak ουρλιάζει “δικό μου, δικό μου” σαν παιδί σε παιδική χαρά. Αρνείται ένα φλιτζάνι τσάι με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης γελάει. Το έθνος χασμουριέται και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περισσότεροι από τους μισούς Βρετανούς χαίρονται να δουν τα μάρμαρα να επιστρέφονται στην Ελλάδα και μόνο λίγο πάνω από το 20% θέλει να παραμείνουν στην Βρετανία», γράφει αρχικά ο Τζένκινς.
Προσθέτει πως: «κάθε πολιτισμένος Βρετανός γνωρίζει ότι πρέπει να εκτίθενται εκεί που ανήκουν – στο πρώην σπίτι τους στην Αθήνα. Αλλά τι διασκεδαστικό είναι να βρίσκεις έξυπνους λόγους για τους οποίους αυτό δεν πρέπει ποτέ να συμβεί…».
Η αναφορά του Μητσοτάκη ότι τα διαχωρισμένα μάρμαρα είναι σαν τη Μόνα Λίζα κομμένη στη μέση μπορεί να είναι «υπερβολική». Όμως, όπως γνωρίζει κάθε επισκέπτης στην Ελλάδα, αυτό που για τη Βρετανία είναι ένας βαρετός καυγάς, είναι για τους Έλληνες ένα «φλέγον αίσθημα παράπονου που δεν θα εξαφανιστεί», τονίζει στο άρθρο του.
Ο Σάιμον Τζένκινς αναφέρει ακόμα ότι φυσικά η Βρετανία έχει νόμιμο τίτλο όσον αφορά στα αγάλματα, αλλά οι νόμοι μπορούν να αλλάξουν. «Ο Λόρδος Έλγιν πιθανότατα τα έσωσε από την καταστροφή, αν και αργότερα καταστράφηκαν κατά τον καθαρισμό τους. Φυσικά, ο επαναπατρισμός τους μπορεί να αποτελέσει προηγούμενο αν θέλετε να το κάνετε, αλλά όχι αν δεν το κάνετε. Είναι αλήθεια ότι περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν τα μάρμαρα στο Λονδίνο από ό, τι στην Αθήνα, αλλά δεν τα βλέπουν ολοκληρωμένα. Και λοιπόν; Δεν μεταφέρουμε τις πυραμίδες στο Λονδίνο για να κάνουμε μεγαλύτερη εντύπωση», εξηγεί.
Συνεχίζει τονίζοντας πως το θέμα των μαρμάρων αφορά στην ακεραιότητα μιας από τις μεγαλύτερες καλλιτεχνικές συνθέσεις της Ευρώπης. «Αυτά τα αγάλματα προήλθαν από την πηγή του ευρωπαϊκού πολιτισμού, στην πιο διαμορφωτική του στιγμή, τον 5ο αιώνα π.Χ. H “πηγή” αυτή βρισκόταν στην Ακρόπολη της Αθήνας, αγναντεύοντας το ηλιόλουστο Αιγαίο με μάρμαρο από το διπλανό βουνό, όχι φυλακισμένη σε έναν κρύο, γκρίζο θάλαμο στο Μπλούμσμπερι», γράφει ο Σάιμον Τζένκινς.
Xαρακτηρίζει τα Γλυπτά του Παρθενώνα ως το «διαμάντι του στέμματος» για τους Έλληνες και καλεί την βρετανική κυβέρνηση να δείξει ανωτερότητα και να μην ταπεινώνει άλλο τον εαυτό της.
«Η κυβέρνηση της Βρετανίας λέει στον υπόλοιπο κόσμο: Mπορεί να έχετε πάρει πίσω την ανεξαρτησία σας, αλλά δεν παίρνετε τα αντικείμενά σας. Κανένα από αυτά τα εκατομμύρια αντικείμενα δεν δημιουργήθηκε για να κλειδωθεί στο διηνεκές σε ένα υπόγειο του Λονδίνου. Τα περισσότερα κατασκευάστηκαν σε μακρινές χώρες, των οποίων οι πολίτες μπορεί να είναι υπερήφανοι που τα εκθέτουν δημόσια. Δεν υπάρχει τίποτα ιερό σε ένα μουσείο. Είναι ένα αφύσικο μέρος για να αφήσετε χιλιάδες αντικείμενα παγωμένα στο χρόνο και τον τόπο, ευάλωτα σε κλοπή και φθορά», ισχυρίζεται ο Guardian.
