Άπιαστο όνειρο έχουν γίνει οι διακοπές για τη μεγάλη πλειονότητα οι θερινές διακοπές. Η παρατεταμένη οικονομική ύφεση, που έφερε μεγάλες περικοπές εισοδημάτων, μισθών και συντάξεων, αλλά και εκτίναξε την ανεργία σε επίπεδο άνω του 25%, περιόρισε δραστικά τις θεωρούμενες ως ιδιαίτερα ελαστικές δαπάνες για διακοπές.
Ενδεικτικά, αξίζει να αναφέρουμε ότι από την αρχή της κρίσης, δηλαδή το 2008, μέχρι το 2014 το ''καλάθι της νοικοκυράς'' μίκρυνε κατά 15,1%, η μείωση στον τομέα των δαπανών που σχετίζονται με τις διακοπές έφτασε το 60%. Ειδικότερα, οι δαπάνες για φαγητό, ποτό, καφέδες κλπ στον τόπο των διακοπών, εμφανίζονται μειωμένες κατά 68,5%.
Ιούλιος μήνας. Ο υδράργυρος στο κόκκινο, καιρός για όνειρα θερινής νυκτός. Όνειρα που μας μεταφέρουν σε δαντελωτά ακρογιάλια, σε κοσμικές και κοσμοβριθείς πλαζ ή σε ερημικούς ορμίσκους κάποιων απομακρυσμένων νησιών του Αιγαίου. Κολύμπι, ξενύχτια, νέες γνωριμίες, ανεμελιά, δροσερά κοκτέιλ αλλά και παραδοσιακό τσιπουράκι μετά μεζέ.
Με άλλα λόγια, η εποχή των διακοπών έφτασε. Αδιάψευστος μάρτυς ο κατακλυσμός των ΜΜΕ με πλάνα ξέχειλα από ημίγυμνα (και πολύ παραπάνω από ημίγυμνα) κορμιά σε πολυσύχναστες παραλίες στα πέριξ της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης ή το πολύ- πολύ στα κοσμικά νησιά του Αιγαίου (που λεφτά για δημοσιογραφικές αποστολές σε κάποιους λιγότερο διάσημους προορισμούς!).
Καιρός για διακοπές, λοιπόν. Το ερώτημα, όμως, που προκύπτει είναι ''θα κάνει φέτος διακοπές η ελληνική οικογένεια;''. Και ένα ακόμη πιο σημαντικό: Πόσο επηρέασε η ύφεση τις διακοπές του μέσου Έλληνα;
Οι απαντήσεις και στα δύο ερωτήματα είναι κάτι παραπάνω από εμφανείς: Η μεγάλη πλειονότητα των Ελλήνων δεν θα κάνει φέτος διακοπές. Κάθε χρόνο όλο και λιγότεροι συμπατριώτες μας κάνουν διακοπές λόγω των τεράστιων οικονομικών προβλημάτων που προκάλεσε η ύφεση.
Οι πάντες συμφωνούν ότι οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων, σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό φέτος από ότι τα περασμένα χρόνια, θα αρκεστούν σε ημερήσιες αποδράσεις στις κοντινές παραλίες ή σε κάποιες διανυκτερεύσεις σε εξοχικά φίλων και στο πατρικό τους σπίτι στο χωριό.
Σπανίζουν, όμως, τα συγκεκριμένα στοιχεία, που δείχνουν το πόσο ψαλίδι έβαλαν οι ελληνικές οικογένειες στο κονδύλι τους για διακοπές. Ο Έλληνας αντιμετωπίζεται μάλλον ως ''τουρίστας δεύτερης κατηγορίας''. Αυτό που φαίνεται να μετράει είναι το πόσοι αλλοδαποί τουρίστες θα έρθουν στη χώρα μας, τι θα ξοδέψουν, πόσο θα συμβάλλουν στην αύξηση (ή στον περιορισμό της μείωσης) του ΑΕΠ της χώρας. Και παραβλέπεται εντελώς, σχεδόν ούτε καν μετράται, η συμβολή των Ελλήνων τουριστών στις τοπικές οικονομίες, τα πραγματικά οφέλη που προκύπτουν από την κυκλοφορία του χρήματος και τη μεταφορά του από τα αστικά κέντρα στα τουριστικά θέρετρα και στις ντόπιες επιχειρήσεις, ιδιαίτερα πολυπληθείς και μικρές στη συντριπτική τους πλειονότητα.
