Ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έχει ξεκινήσει ένα από τα πιο σημαντικά οικονομικά στοιχήματα της προεδρίας του, επιβάλλοντας εκτεταμένους δασμούς στις εισαγωγές από τον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα, προκαλώντας -σύμφωνα με τους New York Times-έναν εμπορικό πόλεμο που απειλεί την αμερικανική οικονομία και τη διεθνή της θέση.
Η κίνηση αυτή έχει αναστατώσει τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής και έχει οδηγήσει σε αντίποινα κατά των αμερικανικών προϊόντων, προκαλώντας αστάθεια στις αγορές και ευρεία οικονομική ανησυχία. Σύμφωνα με τους New York Times «η αιτιολόγηση των δασμών παραμένει ασαφής, με τον Τραμπ να επικαλείται διάφορους λόγους, όπως τιμωρία για τη ροή ναρκωτικών και μεταναστών και την επιστροφή της βιομηχανίας στις ΗΠΑ».
Ο Πρωθυπουργός του Καναδά, Τζάστιν Τριντό, αντέδρασε άμεσα, χαρακτηρίζοντας τους δασμούς άμεση επίθεση στην οικονομία του Καναδά. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντέδρασαν επίσης αρνητικά στους δασμούς, με τον δείκτη S&P 500 να σημειώνει πτώση έως και 2 τοις εκατό, επιδεινώνοντας τις απώλειες της προηγούμενης ημέρας.
Οι Αμερικανοί αναλυτές φοβούνται ότι η οικονομική στρατηγική του Τραμπ ενέχει τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης της οικονομίας των ΗΠΑ, η οποία ήδη αντιμετωπίζει πληθωρισμό και επιβράδυνση της ανάπτυξης. «Ο αμερικανικός λαός περιμένει από τον Πρόεδρο Τραμπ να μειώσει το κόστος και να αναπτύξει την οικονομία των ΗΠΑ», δήλωσε ο Μάικλ Χάνσον της Retail Industry Leaders Association στους New York Times. «Οι δασμοί στον Καναδά και το Μεξικό θέτουν αυτούς τους στόχους σε σοβαρό κίνδυνο και απειλούν τη σταθερότητα της Βόρειας Αμερικής» πρόσθεσε.
Επιχειρήσεις από διάφορους τομείς προσπαθούν να αξιολογήσουν τις επιπτώσεις. Κολοσσοί όπως η Target και η Best Buy έχουν ήδη προειδοποιήσει για πιθανές αυξήσεις τιμών. Η CEO της Best Buy, Κόρι Μπάρι, σημείωσε ότι οι αυξήσεις τιμών είναι «πολύ πιθανές».
Παρά την αυξανόμενη αντίδραση, ο Τραμπ παραμένει αμετακίνητος στη στρατηγική του.
Εάν ο Καναδάς και το Μεξικό μπορούν να αποδείξουν στον πρόεδρο ότι μπορούν να σταματήσουν τη ροή της φαιντανύλης, «τότε φυσικά ο Πρόεδρος μπορεί να καταργήσει αυτούς τους δασμούς», δήλωσε ο Υπουργός Εμπορίου. Αλλά είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν δει «στατιστικά σημαντική μείωση των θανάτων στην Αμερική».
Η Πρόεδρος του Μεξικό, Κλαούντια Σέινμπαουμ, απέρριψε το επιχείρημα περί φαιντανύλης ως παραπλανητικό. «Για ανθρωπιστικούς λόγους, συνεργαζόμαστε για να αποτρέψουμε την παράνομη διακίνηση ναρκωτικών στις Ηνωμένες Πολιτείες», ανέφερε. «Ωστόσο, όπως έχουμε δηλώσει επανειλημμένα, η κυβέρνηση αυτής της χώρας πρέπει επίσης να αναλάβει την ευθύνη για την κρίση των οπιοειδών που έχει προκαλέσει τόσους θανάτους στις Ηνωμένες Πολιτείες», πρόσθεσε.
Το Μεξικό, όπως αναφέρουν τα αμερικανικά μέσα, επικαιροποίησε την εμπορική του συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και προώθησε τις εμπορικές συνομιλίες με τη Βραζιλία. Από την άλλη πλευρά, η Ευρώπη κατέληξε σε ξεχωριστή συμφωνία με χώρες της Νότιας Αμερικής και με την Ελβετία.
Αναλυτές αναφέρουν ότι οι εμπορικοί περιορισμοί είναι πιθανό να επηρεάσουν το παγκόσμιο εμπόριο, με την Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική να αναζητούν εναλλακτικές εμπορικές συμφωνίες. Οι προβλέψεις των οικονομολόγων δείχνουν ότι εάν οι δασμοί διατηρηθούν, η οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ θα μειωθεί κατά μία ποσοστιαία μονάδα, φτάνοντας μόλις στο 1% το 2025.
Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι δασμοί είναι πιθανό να ενθαρρύνουν ορισμένες εταιρείες να ανοίξουν εργοστάσια στις Ηνωμένες Πολιτείες, για να εξυπηρετήσουν Αμερικανούς πελάτες.
Όπως σημειώνουν οι New York Times, «o οικονομικός αντίκτυπος των δασμών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο με τον οποίο το παγκόσμιο εμπόριο θα μετατοπιστεί ώστε να ληφθεί υπόψη το αυξημένο κόστος και πώς θα προσαρμοστούν οι καταναλωτές σε αυτό».
Οι αρνητικές επιπτώσεις των δασμών πάντως είναι μάλλον αναπόφευκτες, ιδίως για τον Καναδά και το Μεξικό. Μια ανάλυση του “Peterson Institute for International Economics” τον Φεβρουάριο διαπίστωσε ότι ένας δασμός 25 τοις εκατό σε όλες τις εισαγωγές των ΗΠΑ από τον Καναδά και το Μεξικό, ο οποίος θα συνδυαζόταν με παρόμοιους δασμούς από τις χώρες αυτές, θα προκαλούσε συρρίκνωση της αμερικανικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια, αν και οι οικονομίες του Καναδά και του Μεξικού θα συρρικνώνονταν περισσότερο.
Την επιβολή δασμών καταδίκασαν οι Δημοκρατικοί στο Κογκρέσο, ενώ οι Ρεπουμπλικανοί προσπάθησαν να υπερασπιστούν την πολιτική Τραμπ. Ο επικεφαλής της πλειοψηφίας της Γερουσίας Τζον Θουν, Ρεπουμπλικανός Γερουσιαστής απο τη Νότια Ντακότα, δήλωσε ότι οι δασμοί του κ. Τραμπ «προσανατολίζονται σε συγκεκριμένους στόχους, στην προκειμένη περίπτωση, στη μείωση της ποσότητας της φαιντανύλης που έρχεται στη χώρα μας, μέσω των συνόρων μας. Και έτσι αυτοί οι δασμοί, νομίζω και ελπίζω, είναι προσωρινοί».