Το άρθρο καταλήγει λέγοντας: «Η αλήθεια είναι ότι τα περισσότερα μουσεία έχουν πάρα πολλά πράγματα, πάρα πολλά. Θα πρέπει να τα διανείμουν στον υπόλοιπο κόσμο. Η επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα μπορεί πράγματι να αποτελέσει ένα εξαιρετικό προηγούμενο».
Αρθρογράφος «Times»: Ο Σούνακ το έκανε για εσωκομματικούς λόγους
Ο Μάικλ Μπίνιον, βασικός αρθρογράφος των «The Times» του Λονδίνου, της ναυαρχίδας του Συντηρητικού Τύπου μίλησε αποκλειστικά στη ΕΡΤ δηλώνοντας την έκπληξή του για τη στάση του Ρίσι Σούνακ.
Δήλωσε αισιόδοξος για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ του μουσείου και της ελληνικής κυβέρνησης, ειδικά εφόσον οι Εργατικοί σχηματίσουν κυβέρνηση τον επόμενο χρόνο, ενώ εξήγησε ότι ο Σούνακ τα έκανε όλα για να αντιμετωπίσει μια σειρά εσωκομματικών προβλημάτων. Ο Μπίνιον είναι ο συγγραφέας του άρθρου με το οποίο οι Times άλλαξαν στάση στο θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα και ζητούν την επιστροφή τους στην Αθήνα.
- Πώς σου φάνηκε η διαμάχη μεταξύ Σούνακ και Μητσοτάκη και πώς πιστεύεις ότι θα επηρεάσει το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα;
Το θέμα είναι ένα μεγάλο ατύχημα. Δεν ξέρω, γιατί ο πρωθυπουργός υιοθέτησε αυτή την θέση. Φυσικά, υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσε να είχε συζητήσει. Φυσικά, το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι προτεραιότητα για την ελληνική κυβέρνηση, αλλά υπάρχουν και άλλα πολλά θέματα να συζητήσουν και φαίνεται ότι είναι ένα διπλωματικό σφάλμα. Είναι προσβλητικό προς την Ελλάδα και νομίζω ότι θα μας πάει πίσω σε κάτι που φαινόταν ότι θα οδηγήσει σε μία συμφέρουσα συμφωνία και για τις δύο πλευρές.
- Γιατί ο Σούνακ αποφάσισε να κρατήσει αυτή την στάση; Γιατί δεν παρέπεμψε στους ανθρώπους του Βρετανικού Μουσείου και επέλεξε να οδηγηθεί σε αυτή την διαμάχη;
Δεν είναι πολύ ξεκάθαρο. Οι άνθρωποι εικάζουν ότι ήθελε να δείξει ότι είναι σκληρός, σε μία περίοδο που βρίσκεται υπό πίεση από το ίδιο του το κόμμα για μία σειρά από ζητήματα. Ειδικά θέματα που αφορούν την μετανάστευση και την φορολογία. Ήθελε να πάρει θέση, επειδή πολλοί από το κόμμα του, ειδικά οι πιο δεξιοί είναι αντίθετοι στην επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα και ήθελε να τους πάρει με το μέρος του. (…) Πιθανόν είναι ενοχλημένος με το γεγονός ότι ο Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον αρχηγό της αντιπολίτευσης και μάλλον ο κυρίαρχος λόγος είναι ότι ο Μητσοτάκης έδωσε συνέντευξη για το συγκεκριμένο θέμα στην βρετανική τηλεόραση, που προφανώς δεν ήταν κάτι προσυμφωνημένο.
- Πως επηρεάζει όλη αυτή η ιστορία την βρετανική κοινή γνώμη; Λαμβάνει ο Σούνακ θετική δημοσιότητα;
Όχι, στην πραγματικότητα. Όπως είπα, είναι ένα μυστήριο. Ο Σούνακ δεν είναι συνήθως επιθετικός. Συνήθως είναι διπλωμάτης και είναι πάντα έτοιμος να συναντήσει αρχηγούς κρατών που επισκέπτονται την χώρα και να έχει μία φιλική συζήτηση μαζί τους. (…) Ίσως φταίει κάποιο άλλο ζήτημα. Αυτό όμως δεν είναι σαφές ακόμα. (…) Σαφώς έχει προσβάλει την ελληνική κυβέρνηση και είναι πολύ δύσκολο να διαγράψουμε ό,τι έγινε και να ξεκινήσουμε από την αρχή.