ΤΑ στοιχεία αυτά βεβαίως και υπάρχουν. Τα αντλούμε από τους Οικογενειακούς Προϋπολογισμούς της ΕΛΣΤΑΤ, που δείχνουν τη συμμετοχή όλων των αγαθών και υπηρεσιών στο πολύπαθο τα τελευταία χρόνια ''καλάθι της νοικοκυράς''. Τα τελευταία στοιχεία που έχει ανακοινώσει η ΕΛΣΤΑΤ, αφορούν τη σχετική έρευνα που διενεργήθηκε το 2014. Αν πάμε μερικά χρόνια πίσω, στην ανάλογη έρευνα του 2008, μπορούμε να διακρίνουμε με σαφήνεια τις ανατροπές που έχει προκαλέσει η ύφεση στις καταναλωτικές συνήθειες των ελληνικών νοικοκυριών και στην περίοδο των διακοπών.
Σύμφωνα, λοιπόν, με τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς των ετών 2008 και 2014, η μέση ετήσια δαπάνη του ελληνικού νοικοκυριού διαμορφώνεται ως εξής:
Καύσιμα- μεταφορές την περίοδο των διακοπών: Η μέση ετήσια δαπάνη ανά νοικοκυριό μειώθηκε από 149,16 ευρώ το 2008 σε 59,64 ευρώ το 2014. Δηλαδή, 89,52 ευρώ λιγότερα ή ποσοστό μείωσης -60%.
Ομαδικά ταξίδια: Από 117 ευρώ το 2008 σε 42,36 ευρώ το 2014. Μείωση 74,64 ευρώ ή ποσοστό -63,8%.
Εστιατόρια- ταβέρνες- ουζερί κλπ: Από 209,40 ευρώ το 2008 σε 56,16 ευρώ το 2014. Μείωση 153,24 ευρώ ή ποσοστό -73,2%.
Καφενεία-καφετέριες- μπαρ κλπ: Από 107,76 ευρώ το 2008 σε 43,80 ευρώ το 2014. Μείωση 63,96 ευρώ ή ποσοστό 59,4%.
Ξενοδοχεία- κάμπινγκ- ενοικιαζόμενα δωμάτια: Από 146,88 ευρώ σε 90,24 ευρώ. Μείωση 56,64 ευρώ ή ποσοστό 38,6%.
Το συνολικό κονδύλι του οικογενειακού προϋπολογισμού μειώθηκε από 730,20 ευρώ το 2008 σε 292,20 ευρώ το 2014, δηλαδή κατά 60% ή 438 ευρώ.
Οι μεγαλύτερες περικοπές σημειώθηκαν στις δαπάνες μαζικής εστίασης, δηλαδή για φαγητό, ποτά, καφέδες , που είναι και οι σχετικά πιο ελαστικές. Το 2008 η ελληνική οικογένεια ξόδευε κατά μέσο όρο στη διάρκεια των διακοπών της 317,16 ευρώ στα μπαρ, τις καφετέριες, τα εστιατόρια, τις ταβέρνες και τα ουζερί, αλλά το 2014 μόλις 99,96 ευρώ, δηλαδή 217,20 ευρώ λιγότερα ή ποσοστό -68,5%. Αντίθετα, οι δαπάνες για διαμονή μειώθηκαν μόνο 38,6%.
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι ελληνικές οικογένειες στην προσπάθειά τους να αυξήσουν λίγο τη διάρκεια των διακοπών τους, περιόρισαν δραστικά τις μεσημεριανές και βραδινές εξόδους τους για φαγητό και ποτό, προτιμώντας να τρώνε κάτι πρόχειρο ή να μαγειρεύουν στο δωμάτιο που διαμένουν.
Το 2008 η ελληνική οικογένεια διέθετε το 2,9% του προϋπολογισμού της για τις διακοπές της, ενώ το ποσοστό αυτό το 2014 είχε περιοριστεί στο 1,4%.