Ίσως κάποιοι δεν το πρόσεξαν. Με μια εμπνευσμένη- και για τους υποψιασμένους και στοχευμένη- ομιλία στο συνέδριο με θέμα: Προεδρική Δημοκρατία versus Προεδρευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας», ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας άσκησε δημοσίως το καθήκον του ως θεματοφύλακας του Πολιτεύματος.
Ο Προκόπης Παυλόπουλος, επιστρατεύοντας και το νομικό κύρος του καθηγητή, δεν έκανε απλώς μάθημα Συνταγματικού Δικαίου. Έστειλε και μήνυμα για το απαραβίαστο του χαρακτήρα του πολιτεύματος, εν όψει της συνταγματικής αναθεώρησης. Έσωσε την παρτίδα από το ενδεχόμενο να απειληθεί από ιδέες για εκλογή του ανώτατου άρχοντα από το λαό. Δηλαδή από το ίδιο σώμα που εκλέγει τον Πρωθυπουργό.
Ο Πρόεδρος αποσαφήνισε, ως πολιτειακός παράγων και ως διακεκριμένος νομικός, ότι δεν μπορεί να υιοθετηθεί η ιδέα της απευθείας εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό, -και μάλιστα με ιδιαιτέρως ενισχυμένες αρμοδιότητες. Αυτό θα «οδηγούσε, ενδεχομένως, σε μια συνταγματικώς προβληματική στροφή του πολιτεύματος προς την κατεύθυνση της Προεδρικής Δημοκρατίας». Ήτοι «θα κατέληγε, οιονεί νομοτελειακώς, σε ένα είδος θεσμικής και πολιτικής «δυαρχίας» στην κορυφή της εκτελεστικής εξουσίας, η οποία έρχεται σε αντίθεση προς την κοινοβουλευτική παράδοση και λειτουργία του Ελληνικού Πολιτεύματος». Τελεία και παύλα και όσοι θέλουν να καταλάβουν, κατάλαβαν.
Στα τριάμισι χρόνια που ηγείται της Ελληνικής Πολιτείας ο Προκόπης Παυλόπουλος εμπεδόθηκε το αίσθημα ότι κάποιος επαγρυπνεί για την λειτουργία του Καταστατικού Χάρτη, ώστε να διασφαλίζεται η πολιτική ομαλότητα και η σταθερή προσήλωση στους άξονές που ορίζουν την εσωτερική και τη γεωπολιτική υπόσταση της Ελλάδας. Ο έβδομος Πρόεδρος της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας είναι η συνείδηση της.
Το ξέρουν και οι πέτρες. Το καλοκαίρι του 2015, όταν ο ανερμάτιστος Βαρουφάκης -προτού αφυπνιστεί ο Τσίπρας και τον σταματήσει- οδηγούσε τη χώρα σε σύγκρουση που θα την έθετε εκτός Ευρωζώνης- προς μεγάλη ικανοποίηση του Λαφαζάνη – ακούσθηκε ως «φωνή μεγάλη εξ ουρανού» για να καταφύγουμε στον ευαγγελιστή. Για την ακρίβεια ακούσθηκε από το διπλανό μέγαρο: «Εγώ πρόεδρος της δραχμής δεν γίνομαι».
Ο Προκόπης Παυλόπουλος, χωρίς να παραβιάζει το γράμμα και το πνεύμα του Συντάγματος λειτούργησε, καταλυτικά ως αρχηγός του κράτους και εγγυητής του πολιτεύματος: έθεσε αριστοτεχνικά τα όρια της ανοχής του στην κυοφορούμενη καταστροφή, έγινε κέντρο αναφοράς για την φιλελληνική πολιτική τάξη της Ευρώπης και έσωσε την παρτίδα. Και την πατρίδα βεβαίως.
Έτσι ο Αλέξης Τσίπρας, ως φορέας της λαϊκής εντολής, συνειδητοποίησε που οδηγούνται τα πράγματα. Και παρότι ο «σοφός λαός» δεν τον βοήθησε με το Δημοψήφισμα, αλλά αντίθετα τον παρότρυνε να προχωρήσει στο γκρεμό, πήρε την ευθύνη να αγνοήσει το «Όχι» -όπως είχε δικαίωμα άλλωστε.
Άλλαξε πολιτική, συνομολόγησε μια νέα συμφωνία με τους εταίρους και δανειστές -προφανώς δυσμενέστερη από το αν το είχε κάνει μόλις εκλέχθηκε, την έθεσε στην κρίση των ψηφοφόρων και πήρε εντολή να την υλοποιήσει- παρότι έξι μήνες νωρίτερα το ίδιος εκλογικό σώμα του ανέθετε να υλοποιήσει τα αντίθετα -και ανεφάρμοστα- που έλεγε προεκλογικά. Έκτοτε το κάνει με εντυπωσιακή συνέπεια και εμφανή αποτελέσματα.
