Η πολυαναμενόμενη συνάντηση μεταξύ του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν εξελίχθηκε σχεδόν όπως αναμενόταν, δηλαδή χωρίς καμία επίλυση σχετικά τα μεγάλα ζητήματα που δηλητηριάζουν τους δεσμούς μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ.
Και οι δύο ηγέτες δήλωσαν ότι η 90λεπτη συνάντηση τους στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες πήγε πολύ καλά, με ο Ερντογάν έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί ότι «πιστεύουμε ότι δεν υπάρχουν ζητήματα στους δεσμούς ΗΠΑ-Τουρκίας που είναι άλυτα και ότι οι τομείς συνεργασίας για εμάς είναι μεγαλύτεροι από τα μεταξύ μας προβλήματα». Ωστόσο, τα σχόλια του Ερντογάν κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου που ακολούθησε δεν προσέφεραν πολλές απτές αποδείξεις.
Η βαθύτερη πληγή είναι η απόκτηση του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 από την Τουρκία, για τους οποίους η Άγκυρα έχει ήδη πληρώσει ένα βαρύ τίμημα. Συγκεκριμένα της έχει επιβληθεί εμπάργκο όπλων από τις ΗΠΑ, ενώ εκδιώχθηκε από το πρόγραμμα των μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35. Ο Ερντογάν επανέλαβε την άποψη ότι η Τουρκία κατέφυγε στην απόκτηση του ρωσικού πυραύλων επειδή η Ουάσιγκτον αρνήθηκε να πουλήσει τους πυραύλους Patriot. Στην πραγματικότητα, η συμφωνία για τους Patriot απέτυχε γιατί η Τουρκία ήθελε παράλληλα με την αγορά τους να γίνει και μεταφορά τεχνολογίας.
Ο Ερντογάν απέφυγε τις ερωτήσεις των δημοσιογράφων σχετικά με το κατά πόσον είχε σημειωθεί πραγματική πρόοδος στο θέμα (σ.σ. S-400). Αρκέστηκε να πει ότι αξιωματούχοι και από τις δύο πλευρές συζητούν για το θέμα. Σημειώνεται ότι το Κογκρέσο ψήφισε νομοθεσία που αναφέρει συγκεκριμένα ότι η Τουρκία πρέπει να εγκαταλείψει τους S-400 για να χαλαρώσουν οι κυρώσεις.
Ο Μπάιντεν απέρριψε επίσης ξεκάθαρα τα επανειλημμένα αιτήματα της Τουρκίας για να εγκαταλείψει τη συνεργασία του Πενταγώνου με τις συριακές κουρδικές δημοκρατικές δυνάμεις της Συρίας. Η Τουρκία επιμένει ότι οι κούρδοι αντάρτες που βοήθησαν τις ΗΠΑ να νικήσουν το Ισλαμικό Κράτος είναι μέλη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν, μιας ένοπλης ομάδας που πολεμά την Τουρκία από το 1984 και χαρακτηρίζεται τρομοκρατική ομάδα από την ΕΕ και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι Σύριοι Κούρδοι μαχητές δεν είναι τρομοκράτες. Ο Ερντογάν είπε σε δημοσιογράφους ότι «δυστυχώς» παρατήρησε κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Μπάιντεν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες συνέχισαν να διατηρούν αυτή τη διάκριση.
Δυτικοί διπλωμάτες που παρευρέθηκαν στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι ο Ερντογάν είχε υιοθετήσει έναν ασυνήθιστα υποτονικό τόνο καθόλη τη διάρκεια των εργασιών, δίνοντας διαβεβαιώσεις ότι η Τουρκία είναι πιστός και σημαντικός σύμμαχος του ΝΑΤΟ. Ο Ερντογάν αναγνώρισε ότι το ζήτημα της χρήσης του όρου «γενοκτονία» από τον Μπάιντεν για τη σφαγής από τους Οθωμανούς περισσότερων από 1 εκατομμυρίου Αρμενίων στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που το έκανε, «ευτυχώς» δεν τέθηκε κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους. Ωστόσο, ο Ερντογάν είχε δεσμευτεί δημοσίως να εκφράσει την οργή του για το ζήτημα κατά τη διάρκεια του τετ α τετ του με τον πρόεδρο των ΗΠΑ.
