Στις 8 Οκτωβρίου 1827 διεξήχθη η Ναυμαχία του Ναβαρίνου, που έκρινε ουσιαστικώς την τύχη της Επαναστάσεως του 1821. Κατ’ αρχάς να σημειώσουμε ότι η αρχική γραφή της λέξεως ήταν «Ναυαρίνον» και ακριβώς με τη γραφή αυτή υπήρχαν πολεμικά πλοία του Ελληνικού Στόλου, αν και τα τελευταία χρόνια έχει προτιμηθεί η γραφή «Ναβαρίνο», με την οποία υπάρχει και φρεγάτα τύπου “Standard” (“S”) που υπηρετεί στο ΠΝ.
Κλείνοντας αυτή τη μικρή, αλλά αναγκαία πιστεύουμε διευκρινιστική παρένθεση, πρέπει να επισημανθεί ότι 6,5 χρόνια άνισου αγώνα μετά το ξέσπασμα της Επαναστάσεως του 1821, ενάντια σε μία τεράστια δύναμη – έστω και όχι στη μεγαλύτερή της ισχύ – όπως ήταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία, με την οθωμανική αυτοκρατορία, κόντρα στη βούληση της «Ιεράς Συμμαχίας», και με τους αιματηρούς και καταστρεπτικούς εμφύλιους να την έχουν εξασθενίσει και διχάσει σε όλα τα επίπεδα και φυσικά και στο στρατιωτικό, η Ελληνική Επανάσταση το καλοκαίρι του 1827, έπνεε τα λοίσθια.
Τότε, την εποχή που η Επανάσταση είχε περιοριστεί στο ανατολικό τμήμα της Πελοποννήσου και στα πέριξ αυτής νησιά, αυτήν την εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή, η ευρωπαϊκή διπλωματία κυρίως χάρη στον Άγγλο υπουργό Εξωτερικών Τζ. Κάνιγκ αλλά και τους νέους ηγεμόνες της Ρωσίας τον Τσάρο Νικόλαο Α' και της Γαλλίας τον Βασιλέα Κάρολο Ι', αλλάζει στάση διακείμενη πλέον ευμενώς προς την Επανάσταση.
Στις 24 Ιουνίου 1827, Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία, οι τρεις «Μεγάλες Δυνάμεις» της εποχής, υπογράφουν τη συνθήκη του Λονδίνου, βάση της οποίας ιδρύεται Ελληνικό κράτος υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου, ενώ με συμπληρωματικό πρωτόκολλο ορίζεται ότι σε περίπτωση που κάποιος των εμπολέμων δεν δέχονταν τους όρους της προαναφερθείσης συμβάσεως, τότε οι Μεγάλες Δυνάμεις θα επενέβαιναν στρατιωτικώς για να τους επιβάλουν. Η Ελλάδα το αποδέχθηκε αμέσως, όχι όμως και η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αυτό ήταν το πρώτο, κρίσιμο, βήμα για τη δημιουργία ενός Ελληνικού κράτους.
Αυτός ήταν άλλωστε ο λόγος, που οι στόλοι των τριών Μεγάλων Δυνάμεων με αρχηγούς τον Άγγλο Ναύαρχο Έντουαρντ Κόδριγκτων, το Γάλλο Αντιναύαρχο Ερίκ Ντε Ριγνύ («Δεριγνύ» εξελληνισμένο) και τον, Ολλανδικής καταγωγής, Ρώσο Αντιναύαρχο Λογγίνο Χέϋδεν, καταπλέουν στην Πελοπόννησο προκειμένου να επιβάλουν την κατάπαυση των εχθροπραξιών και ειδικότερα να εμποδίσουν τη μεταφορά αιγυπτιακών στρατευμάτων στις ανατολικές περιοχές της.
Τότε ο ενιαίος Τουρκοαιγυπτιακός στόλος, υπό τους Ταχίρ Πασάς, Μουχαρέμ Μπέη και Μουσταφά Μπέη, καταπλέει στην Πύλο, στην ουσιαστική λιμνοθάλασσα του Ναβαρίνου.
