H Jerusalem Post εξετάζει σε άρθρο της κατά πόσο οι φήμες που κυκλοφορούν τον τελευταίο καιρό περί συμφιλίωσης Τουρκίας και Ισραήλ έχουν βάση.
Σύμφωνα με τον γνωστό αναλυτή Σεθ Φράντζμαν, η Άγκυρα απλά υποκρίνεται ότι θέλει να βελτιώσει τις σχέσεις της με την Ιερουσαλήμ και δεν έχει σκοπό να κάνει το παραμικρό προς αυτή την κατεύθυνση. Μοναδικός στόχος της Άγκυρας είναι να σαμποτάρει τις σχέσεις του Ισραήλ με τους συμμάχους του και να το απομονώσει.
Αναλυτικά το άρθρο:
Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης τις τελευταίες εβδομάδες αναφέρουν ότι οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ ενδέχεται να βελτιωθούν. Σύμφωνα με πολυάριθμες αναφορές, η Τουρκία σχεδιάζει βήματα για τη βελτίωση των σχέσεων, ή μπορεί ακόμη και να προσπαθήσει για την αποκατάσταση των σχέσεων τους όπως έγινε πρόσφατα με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Το πρόβλημα με όλα αυτά τα δημοσιεύματα είναι ότι βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε ασαφή σχόλια της Άγκυρας και σε φήμες που βγαίνουν κάθε χρόνο περί συμφιλίωσης Ισραήλ και Τουρκίας. Αυτές οι φήμες είναι αναξιόπιστες και συνήθως εξαπλώνονται μέσω μιας εκστρατείας προώθησης τους που «τρέχει» η Τουρκία και έχει σχεδιαστεί για να απομονώσει και να υπονομεύσει το Ισραήλ, με την προσδοκία να κάνει το Ισραήλ να σαμποτάρει τις συνεργασίες του ή να εκλιπαρεί την Τουρκία για ένα νέο ξεκίνημα της φιλίας τους.
Ας δούμε τον πρόσφατο γύρο του αφηγήματος περ συμφιλίωσης των δύο χωρών. Ξεκίνησε όταν η Τουρκία συνέλαβε ένα ζευγάρι Ισραηλινών, αθώους τουρίστες που απειλήθηκαν με ακραίες κατηγορίες για κατασκοπεία.
Παραδόξως, η ιστορία που προέκυψε είναι ότι ο ηγέτης της Τουρκίας παρενέβη για να ελευθερωθεί το ζευγάρι και ότι αυτό έδειξε ότι η Τουρκία ήταν έτοιμη να βελτιώσει τους δεσμούς. Αλλά ήταν η ηγεσία της Τουρκίας που είχε συλλάβει το ζευγάρι εξ΄αρχης. Αυτό μοιάζει περισσότερο με μαφιόζικη συμφιλίωση παρά με ζεστούς δεσμούς. Μια χώρα δεν συλλαμβάνει πολίτες μιας άλλης χώρας για να αποκτήσουν καλύτερους δεσμούς.
Εν τω μεταξύ, στις 23 Νοεμβρίου εμφανίστηκαν αναφορές ότι το Ισραήλ κάλεσε την Άγκυρα να κλείσει τα γραφεία της Χαμάς στην Τουρκία. Η Τουρκία φιλοξενεί εδώ και καιρό τη Χαμάς και προσφέροντας στους τρομοκράτες της ευνοϊκή μεταχείριση. Στην πραγματικότητα, με εξαίρεση το Ιράν, φαίνεται ότι η Χαμάς λαμβάνει την μεγαλύτερη της υποστήριξη από την Άγκυρα.
Δεν είναι μυστικό ότι οι δεσμοί της Τουρκίας με τη Χαμάς είναι τεράστιο πρόβλημα. Διάφορες αναφορές όλα αυτά τα χρόνια έχουν δείξει ότι η Χαμάς σχεδιάζει τρομοκρατικές επιθέσεις από την Τουρκία, ότι μπορεί ακόμη και να σχεδιάζει επιθέσεις στον κυβερνοχώρο και ότι μέλη της χρησιμοποιούν την Τουρκία για μετακινηθούν σε άλλα μέρη.
Τον Ιανουάριο του 2021, τα δημοσιεύματα ανέφεραν ότι άριστες σχέσεις της Τουρκίας με την Χαμάς εμπόδιζαν την ομαλοποίηση των δεσμών με το Ισραήλ, σύμφωνα με το Arab News.
