«Εγώ είμαι στη μέση. Στηρίζω και την Ουκρανία, και τη Ρωσία. Ελπίζω να με θυμούνται ως ειρηνοποιό. Δεν ευθυγραμμίζομαι με τον Πούτιν. Ευθυγραμμίζομαι με τις ΗΠΑ», δήλωσε σήμερα ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ από τον Λευκό Οίκο, έχοντας στο πλευρό του τον Ουκρανό ομόλογό του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, τον οποίο είχε όμως πριν από λίγα 24ωρα χαρακτηρίσει «δικτάτορα».
«Η Ευρώπη και το ΝΑΤΟ πρέπει να κάνουν περισσότερα», προσέθεσε ο Ντ. Τραμπ με το βλέμμα στραμμένο στην Ουκρανία, αναφέροντας ωστόσο και οι ΗΠΑ «θα έχουν όπλα στην Ουκρανία».
«Ο Πούτιν ξεκίνησε τον πόλεμο. Εκείνος πρέπει να πληρώσει», αντέτεινε από την πλευρά του ο Ουκρανός πρόεδρος, ο οποίος υπογράμμισε ότι η συμφωνία για το ορυκτά που πρόκειται να υπογραφεί σήμερα είναι μεν σημαντική αλλά όχι αρκετή.
«Θέλω να συζητήσουμε τι είναι έτοιμες να κάνουν οι ΗΠΑ», δήλωσε ο Ζελένσκι με το βλέμμα στραμμένο στις μεταπολεμικές εγγυήσεις ασφαλείας που ζητεί το Κίεβο προκειμένου να δοθεί ένα τέλος σε αυτόν τον πόλεμο.
Ο Τραμπ επανέλαβε αυτό που έχει ξαναπεί το τελευταίο διάστημα: ότι δηλαδή ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, με το οποίο είχε τηλεφωνικές συνομιλίες, θέλει να συνάψει συμφωνία για την ειρήνευση, αλλά και ότι ο Ουκρανός πρόεδρος δεν έχει άλλη επιλογή από το συνάψει μια συμφωνία καθώς σε διαφορετική περίπτωση μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Ουκρανός πρόεδρος ωστόσο, κάλεσε τον Αμερικανό ηγέτη «να μην κάνει συμβιβασμούς με έναν δολοφόνο» όπως είναι ο Πούτιν.
Ο Ντόναλντ Τραμπ, από τη δική του μεριά, υποστήριξε σήμερα ότι ο Ουκρανός πρόεδρος «θα έπρεπε να είναι ευγνώμων», ενώ παράλληλα επιτέθηκε στον Ζελένσκι υποστηρίζοντας ότι κάποιες από τις δηλώσεις που εκείνος έκανε ήταν «ασεβείς».
Τι αφορά η συμφωνία
Από όσα γνωρίζουμε ως σήμερα, η συμφωνία για τα ουκρανικά ορυκτά επιτρέπει στις ΗΠΑ να εκμεταλλευτούν τον μεγάλο ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας, αλλά δεν περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας προς το Κίεβο, κάτι που ζητούσε επίμονα η Ουκρανία, αλλά από το οποίο φαίνεται ότι υπαναχώρησε.
Ο πρόεδρος Τραμπ πιστεύει ότι η συμφωνία δείχνει τη δέσμευση των ΗΠΑ για την ασφάλεια της Ουκρανίας και χρησιμεύει ως μήνυμα προς τη Ρωσία ότι οι ΗΠΑ δεν σκοπεύουν να εγκαταλείψουν την περιοχή.
Το Fox, που λέει ότι έχει εξασφαλίσει αντίγραφο της συμφωνίας, αναφέρει ότι είναι δομημένη έτσι ώστε να αποδώσουν οι επενδύσεις των Αμερικανών φορολογουμένων μέσω του διαμοιρασμού των εσόδων από την ανάπτυξη σπάνιων γαιών, καθώς και ενεργειακών πόρων όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Προβλέπεται ακόμη ο διαμοιρασμός των εσόδων από έργα υποδομής και κέντρα δεδομένων.