Στις 7 Σεπτεμβρίου 1827, ο Άγγλος Κόδριγκτον, ο οποίος ήταν ο ανώτερος όλων στον βαθμό και είχε τη γενική διοίκηση της συμμαχικής ναυτικής δυνάμεως, στέλνει μήνυμα στον Ιμπραήμ, ότι ο στόλος του βρισκόταν εκεί για να επιβάλει ανακωχή και τον προειδοποιεί ότι τυχόν άρνησή του θα τον υποχρέωνε να την επιβάλει δια της βίας.
Από την πλευρά του ο Ιμπραήμ, δεν έδωσε καμία σημασία στο μήνυμα-προειδοποίηση του Βρετανού Ναυάρχου, συνεχίζοντας με αμείωτη ένταση τις στρατιωτικές κατά ξηράν επιχειρήσεις του στην Πελοπόννησο. Αυτή η προκλητική και υπερφίαλη συμπεριφορά δεν θα μπορούσε να περάσει αναπάντητη από τις «Μεγάλες Δυνάμεις», για πολλούς λόγους, τόσο ουσιαστικούς και επιχειρησιακούς, όσο και πρεστίζ, γεγονός που τις αναγκάζει να σκληρύνουν έτι περαιτέρω τη στάση τους εναντίον του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι συμμαχικός Στόλος είναι αριθμητικά μικρότερος του τουρκοαιγυπτιακού, αλλά καλύτερα εξοπλισμένος από αυτόν, με καλύτερα εκπαιδευμένα πληρώματα, πειθαρχία πυρός και καλύτερη και πιο έμπειρη ηγεσία.
Το πρωί της 8 Οκτωβρίου 1827, τα πλοία των «Μεγάλων Δυνάμεων» εισέρχονται στον κόλπο του Ναβαρίνου, και οι Αιγύπτιοι πυροβολούν την αγγλική λέμβο, η οποία πηγαίνει να διαπραγματευτεί και στη συνέχεια τον υπόλοιπο συμμαχικό στόλο. Αμέσως οι τρεις σύμμαχοι ανταποδίδουν τα πυρά και η σύρραξη γενικεύεται.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας, ο κόλπος του Ναβαρίνου έχει γεμίσει από τα κατεστραμμένα πλοία του τουρκοαιγυπτιακού στόλου, που ουσιαστικώς διαλύθηκε. Στα τακτικά σφάλματα της Τουρκοαιγυπτιακής ναυτικής ηγεσίας, πέραν του εγκληματικού να έχει «επ’ αγκύρα» το σύνολο του στόλου της σε ένα στενό κόλπο που περιορίζει δραματικώς τις κινήσεις και έχει ουσιαστικώς μία είσοδο, καθώς η δεύτερη που σχηματίζεται από τη νήσο Σφακτηρία, είναι στενή και με υφάλους και πολύ δύσκολα χρησιμοποιείται από μεγάλα σκάφη, δεν περίμενε να συγκρουστεί βράδυ ώστε να χρησιμοποιούσε τα μικροσκοπικά πυρπολικά που διέθεται και θα μπορούσαν άνετα να κινηθούν νύχτα στο στενό κόλπο, αλλά προτίμησε από λάθος εκτίμηση να δώσει τη ναυμαχία, μέρα, σε στενά νερά και με ακίνητα πλοία!
Αξίζει να επισημανθεί ότι και οι τρείς συμμαχικοί στόλοι αγωνίσθηκαν με γενναιότητα, αυτοθυσία και εξαιρετικό πνεύμα συνεργασίας, καθώς σε αρκετές περιπτώσεις με αυτοθυσία τα συμμαχικά πλοία διακινδύνευαν για να βοηθηθούν μεταξύ τους.
Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου σε συνδυασμό με την γαλλική εκστρατεία στο Μοριά (με τους Μαιζόν και Φαβιέρο), αλλά και τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1828-29) θα σηματοδοτήσει ουσιαστικώς και την ελευθερία της Ελλάδος, καθώς οι «Μεγάλες Δυνάμεις» θα επιβάλουν την θέλησή τους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και με το δεύτερο πρωτόκολλο του Λονδίνου θα δημιουργηθεί το πρώτο ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος, με βόρεια σύνορά του τη γραμμή Αμβρακικού - Παγασητικού.