«Δεν υπήρχε χημεία με τον Μπάιντεν, ούτε έσπασε ο πάγος», δήλωσε ένας ανώτερος δυτικός αξιωματούχος που μίλησε στο Al Monitor υπό την προϋπόθεση της τήρησης της ανωνυμίας του. Ο αξιωματούχος πρόσθεσε ότι ο Μπάιντεν έχει «υιοθετήσει μια πολύ ισχυρή στάση ενάντια στον αυταρχισμό» και η στάση αυτή αυτή αφορά και τους Νατοϊκούς συμμάχους. Ο Ερντογάν και ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Ορμπάν, θεωρούνται και οι δύο ως επικεφαλής αυταρχικών κυβερνήσεων, ενώ ο πρόεδρος της Πολωνίας Αντρέι Ντούντα τείνει προς αυτή την κατεύθυνση.
Παρόλα αυτά ο Ερντογάν προσπάθησε να παρουσιάσει την συνάντηση ως επιτυχία, λέγοντας σε δημοσιογράφους ότι προσκάλεσε τον Μπάιντεν στην Τουρκία και ο Μπάιντεν απάντησε ότι μόλις το πρόγραμμά του ξεκαθαριστεί θα μεταβεί εκεί. Αλλά δεν έδωσε καμία ένδειξη ότι ο Μπάιντεν ανταπέδωσε την πρόσκληση για να τον επισκεφτεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο πρόεδρος της Τουρκίας είπε ότι θα ταξιδέψει στις ΗΠΑ για να παρακολουθήσει το άνοιγμα των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών τον Σεπτέμβριο και για να εγκαινιάσει ένα τουρκικό πολιτιστικό κέντρο στη Νέα Υόρκη.
«Ο Ερντογάν δεν απολαμβάνει πλέον ‘ασυλία’, εκτός από τους Βρετανούς που είναι ανοιχτά υπέρ των Τούρκων, σε όλα, και ακόμη και στους S-400, παρά την αντιρωσική στάση τους», σημείωσε ο Δυτικός αξιωματούχος.
Ο Νίκολας Ντάνφορθ, επισκέπτης αναλυτής στο ΕΛΙΑΜΕΠ και και στο German Marshall Fund, σχολίασε «Μέχρι στιγμής η εξέλιξη είναι ακριβώς η αναμενόμενη, και λέει λίγα για την ουσία. Η Άγκυρα είχε μια καλή ευκαιρία για φωτογραφίες και συνεχίζει να προσποιείται ότι υπάρχει κάποια θετική δυναμική».
Αυτό είναι κρίσιμης σημασίας για τον Ερντογάν, καθώς παλεύει να ξαναζωντανέψει την παρακμάζουσα τουρκική οικονομία και να προσελκύσει ξένους επενδυτές που εγκαταλείπουν τη χώρα τα τελευταία χρόνια.
Το αμερικανικό δολάριο συνέχισε να κερδίζει αξία έναντι της τουρκικής λίρας σήμερα, αφού αποδυναμώθηκε προσωρινά πριν από τη συνάντηση του Μπάιντεν-Ερντογάν, λόγω της θετικής δημοσιότητας σχετικά με το αποτέλεσμα της.
«Στην καλύτερη περίπτωση, στο παρασκήνιο και οι δύο ηγέτες εξέφρασαν την επιθυμία να μην επιδεινώσουν τις ήδη σημαντικές διαφορές τους. Το πραγματικό ερώτημα είναι πόσο καιρό μπορεί να αντέξει αυτή η βολική ισορροπία ψευδαίσθησης και δυσλειτουργίας», δήλωσε ο Ντάνφορθ. «Αν είχαν πραγματικά μια ειλικρινή συνάντηση, δεν θα έλυναν τα προβλήματα, αλλά τουλάχιστον θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πρόληψη της εμφάνισης νέων» πρόσθεσε.
ΠΗΓΗ: Al Monitor