Αξίζει να ανατρέξουμε εν συντομία στο πώς φτάσαμε εδώ. Οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ έχουν χειροτερέψει ολοένα και περισσότερο από τότε που το ακροδεξιό κόμμα AKP ανέλαβε την εξουσία στην Τουρκία πριν από σχεδόν δύο δεκαετίες. Ο ηγέτης Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υπήρξε συχνά ένας από τους πιο αντι-ισραηλινούς ηγέτες στον κόσμο. Με τα χρόνια υπήρξαν πολλά περιστατικά, συμπεριλαμβανομένης της ανάκλησης του πρεσβευτή του Ισραήλ από την Άγκυρα, και παρενόχλησης διπλωματών, ακόμη και παρενόχλησης τουριστών και άλλων περιστατικών.
Η κυβέρνηση της Τουρκίας έκανε δηλώσεις λέγοντας ότι θα «απελευθερώσει» την Ιερουσαλήμ από το Ισραήλ, αφού μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε τζαμί, κάνοντας παραλληλισμούς με το τζαμί Αλ Άκσα.
Οι σχέσεις Ισραήλ-Τουρκίας επιδεινώθηκαν μετά τον πόλεμο της Γάζας το 2009 και την επιδρομή το 2010 στο πλοίο Mavi Marmara, ένα μεγάλο πλοίο γεμάτο με εκατοντάδες ακροδεξιούς ακτιβιστές.Το Ισραήλ έκανε επιδρομή στο πλοίο για να το εμποδίσει να φτάσει στη Γάζα. Τούρκοι πολίτες επιτέθηκαν σε Ισραηλινούς στρατιώτες και σκοτώθηκαν. Ωστόσο, χρόνια αργότερα, έγιναν προσπάθειες συμφιλίωσης. Αλλά ο πρωθυπουργός Μπεντζαμίν Νετανιάχου δεν ήταν διατεθειμένος να κάνει το χατίρι της Τουρκίας που ήθελε να την ικετεύσει το την Τουρκία για αποκτήσουν καλύτερες σχέσεις.
Έτσι οι σχέσεις των δύο κρατών έμειναν στον πάγο. Η Τουρκία στην συνέχεια νιώθοντας ενισχυμένη από την κυβέρνηση Τραμπ και τις σχέσεις Τραμπ-Ερντογάν, καθώς και από ένα ενεργό τουρκικό λόμπι στην Ουάσιγκτον, αποφάσισε να γίνει πιο ακραία.
Η Τουρκία όχι μόνο έγινε πιο εχθρική προς το Ισραήλ την περίοδο προεδρίας του Τραμπ, αλλά άρχισε να απειλεί την Ελλάδα, να επιτίθεται στους Κούρδους και να διαδίδει αντισημιτικές συνωμοσίες. Η Τουρκία πλησίασε τη Ρωσία και το Ιράν. Αλλά από καιρό σε καιρό η Τουρκία διατύπωνε την ιδέα ότι μπορεί να συμφιλιωθεί με το Ισραήλ.
Το αφήγημα της συμφιλίωσης γενικά κυκλοφορούσε όποτε η Τουρκία διαισθανόταν ότι το Ισραήλ βρισκόταν στα πρόθυρα της διπλωματικής επιτυχίας.
Παρόλο που ο ηγέτης της Τουρκίας συνέκρινε το Ισραήλ με τη ναζιστική Γερμανία τον Σεπτέμβριο του 2019, 3 μήνες μετά δηλαδή τον Δεκέμβριο του 2019 η Τουρκία άρχισε να ανησυχεί για την εντατικοποίηση των σχέσεων Ισραήλ-Ελλάδας-Κύπρου εν μέσω μιας συμφωνίας για αγωγό αερίου μεταξύ αυτών των χωρών της ανατολικής Μεσογείου.
Προσπάθησε να προσποιηθεί ότι ήθελε συμφιλίωση, ακόμη και όταν φιλοξένησε τη Χαμάς το 2019 και το 2020. Τον Μάιο του 2020 η Τουρκία ενθάρρυνε τους ισχυρισμούς ότι είχε συγκρουστεί με τη Χεζμπολάχ στη βόρεια Συρία για να φαίνεται ότι η Άγκυρα και η Ιερουσαλήμ βρίσκονται στην ίδια πλευρά εναντίον του Ιράν.
