Το μνημόνιο Τουρκίας με Φινλανδία - Σουηδία που καλύπτει τις ανησυχίες που εξέφραζε η Άγκυρας, συμπεριλαμβανομένων των εξαγωγών όπλων και του αγώνα κατά της τρομοκρατίας, για την άρση του τουρκικού βέτο, ειδικά στη Σουηδία προκαλεί σφοδρές αντιδράσεις. Επαίσχυντο το χαρακτηρίζει η αντιπολίτευση.
Οι δύο χώρες προχώρησαν σε παραχωρήσεις προς τον Τούρκο πρόεδρο, όπως η άρση του εμπάργκο όπλων, αλλά και η στάση που θα τηρήσουν απέναντι σε πρόσωπα και οργανώσεις που η Άγκυρα κατηγορεί για τρομοκρατία. Ζητήματα που αγγίζουν κεντρικές πολιτικές επιλογές δεκαετιών σε Σουηδία και Φινλανδία.
Στη Σουηδία ήδη ζητούνται εξηγήσεις για τις παραχωρήσεις ιδιαίτερα στο ζήτημα των δικαιωμάτων πολιτικών προσφύγων. Η Αμινέ Κακαμπαβέ, ανεξάρτητη Σουηδή βουλευτής κουρδικής καταγωγής και πρώην αντάρτισσα, στην οποία η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα στηριχτεί για την επιβίωσή της σε ψηφοφορίες στο κοινοβούλιο, είπε ότι ήταν μια «μαύρη μέρα για τη σουηδική εξωτερική πολιτική».
«Η συμφωνία προκαλεί μεγάλο άγχος στους ανθρώπους που ζητούν άσυλο και καταφύγιο στη χώρα. Πλέον δεν αισθάνονται ασφαλείς, επειδή η Σουηδία ξεπουλά τα θεμελιώδη δικαιώματά της», είπε.
«Διαπραγματευόμαστε με ένα καθεστώς που δεν σέβεται την ελευθερία της έκφρασης ή τα δικαιώματα των μειονοτικών ομάδων», είπε H Kakabaveh, πρώην μαχήτρια των Κούρδων Πεσμεργκά στο Ιράν.
Η βουλευτής συμπλήρωσε ότι η Λίντε θα πρέπει να εμφανιστεί ενώπιον της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων για να εξηγήσει τη συμφωνία, απειλώντας ότι εάν δεν ικανοποιηθεί θα ξεκινήσει διαδικασία κατάθεσης πρότασης μομφής. Βέβαια, μια τέτοια κίνηση είναι απίθανο να πετύχει, καθώς οι περισσότεροι βουλευτές υποστηρίζουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ και βρίσκονται μπροστά σε εκλογές τον Σεπτέμβριο.
Από την άλλη, η πρωθυπουργός Μ. Άντερσεν καθησυχάζει «αν δεν εμπλέκεστε σε τρομοκρατία δεν χρειάζεται να φοβάστε» ωστόσο νωρίτερα ο Τούρκος υπουργός Δικαιοσύνης, Μποζντάγ, δήλωνε ότι ζήτησε από τις δύο χώρες την έκδοση 33 «τρομοκρατών».
Πράσινοι: «Πολύ ανησυχητική συμφωνία»
Η συναρχηγός του Κόμματος των Πρασίνων της Σουηδίας Μάρτα Στεβένι δήλωσε ότι οι αλλαγές στους κανόνες εξαγωγής όπλων και οι εκδόσεις είναι «πολύ ανησυχητικές». Αλλά το τι σημαίνουν στην πράξη παραμένει ασαφές.
Η Σουηδία επέμεινε ότι παρέχει μόνο ανθρωπιστική βοήθεια στη Συρία και στους πρόσφυγες στις γύρω περιοχές.
Η Σουηδή ΥΠΕΞ τόνισε ότι αυτό «θα συνεχιστεί φυσικά», αλλά ότι η Σουηδία και η Φινλανδία συμφώνησαν να μην υποστηρίζουν μαχητικές οργανώσεις στη βορειοανατολική Συρία με οποιονδήποτε τρόπο που απειλεί την τουρκική ασφάλεια, για παράδειγμα με χρήματα ή όπλα.
«Αυτό όμως δεν το κάνουμε ούτε σήμερα», είπε, συμπληρώνοντας ότι οι διαδικασίες έκδοσης δεν θα επηρεαστούν. «Είναι σύμφωνες με τη σουηδική νομοθεσία και η συμφωνία με την Τουρκία δεν το αλλάζει αυτό», είπε.
Αριστερά: «Η σουηδική εξωτερική πολιτική στα χέρια του δεσπότη Ερντογάν»
Οι ανησυχίες επικεντρώνονται στους Κούρδους αντιφρονούντες που ζουν σε Σουηδία και Φινλανδία, καθώς και στο ότι η συμφωνία διευκολύνει τον Ερντογάν να εξαπολύσει νέα εισβολή στη βόρεια Συρία για να ανακαταλάβει πόλεις που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, που υποστηρίζονται από την Ουάσινγκτον.
«Προειδοποιήσαμε νωρίς για τους κινδύνους να τεθεί η σουηδική εξωτερική πολιτική στα χέρια του δεσπότη Ερντογάν», ανέφερε στο Twitter η επικεφαλής του Αριστερού Κόμματος Νούσι Νταντγκοστάρ.
«Θα οπλίσουμε την Τουρκία στον επιθετικό της πόλεμο στη Συρία; Ποιοι αντιφρονούντες θα εκδοθούν;» διερωτήθηκε.
Αντιδράσεις και στη Φινλανδία
Αντιδράσεις φαίνεται πως υπάρχουν και στη Φινλανδία, με τους Πράσινους να ζητούν άμεσες εξηγήσεις από την κυβέρνηση για τη συμφωνία και το περιεχόμενό της.
Φινλανδικά ΜΜΕ μεταφέρουν δηλώσεις του προέδρου της χώρας, ο οποίος φέρεται να σημείωσε ότι δεν υπάρχει ζήτημα έκδοσης, καθώς δύο ύποπτοι που κατονομάζει η Τουρκία, δεν βρίσκονται πια στην Φινλανδία.
Δεν έχασε χρόνο η Άγκυρα
Για την ιστορία, πάντως, η Τουρκία ήδη από τις πρώτες ώρες μετά την υπογραφή του μνημονίου ανακοίνωσε ότι η Άγκυρα θα καταθέσει ξανά στις δύο χώρες αίτημα έκδοσης για 33 πρόσωπα, τα οποία κατηγορεί ότι ανήκουν είτε στο PKK είτε στην οργάνωση του Φετουλάχ Γκιουλέν.
Τα ονόματα και τις φωτογραφίες τους έχει δημοσιεύσει η τουρκική Hürriyet, ενώ η λίστα περιλαμβάνει δημοσιογράφους, συγγραφείς και ακτιβιστές.
Ήδη η Derdiye Kül δήλωσε ότι φοβάται πως η Σουηδία θα την απελάσει στην Τουρκία όπου την περιμένει ισόβια φυλάκιση και βασανιστήρια.