Η οσία Σοφία (Χοτοκουρίδου) καταγόταν από τον Πόντο, από το χωριό Σαρή - ποπά (ή Σαρή - παπά) της επαρχίας Αρδάσης της Ιερής Μητροπόλεως Τραπεζούντος και γεννήθηκε το 1883.
Το 1914 πήραν οι Τούρκοι τον άντρα της στα τάγματα εργασίας. Είχε αποβιώσει και το παιδί της, κι έτσι η νεαρή χήρα κατέφυγε στα βουνά, όπου ζούσε ασκητικά, με μεγάλη νηστεία.
Εκεί της εμφανίστηκε ο Αγιος Γεώργιος και την προειδοποίησε για επικείμενη επιδρομή των Τσετών και έτσι η Σοφία ενημέρωσε τους συγχωριανούς της, που κρύφτηκαν και απέφυγαν τον κίνδυνο. Στην ανταλλαγή των πληθυσμών το καράβι που μετέφερε τους συγχωριανούς της Σοφίας στην Ελλάδα κινδύνεψε να καταποντιστεί. Αυτή έβλεπε τα κύματα γεμάτα από Αγγέλους και την Παναγία.
Ζήτησε απ᾿ αυτήν να πνιγεί η ίδια και να σωθούν οι συγχωριανοί της.
Η Παναγία όμως τους έσωσε όλους και ο καπετάνιος δεν το πίστευε πώς σώθηκαν κι έλεγε συνέχεια: «Κάποιον άγιο έχουμε» και οι χωριανοί του απάντησαν: «Τη Σοφία».
Η Παναγία την έστειλε στο μοναστήρι της στην Κλεισούρα της Καστοριάς, στην Ιερά Μονή του Γενεθλίου της Υπεραγίας Θεοτόκου, όπου έζησε ασκητικά για μισό περίπου αιώνα.
Εκεί βρήκε έναν ενάρετο ιερομόναχο, τον πατέρα Γρηγόριο, που είχε έλθει από το Άγιο Όρος, ο οποίος την κατάρτισε στη μοναχική ζωή.
Έζησε ασκητικά ως λαϊκή, φορώντας τα μαύρα της χηρείας και της ασκήσεως, καθισμένη πάνω στο τζάκι και αλείφοντας το πρόσωπό της με στάχτη, για να μη φαίνεται η ομορφιά του.
Κυκλοφορούσε ξυπόλητη, ενώ τα ρούχα της ήταν πάντα κουρελιασμένα και ανεπαρκή για τις σκληρές συνθήκες της περιοχής.
Είχε κοινωνία με την Παναγία και τους Αγίους. Κάποτε αρρώστησε βαριά, από σκωληκοειδίτιδα ή κήλη, ώστε να διπλωθεί στα δύο από τον πόνο.
Δεν δέχτηκε να την δεί γιατρός αλλά έλεγε: «Θα ᾿ρθει η Παναγία να με πάρει από τον πόνο». Έβαζε στουπιά ή φιτίλια από τις καντήλες, ώσπου σάπισε η πληγή της και έβγαζε κακοσμία.
Τότε της εμφανίστηκε η Παναγία με τον αρχάγγελο Γαβριήλ και τον Αγιο Γεώργιο και της είπε ο αρχάγγελος: «Θα σε κόψουμε τώρα». Αυτή απάντησε: «Είμαι αμαρτωλή, να εξομολογηθώ, να κοινωνήσω, και να με κόψεις».
Μια «εγχείρηση θα σου κάνουμε», της απαντά. Έγινε η επέμβαση, η Σοφία έγινε καλά και συχνά σήκωνε χωρίς ντροπή την μπλούζα της ή το φόρεμά της, για να δείξει στον κόσμο την τομή που της έγινε και έκλεισε μόνη της.
Η οσία, που συνεχώς τόνιζε τη σημασία της υπομονής, κοιμήθηκε στις 6 Μαΐου 1974. Η πρώτη ανακομιδή των λειψάνων της έγινε στις 7 Ιουλίου 1981 , και για μέρες ευωδίαζαν βασιλικό.
Στις 27 Μαΐου 1998 γίνεται η δεύτερη ανακομιδή των λειψάνων της τα οποία μεταφέρονται στο μοναστήρι από το Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ.
Η Εκκλησία την ανακήρυξε Αγία το 2011 και την 1η Ιουλίου του 2012, έγινε η επίσημη ανακήρυξή της από τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην Καστοριά που παρέστη στις εορταστικές εκδηλώσεις αγιοκατατάξεώς της.
Ο Τάφος της όπως και τα Αγια λείψανά της σώζονται στο μοναστήρι και εκτίθενται προς προσκύνηση στους επισκέπτες, αν το ζητήσουν από τις μοναχές.