Μια μητέρα ενεργοποιεί κάποιο συγγενικό ή γνωστό πρόσωπο το οποίο εμπιστεύεται για να παίρνει τα παιδιά από το σχολείο, ώστε να μην κινδυνεύσουν ο παππούς και η γιαγιά από τον κορονοϊό. Ένας εργαζόμενος απολυμαίνει το γραφείο του για να προστατέψει τον εαυτό του και τους συναδέλφους του και ένας εργοδότης αναζητά και βρίσκει τρόπους εργασίας από απόσταση για τους υπαλλήλους του. Ακόμη και αν κάποιος δεν μπορεί να παραμείνει σπίτι, λόγω εργασίας και θεωρεί ότι είναι πιθανό να κολλήσει τον κορονοϊό, σκέφτεται εκ των προτέρων σε ποιο χώρο θα πρέπει να βρίσκεται για δύο εβδομάδες ώστε να μην τον μεταφέρει στα μέλη της οικογένειάς του. Σε περίπτωση ύπαρξης ευάλωτου ατόμου στην οικογένεια, σχεδιάζονται προσεκτικά οι κινήσεις που θα πρέπει κανείς να κάνει εφόσον αυτό νοσήσει.
Σε ένα επίπεδο πιο μακριά από εκείνο των στενών σχέσεων, οι ιδιώτες γιατροί μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους μέσω βιντεοκλήσης, ώστε να βλέπουν τον ασθενή και να μπορούν να εκτιμήσουν την κατάστασή του. Οι ψυχολόγοι μπορούν με τον ίδιο τρόπο να προσφέρουν υποστήριξη και συμβουλευτική σε άτομα που μπορεί να βιώνουν κρίσεις πανικού, είτε στο πλαίσιο της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, είτε εθελοντικά. Εμπορικά καταστήματα μπορούν να δημιουργήσουν υπηρεσία μεταφοράς των προϊόντων κατ΄οίκον για να μην κινδυνεύουν μέλη ευπαθών ομάδων. Την ίδια υπηρεσία θα μπορούσαν να υιοθετήσουν και καταστήματα εστίασης για τον καφέ ή το μαγειρεμένο φαγητό.
«Όλα αυτά είναι προσωπικά σενάρια αντίδρασης τα οποία μπορεί να δημιουργήσει ο καθένας από εμάς, ώστε να λάβει τα μέτρα του και να αντιδράσει έξυπνα, ευέλικτα και αποτελεσματικά στο απρόβλεπτο» εξηγεί στο ΑΠΕ - ΜΠΕ η προσωπική και επιχειρηματική coach- με σπουδές στα οικονομικά επιχειρήσεων- Φωτεινή Δημίου παρουσιάζοντας έναν τρόπο αντίδρασης που μπορεί να προάγει την ατομική ευθύνη και να τη μεταφέρει σε συλλογικό επίπεδο.
Διασπορά της ατομικής ευθύνης ώστε να καταστεί συλλογική
Επικαλούμενη, άλλωστε, τις αναφορές του καθηγητή Κοινωνικών και Φυσικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Yale, Νίκολα Χρηστάκη, σημειώνει ότι όλοι είμαστε συνδεδεμένοι και ανήκουμε σε κάποιο σύστημα, το οποίο στη συνέχεια συνδέεται με κάποια άλλα συστήματα. Εκείνα, με τη σειρά τους συνδέονται με κάποια άλλα κ.ο.κ. «Έτσι, αν ο καθένας μας συνειδητοποιήσει την ευθύνη που έχει για τον εαυτό του και τα μέλη της οικογένειάς του και εκείνα μεταδώσουν την ευθύνη αυτή σε φίλους, συναδέλφους, εργοδότες, πελάτες, γείτονες, υφιστάμενους, προϊστάμενους κλπ, θα υπάρξει διασπορά της ατομικής ευθύνης ώστε να καταστεί συλλογική» προσθέτει.
«Μιλάμε ουσιαστικά για μετάδοση και διασπορά ενός τέτοιου τρόπου σκέψης με διαδικασία αντίστοιχη εκείνης της μετάδοσης των ιών. Μπορεί, βέβαια, να είναι δύσκολο να κόψει κάποιος τις κακές συνήθειες και να αποκτήσει καλές, δεν είναι όμως ακατόρθωτο. Παράλληλα μέσα απ' όλο αυτό, είναι σίγουρο το συλλογικό όφελος αλλά και η γνώση που μας βοηθά να διαχειριζόμαστε και στο μέλλον παρόμοιες καταστάσεις» σχολιάζει.
Ένας VUCA κόσμος
Σύμφωνα με την κ. Δημίου, τα τελευταία τρία με τέσσερα χρόνια, λόγω της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, τα πράγματα αλλάζουν ραγδαία γύρω μας προκαλώντας αβεβαιότητα για το αύριο και αστάθεια στο περιβάλλον όπου ζούμε. Σε ένα τέτοιο κόσμο, που περιγράφεται τελευταία με τον όρο «VUCA World» (ακρωνύμιο των λέξεων Volatile (ασταθής), Uncertain (αβέβαιος), Complex (περίπλοκος) και Ambiguous (ασαφής)), μπορούμε να βρούμε έξυπνους τρόπους να αντιδράσουμε, αρκεί να είμαστε ψύχραιμοι, ευέλικτοι, πρακτικοί και να προετοιμάζουμε σενάρια αντίδρασης για κάποιο έκτακτο ενδεχόμενο. «Ένα τέτοιο είναι και ο κορονοϊός» επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Πώς θα μάθουμε από το παράδειγμα της Ιταλίας;
Στο ερώτημα, άλλωστε, πώς η ελληνική πραγματικότητα μπορεί να χρησιμοποιήσει το παράδειγμα της Ιταλίας, ώστε να αποφύγει παρόμοιες καταστάσεις, διευκρινίζει ότι στη γειτονική χώρα το θέμα έχει να κάνει με το βαθμό ενεργοποίησης του κρατικού μηχανισμού και με τη δυσπιστία του κόσμου στη σοβαρότητα της κατάστασης.
«Τα γεγονότα στην Κίνα θεωρήθηκαν από κάποιους ως υπερβολή. Σε κάποιο βαθμό οι άνθρωποι επηρεάζονται από ψευδείς ειδήσεις που κυκλοφορούν σε αμφίβολης εγκυρότητας και αξιοπιστίας μέσα στο διαδίκτυο ενώ με τη λογική αυτή ορισμένοι κρατούν αποστάσεις από ένα πραγματικό γεγονός. Αυτό μπορεί να έχει συμβεί στην Ιταλία, όμως εκείνο που οφείλουμε όλοι να κάνουμε είναι να ενημερωνόμαστε από τις σωστές πηγές, να ακολουθούμε τις οδηγίες των ειδικών, να αναλαμβάνουμε την προσωπική μας ευθύνη και έτσι να γινόμαστε παράδειγμα για τους γύρω μας. Όσο το παράδειγμα ευδοκιμεί, τόσο λειτουργεί και πολλαπλασιαστικά στο κοινωνικό σύνολο» σχολιάζει και τονίζει ότι «μπορούμε να βγούμε για λίγο έξω από τον εαυτό μας για να δούμε τη μεγάλη εικόνα».
Συμμόρφωση με τις οδηγίες που δίνονται στον γενικό πληθυσμό, εθελοντική δράση, σχεδιασμός έξυπνων τρόπων αντίδρασης σε συγκεκριμένα σενάρια και ενδεχόμενα μπορούν να λειτουργήσουν τελικά ως αντίδοτο στο απρόβλεπτο των καταστάσεων.