- Κατά κάποιον τρόπο, θεωρείτε ότι η βρετανική κοινή γνώμη, όσον αφορά το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα, τίθεται υπέρ της ελληνικής πλευράς; Γνωρίζω ότι η δική σας εφημερίδα, The Times, που είναι μία συντηρητική εφημερίδα, έχει μία πολύ συγκεκριμένη και απόλυτη θέση πάνω στο θέμα.
Είμαστε αρκετοί από τον βρετανικό Τύπο που είμαστε υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών. Και φυσικά, υπάρχει το επιπλέον επιχείρημα, ότι είναι απολύτως δυνατόν να γίνει ακριβές αντίγραφο του μνημείου με την τεχνολογία. Οπότε θα ήταν εφικτό να κρατήσει το Βρετανικό Μουσείο το ακριβές αντίγραφο και να επιστρέψει τα πρωτότυπα. Δεν υπάρχει ανάγκη να κρατήσει τα πρωτότυπα εδώ. Υπάρχει βέβαια το ζήτημα της ιδιοκτησίας. Αυτό θα πρέπει να το διαλευκάνουν οι δικηγόροι. (…) Υπάρχει ένα πρόβλημα από τον Νόμο του 1963 που δεν επιτρέπει να φύγει κανένα αντικείμενο από το μουσείο. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει και να γίνει μία εξαίρεση. (…) Και θεωρώ ότι ένα μεγάλο μέρος της δυσκολίας, αφορά το γεγονός ότι ίσως θεωρηθεί πάτημα, ώστε και άλλες χώρες να ζητήσουν αντικείμενα που εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο.
- Μάικλ, θεωρείς ότι μία πιθανή κυβέρνηση από το Εργατικό κόμμα το 2025 να αλλάξει άποψη πάνω στο ζήτημα;
Δε μπορεί αλλάξει ο νόμος του 1993 που δεν επιτρέπει την επιστροφή οποιουδήποτε εκθέματος ανήκει στο Βρετανικό Μουσείο. Ωστόσο, μπορεί να βρεθεί ένας τρόπος και αν βρεθεί ένας τρόπος, σίγουρα, ένα κοινοβουλευτικό δάνειο, που είναι σαν να τα επιστρέφουμε, θα ήταν πιο εφικτό. Η αντιπολίτευση δήλωσε ότι δεν θα εμποδίσει οποιαδήποτε συμφωνία μπορεί να επιτευχθεί. Ο Πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, Τζορτζ Όσμπορν είναι πρώην υπουργός οικονομικών της Βρετανίας, όπως ήταν και ο Σούνακ και ανυπομονεί να το διευθετήσει, αλλά γίνεται μεγάλη συζήτηση σχετικά με το νομικό ζήτημα. (…) Είμαι σίγουρος ότι οι έξυπνοι δικηγόροι μπορούν να βρουν μία λύση.
- Είσαι αισιόδοξος ότι αυτή η συμφωνίαμπορεί να γίνει μέσα σε περίπου ένα χρόνο;
Ναι, θεωρώ ότι είναι εφικτό. Είναι προφανές ότι θα σχηματίσει κυβέρνηση το εργατικό κόμμα. Δεν το γνωρίζουμε σίγουρα, αλλά είναι το πιο πιθανό. Και θεωρώ ότι θα είναι πιο ανοιχτοί σε μία συμφωνία. (…) Είναι ένας ανόητος καυγάς που δε βοηθάει τις σχέσεις της Βρετανίας με την Ελλάδα που φυσικά είναι σημαντικές για μία σειρά από λόγους. Είναι και οι δύο χώρες μέλη του ΝΑΤΟ και είμαστε κοντά σε ζητήματα που αφορούν την άμυνα και την ασφάλεια.
- Πιστεύεις ότι αυτή η υπόθεση θα πλήξει τον Σούνακ;
Δεν θεωρώ ότι θα τον βλάψει. Κυρίως, γιατί οι περισσότεροι στην Βρετανία είναι απασχολημένοι με άλλα ζητήματα, όπως η φορολογία, ο πληθωρισμός και το ΕΣΥ. Οπότε ίσως υπολόγιζε, ότι το να δείξει πως είναι σκληρός, θα τον βοηθούσε. Δεν νομίζω ότι θα τον βοηθήσει, αλλά σίγουρα δεν θα τον βλάψει κιόλας.
Πηγή: ΕΡΤ, Guardian, The Times