Πληροφορίες σε μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η Ουκρανία θα καταβάλλει το 50% «όλων των εσόδων που θα προκύψουν από την μελλοντική εκμετάλλευση όλων των συναφών φυσικών πόρων που ανήκουν στην ουκρανική κυβέρνηση» στο ταμείο ανοικοδόμησης, το οποίο θα ανήκει και θα διαχειρίζονται από κοινού οι ΗΠΑ και η Ουκρανία. Στη συμφωνία δεν κατονομάζονται οι εν λόγω πόροι, αλλά περιγράφει ότι σε αυτούς περιλαμβάνονται μέταλλα, πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άλλα ορυκτά, αλλά και υποδομές, όπως τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου και λιμάνια.
Η Ουάσινγκτον θα πάρει πίσω μερικά από τα δισεκατομμύρια δολάρια που έχει κοστίσει ο εξοπλισμός που έχει προσφέρει στο Κίεβο μέσω ενός επενδυτικού ταμείου ανοικοδόμησης το οποίο θα συγκεντρώνει τα έσοδα από την πώληση των ουκρανικών σπάνιων γαιών. Και η Ουάσινγκτον φαίνεται ότι έκανε πίσω από την αρχική απαίτηση για τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια των κερδών.
Τα σημεία που μένουν αναπάντητα
Ο Guardian αναφέρεται σε πέντε ερωτήματα που είναι άγνωστα ή ασαφή σε ό,τι αφορά τη συμφωνία και γενικά την επόμενη ημέρα του Ουκρανικού.
Πρώτο είναι αν ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα τηρήσει την όποια συμφωνία, κάτι που στο Κίεβο (αλλά και πέρα από αυτό) δεν θεωρούν καθόλου βέβαιο.
Δεύτερον, τι θα γίνει με το 20% της επικράτειας της Ουκρανίας που κατέχει η Ρωσία από το 2014 συν τα εδάφη από τον πόλεμο που άρχισε το 2022. Ο Πούτιν έχει ζητήσει από το Κίεβο να αναγνωρίσει «την πραγματικότητα επί του εδάφους» και άρα να ξεχάσει τα εδάφη.
Τι θα γίνει με την ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη, είναι το τρίτο ερώτημα. Μόνο η Βρετανία, η Γαλλία και η Τουρκία έχουν δεσμευτεί ότι θα στείλουν στρατιώτες για την εκεχειρία, αλλά είναι προφανές ότι δεν θα αρκέσουν.
Με δεδομένο ότι η Ρωσία δεν θέλει ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα κοντά στα σύνορά της και τη διστακτικότητα, είναι αμφίβολο ποιο θα είναι το μέλλον αυτής της πρωτοβουλίας.
Αρκούν, όμως, οι εγγυήσεις των ΗΠΑ, όπως τις είχε ζητήσει ο Βρετανός πρωθυπουργός, για να «σταθεί» η μελλοντική συμφωνία; Ο Τραμπ θέλει μόνο οικονομικές και όχι άλλες εγγυήσεις, οπότε και ως προς αυτό υπάρχει αβεβαιότητα.
Τέλος, ίσως το πιο μεγάλο ερώτημα: Θα υλοποιηθεί ποτέ η συμφωνία για τις σπάνιες γαίες; Και οι δύο πλευρές έκαναν πίσω από τα αρχικά τους αιτήματα, σήμερα όμως φτάσαμε να μιλάμε περισσότερο για μια επιστολή προθέσεων την οποία θα υπογράψουν οι δύο πρόεδροι, παρά για ένα δεσμευτικό έγγραφο. Αλλά όπως και αν έχει, το ταμείο που θα υποδεχτεί τα έσοδα θα κάνει χρόνια να λειτουργήσει και να αποδώσει αυτό που ζητούν και οι δύο πλευρές.