Αυτά τα τρία χρόνια που μεσολάβησαν ο Τσίπρας αποδείχθηκε ο πιο τυχερός πρωθυπουργός της Μεταπολίτευσης: κανείς άλλος δεν είχε στο Προεδρικό Μέγαρο έναν Πρόεδρο της Δημοκρατίας που να τον διευκολύνει τόσο με την «διπλωματία προσωπικοτήτων», που ξέρει καλά. Ή να λειτουργεί σαν αλεξικέραυνο απέναντι στις ποικίλες επιθέσεις του κατεστημένου. Το οποίο ο Πρόεδρος γνωρίζει απέξω κι ανακατωτά και μπορεί να χειρίζεται.
Πολλοί λένε ότι ο σημερινός ένοικος του Προεδρικού Μεγάρου ασκεί αποτελεσματικά το ρόλο του, επειδή προέρχεται από τη «Μεγάλη του Γένους Σχολή»: Ήταν διευθυντής του γραφείου του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Δεν είναι ακριβές. Ο Παυλόπουλος δεν είναι παρεμβατικός, δεν έχει πατερναλιστική αντίληψη απέναντι στον πρωθυπουργό, όπως είχε ο Καραμανλής απέναντι στον Α. Παπανδρέου και… δεν φωνάζει. Η ατζέντα του περιγράφεται αποκλειστικά από τις εσωτερικές και διεθνείς ανάγκες της χώρας, κατά τον τρόπο που ορίζει το Σύνταγμα.
Συνδυάζοντας τις επαφές του με τον ακαδημαϊκό εξοπλισμό του δεν σταμάτησε στο «απαγορευτικό» εξόδου από την ΟΝΕ. Είναι ενεργός με ένα ρόλο συμπληρωματικό προς την κυβέρνηση -οχι πολιτικα αλλα ως νομιμηνδιαχειριστρια της χωρας-σε κρίσιμα θέματα: στη θωράκιση της Δημοκρατίας, στην υπεράσπιση των ελληνικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο, στην υπενθύμιση της ελληνικής ΑΟΖ, στο χειρισμό των ελληνοτουρκικών σχέσεων με όρους διεθνούς δικαίου, στο Κυπριακό, στο δικαίωμα ικανοποίησης για τη βλάβη που υπέστη η Ελλάδα από τη ναζιστική κατοχή, στη συνοχή του ελληνισμού όπου Γης. Οι πάντες ικανοποιούνται όταν διερμηνεύει με διαυγή λόγο τα αισθήματα του ελληνικού λαού – όπως π.χ. στο πρόσφατο κοινό μήνυμα του με τον Γερμανό ομόλογο του. Πλην Λακεδαιμονίων βεβαίως.
Σε κάποιες περιπτώσεις ο Προέδρος στοχοποιήθηκε -χυδαία ενίοτε- από ακραίους της μιντιακής αυθαιρεσίας, αλλά και από τυχοδιωκτικά πολιτικά στοιχεία. Υπήρξαν άφρονες πολιτικοί που επιχείρησαν να τον υπονομεύσουν κατά την άσκηση των καθηκόντων του έναντι των ξένων. Και επιπόλαιοι -που κατέφυγαν στην προγενέστερη κομματική του ιδιότητα, για την οποία -εκ του ρόλου του- δεν μπορεί να μιλήσει. Αθέμιτο.
Κράτησε τη θεσμική του ακεραιότητα και δεν αντέδρασε ακόμη και όταν θα ικανοποιούσε το κοινό αίσθημα αν έστελνε κάποιους άκλαυτους. Προτίμησε το στίχο του Σαββόπουλου: «Απόπειρα εναντίον μου με μαχαίρι. Δεν ήμουν εκεί, χτύπαγε τον αέρα. Τον συγχωρώ».
Υπάρχει σε κάθε πεδίο του δημοσίου βίου, με την παιδαγωγική πολιτική παρουσία του, οργώνει τη χώρα και κρατάει ενεργές τις δεινής επαφές του. Ψύχραιμος και χαμογελαστός, δεν πήρε πρωτοβουλίες που δεν θα ωφελούσαν, αλλά και δεν αρνήθηκε ρόλους που κάποιοι δεν θα του αναγνώριζαν.
Δεν έκανε εχθρούς του ούτε εκείνους που δεν ήθελαν να είναι φίλοι του και λειτουργεί ως πραγματικός Αρχηγός του Κράτους, όλων των Ελλήνων. Με την εύστοχη και έγκαιρη -αλλά και διακριτική- παρέμβαση του σε ένα κρίσιμο κεφάλαιο της επικείμενης συνταγματικής αναθεώρησης, έδειξε ότι αν δεν υπήρχε ο Προκόπης Παυλόπουλος θα έπρεπε να τον εφεύρουμε…
ΠΗΓΗ: Το άρθρο του Γιώργου Λακόπουλου δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα «Ανοιχτό Παράθυρο»