Η απόφαση του προέδρου, Τζο Μπάιντεν, να επιτρέψει στο Κίεβο τη χρήση αμερικανικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς για πλήγματα βαθιά μέσα στη Ρωσία, έρχεται σε μια φάση που ο ρωσικός στρατός επιταχύνει σημαντικά την προέλασή του στην ανατολική Ουκρανία.
Τα στοιχεία του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) δείχνουν ότι οι Ρώσοι έχουν καταλάβει σχεδόν εξαπλάσια σε μέγεθος εδάφη το 2024 από ό,τι το 2023. Παράλληλα, η ρωσική προέλαση πραγματοποιείται με κατεύθυνση βασικούς ουκρανικούς κόμβους εφοδιασμού στην περιοχή του Ντονμπάς.
Την ίδια στιγμή, η ουκρανική εισβολή στην περιοχή του Κουρσκ τον περασμένο Αύγουστο όχι μόνο έχει χάσει τη δυναμική της, αλλά οι Ρώσοι έχουν προχωρήσει σε ανακατάληψη ορισμένων περιοχών. Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες έχουν αμφισβητήσει την αξία της επίθεσης στο Κουρσκ, με έναν από αυτούς να τη χαρακτηρίζει «στρατηγική καταστροφή» δεδομένης της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού που αντιμετωπίζει η Ουκρανία. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι ορισμένες από τις πιο έμπειρες και αποτελεσματικές ουκρανικές μονάδες φέρονται να πολεμούν αυτή τη στιγμή στο Κουρσκ.
Τους πρώτους μήνες του πολέμου η γραμμή του μετώπου κινούνταν γρήγορα, με τη Ρωσία να προωθείται στο ουκρανικό έδαφος προτού τελικά απωθηθεί σε ορισμένες περιοχές από την ουκρανική αντεπίθεση. Το 2023, ωστόσο, καμία από τις δύο πλευρές δεν σημείωσε σημαντικά κέρδη, με τη σύγκρουση να δείχνει όλο και πιο αδιέξοδη.
Τα νέα στοιχεία του ISW για τους τελευταίους μήνες δείχνουν πάντως μια πολύ διαφορετική εικόνα, η οποία ευνοεί εδαφικά τους Ρώσους. Συγκεκριμένα, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καταλάβει περίπου 2.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα ουκρανικού εδάφους μέχρι στιγμής φέτος, σε σύγκριση με μόλις 465 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε ολόκληρο το 2023.
Η Μαρίν Μιρόν, ερευνήτρια στον τομέα της άμυνας στο Kings College του Λονδίνου, εκτίμησε μιλώντας στο BBC ότι υπάρχει πιθανότητα «κατάρρευσης» του ανατολικού μετώπου της Ουκρανίας «εάν η Ρωσία συνεχίσει να προελαύνει με τον ίδιο ρυθμό». Η Μίρον τόνισε ότι η προέλαση του ρωσικού στρατού έχει φέρει τη Μόσχα σε ισχυρότερη διαπραγματευτική θέση αν τελικά υπάρξουν συνομιλίες για το τέλος του πολέμου, όπως έχει προαναγγέλλει ο νεοεκλεγέντας Ντόναλντ Τραμπ.
«Αυτά που ελέγχουν τώρα, τους δίνουν ένα πλεονέκτημα. Αν ερχόταν η ώρα των διαπραγματεύσεων, είμαι βέβαιη ότι η ρωσική πλευρά, θα διαπραγματευτεί “με βάση τη διαμόρφωση του πεδίου της μάχης”, όπως έχει πει», σημειώνει η Μιρόν και συνεχίζει: «Επί του παρόντος, η ρωσική πλευρά έχει πολύ περισσότερους άσους από τους Ουκρανούς».
Περισσότερα από 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα καταλήφθηκαν από τους Ρώσους μεταξύ 1ης Σεπτεμβρίου και 3ης Νοεμβρίου, γεγονός που υποδηλώνει ότι η προέλαση επιταχύνθηκε τους τελευταίους μήνες. Δύο περιοχές που βρέθηκαν στο επίκεντρο της ρωσικής προώθησης ήταν το Κουπιάνσκ στην περιοχή του Χάρκοβο και το Κουραχόβε, λίγο πριν τον κομβικής σημασίας κόμβο του Ποκρόβσκ στην περιοχή του Ντονέτσκ.
Πάντως, η προέλαση της Ρωσίας συνεχίζει να έχει τεράστιο κόστος. Μια ανάλυση που πραγματοποιήθηκε από το ρωσικό BBC επιβεβαίωσε ότι τουλάχιστον 78.329 στρατιώτες έχουν σκοτωθεί από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι απώλειες της Μόσχας από τον Σεπτέμβριο έως τον Νοέμβριο του 2024 είναι περισσότερο από μιάμιση φορά μεγαλύτερες από την ίδια περίοδο του 2023.
Παρά τις ρωσικές προωθήσεις βαθιά μέσα στο ουκρανικό έδαφος, ορισμένοι στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες αναφέρουν ότι η ταχύτητα της προέλασης εξακολουθεί να είναι αργή. Ο Ντέιβιντ Χάντελμαν, στρατιωτικός αναλυτής, εκτίμησε ότι τα ουκρανικά στρατεύματα στα ανατολικά οπισθοχωρούν αργά για να διατηρήσουν ανθρώπινο δυναμικό και πόρους, αντί να οδηγηθούν σε μια ευρύτερη κατάρρευση του μετώπου.