Όταν η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Γαλλία, η Ελλάδα και η Κύπρος καταδίκασαν τις πράξεις της Τουρκίας την άνοιξη του 2020, η Τουρκία κατάλαβε ότι γινόταν όλο και πιο απομονωμένη. Μετά την ήττα του Τραμπ στις εκλογές του Νοεμβρίου, η Άγκυρα ήξερε ότι δεν είχε πλέον φίλο στον Λευκό Οίκο και άρχισε να προωθεί ξανά τις ιστορίες «συμφιλίωσης».
Αυτά ήταν σε αντίθεση με την πραγματικότητα των δηλώσεων της Άγκυρας, αφού η Τουρκία είχε απειλήσει να κόψει τους δεσμούς με τα ΗΑΕ εάν τα ΗΑΕ έκαναν ειρήνη με το Ισραήλ, όπως και έγινε τον Σεπτέμβριο του 2020. Αυτό σημαίνει ότι η Άγκυρα μιλούσε για συμφιλίωση ενώ προσπαθούσε να απομονώσει το Ισραήλ από εταίρους στον Κόλπο, την Αίγυπτο και την Ελλάδα. Τον Μάρτιο του 2021 η Τουρκία προώθησε το αφήγημα, ακόμα και σε ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, για ένα «θαλάσσιο σύνορο» μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας, ένα φανταστικό σύνορο που θα έκανε αόρατα τα κυπριακά δικαιώματα στη Μεσόγειο. Οι χάρτες και η προπαγάνδα που έκανε η Τουρκία εκείνη την εποχή είχαν σχεδιαστεί για να βλάψουν τους δεσμούς Ισραήλ-Κύπρου υπό το πρόσχημα της «συμφιλίωσης».
Αυτό μας φέρνει και στις πρόσφατες φήμες. Τι κερδίζει και τι ωφελεί η Τουρκία από την συζήτηση για την ανάπτυξη νέων δεσμών. Το πρόβλημα με αυτό το αφήγημα είναι ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η Άγκυρα θέλει καλύτερους δεσμούς ή ότι είναι πρόθυμη να κάνει οτιδήποτε από το οποίο ωφελείται το Ισραήλ. «Όπως έγινε ένα βήμα μεταξύ μας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, θα κάνουμε παρόμοια βήματα με άλλους», είπε ο Ερντογάν στους Τούρκους δημοσιογράφους σε αεροπλάνο στα τέλη Νοεμβρίου. Αλλά η Άγκυρα δεν ανέφερε καν το "Ισραήλ" σε αυτό το πλαίσιο. Δεν μπορεί να πει τη λέξη Ισραήλ. Θέλει λοιπόν «συμφιλίωση» χωρίς ουσιαστικά να κάνει τίποτα.
Ως συνήθως, θέλει το Ισραήλ να είναι αυτό που κάνει τα πάντα και το Ισραήλ να εκλιπαρεί την Τουρκία για καλύτερους δεσμούς. Θέλει το Ισραήλ πιο απομονωμένο και να βλάψει τους δεσμούς του Ισραήλ με την Ελλάδα, την Κύπρο και άλλους.
Είναι πολύ πιθανόν ότι η Άγκυρα, με μια οικονομία στα τάρταρα και την λίρα σε ελεύθερη πτώση, προσεγγίσει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλους αναγνωρίζοντας ότι η επιθετική της στάση την τελευταία δεκαετία δεν την βοήθησε.
Ωστόσο, το ερώτημα είναι πάντα εάν η Άγκυρα «επιστρατεύει» αυτό το αφήγημα κάθε έξι μήνες για να πάρει κάτι, ενώ σπάνια δίνει κάτι σε αντάλλαγμα.
Αυτή η πρόσφατη σειρά φημών ξεκίνησε από την Άγκυρα που κρατούσε φυλακισμένους Ισραηλινούς τουρίστες. Οι χώρες που θέλουν καλύτερους δεσμούς δεν κρατούν τουρίστες με ψευδείς κατηγορίες. Τα μέσα ενημέρωσης της Άγκυρας σπάνια αναφέρουν κάτι για καλύτερες σχέσεις με το Ισραήλ. Αν η τουρκική κυβέρνηση, με δεδομένο ότι τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης στην χώρα συνδέονται ή διευθύνονται από αυτή, ήθελε όντως την βελτίωση των σχέσεων με το Ισραήλ δεν θα τροφοδοτούσε απλώς με φήμες περί «συμφιλίωσης» τα ισραηλινά ΜΜΕ, αλλά θα δημοσίευαν και σοβαρά θετικά άρθρα για το Ισραήλ.