Στις 15 Μαΐου 1911 παραδίδεται επισήμως στην Ελλάδα και το τότε Βασιλικό Ναυτικό, το νέο «θωρηκτό» όπως καθ’ ελληνική υπερβολή ονομάστηκε, στην πραγματικότητα «θωρακισμένο καταδρομικό» («εύδρομο») «Γ.ΑΒΕΡΩΦ», ένα πλοίο θρύλος του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που έγραψε τη δική του μοναδική ιστορία και είναι ενεργό, ως «πλοίο – Μουσείο» μέχρι σήμερα, για περισσότερα από 114 χρόνια!
Το «τυχερό πλοίο», όπως το έλεγαν χαϊδευτικά τα πληρώματά του ή «ο Μπαρμα-Γιώργος», όπως το αποκαλούσαν οι πιο… «πωρωμένοι» εξ αυτών, κατασκευάστηκε στα ναυπηγεία «Ορλάντο» του Λιβόρνο της Ιταλίας, με βάση σχέδιο του ναυπηγού Ιωσήφ Ορλάντο, ήταν κλάσεως “Pisa”, όπως ονομαζόταν το πρώτο (παρόμοιο) πλοίο, που έδωσε το όνομά του και στα υπόλοιπα της κλάσεώς του, και είχε ναυπηγηθεί το 1907.
Το «Γ.ΑΒΕΡΩΦ» άρχισε να ναυπηγείται το 2008, μετά από σχετική παραγγελία της κυβερνήσεως του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη, η οποία δαπάνησε για το σκοπό αυτό 23.650.000 χρυσές δρχ. Από το ποσό αυτό, οι 8.000.000 χρυσές δρχ. προέρχονταν από το 20% της συνολικής κληρονομιάς του Εθνικού ευεργέτου Γεωργίου Αβέρωφ, ο οποίος είχε παραχωρήσει το 1899, όταν και δημοσιεύθηκε η διαθήκη του, με αυτήν στο Ταμείο Εθνικού Στόλου (ΤΕΣ). Σε αυτήν όριζε ότι το ποσό αυτό διατίθεται για την ναυπήγηση πολεμικού πλοίου που θα φέρει το όνομά του και θα χρησιμοποιείται ως εκπαιδευτικό πλοίο και «Σχολή Ναυτικών Δοκίμων». Το υπόλοιπο ποσό της αγοράς του «Γ.ΑΒΕΡΩΦ» (15.650.000 χρυσές δρχ.) καλύφθηκε από το ΤΕΣ.
Η ιταλική κυβέρνηση είχε παραγγείλει το “Pisa” στα ναυπηγεία Ορλάντο, καθώς και ένα ακριβές αντίγραφό του, το “Β”, στο οποίο δεν είχε δοθεί ακόμα όνομα, ενώ ναυπήγησε το πανομοιότυπο πλοίο “Amalfi” στο ναυπηγείο Odero, καθώς και τα πλοία “San Giorgio” και “San Marco” στα κρατικά ναυπηγεία του Καστελαμάρε (η διαφορά που είχαν τα “San Giorgio” και “San Marco” είναι ότι κινούνταν με ατμοστροβίλους. (wikipidia.org).
Την εποχή αυτή, η τότε ιταλική κυβέρνηση έκρινε όμως ότι το σκάφος “Β” δεν της ήταν αναγκαίο, γι’ αυτό και αποφάσισε να το πουλήσει. Την ίδια εποχή, το φθινόπωρο του 1909, ο Αρχηγός της Βρετανικής Ναυτικής Αποστολής στην Τουρκία, Αντιναύαρχος Γκέιμπλ, κατάρτισε ένα πρόγραμμα ναυπηγήσεως νέων θωρηκτών εκτοπίσματος περίπου 10.000 τόνων για το Οθωμανικό Ναυτικό.
Για το σκοπό αυτό ο Βρετανός Ναύαρχος μετέβη στη Βρετανία για να προετοιμάσει συμφωνία ανάμεσα στα αγγλικά ναυπηγεία και στην τουρκική κυβέρνηση. Όμως η τουρκική ηγεσία ήθελε μεγαλύτερα, βαρύτερα, με ισχυρότερη θωράκιση και οπλισμό θωρηκτά, τύπου «Ντρέντνοτ» κι όχι θωρηκτά της τάξεως των 10.000 τόνων και έτσι απέρριψε τις προτάσεις του Γκέιμπλ.
Ενώ λοιπόν ο ναυπηγικός οίκος «Ορλάντο» διαπραγματευόταν στην Αθήνα με την ελληνική κυβέρνηση την πώληση του πλοίου «Β», έφτασαν στο Λιβόρνο, στην έδρα των ναυπηγείων, Τούρκοι αξιωματικοί για να εξετάσουν το πλοίο, καθώς δεν πίστευαν ότι η Ελλάδα υπήρχε περίπτωση να το αγοράσει. Με την αντίληψη αυτοί οι Τούρκοι δεν κινήθηκαν με τη δέουσα ταχύτητα και μυστικότητα.
Μάλιστα, οι Τούρκοι απεσταλμένοι βρήκαν το πλοίο καλό μεν, αλλά με μικρές αποθήκες άνθρακα, με το οποίο εκινείτο το πλοίο, γεγονός που το καθιστούσε, κατά την άποψή τους, ακατάλληλο για μακρούς πλόες, για τους οποίους το ήθελαν.
Έτσι αναχώρησαν για το Παρίσι, προκειμένου να συζητήσουν και με τους Γάλλους, στο δρόμο όμως πληροφορούνται τηλεγραφικώς ότι η Ελλάδα πρόκειται να αγοράσει το πλοίο, γεγονός που τους κάνει να επιστρέψουν άρον-άρον στο Λιβόρνο για να «κλείσουν» την αγορά και χωρίς να ρωτήσουν πόσα έχει προσφέρει η Ελλάδα, είπαν στους κατασκευαστές ότι δίνουν 250.000 στερλίνες παραπάνω για να το αγοράσουν, για να λάβουν την απάντηση από ιταλικής πλευράς ότι το πλοίο ήδη πουλήθηκε στους Έλληνες!
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ελληνική κυβέρνηση πέτυχε τελική τιμή κατά 2.000.000 χρυσές δρχ. μικρότερη από το ποσό που αγόρασε το Βασιλικό Ναυτικό της Ιταλίας για το αδελφό πλοίο “Pisa”! Φαίνεται πως τότε στην Ελλάδα δεν υπήρχαν… «μεσάζοντες» σε μία αγορά οπλικών συστημάτων με εμφανή τα οφέλη για την Ελλάδα, την εθνική οικονομία και σε τελική ανάλυση τον Ελληνικό Λαό!
Στις 30 Νοεμβρίου 1909, επικυρώθηκε η οριστική σύμβαση της αγοράς του «Γ.ΑΒΕΡΩΦ» από την τότε ελληνική κυβέρνηση.
Στις 12 Μαρτίου 1910, το «Γ.ΑΒΕΡΩΦ» καθελκύστηκε και μετά από εν πλω δοκιμές διάρκειας ενός έτους, στις 15 Μαΐου 1911, παραλήφθηκε επισήμως και απέπλευσε με κυβερνήτη τον τότε Πλοίαρχο Ι. Δαμιανό ΒΝ, με προορισμό την Αγγλία, για να συμμετάσχει στις εορτές στέψεως του Βασιλέως Γεωργίου Ε', αλλά και για να εφοδιασθεί με πυρομαχικά.
Στις 19 Ιουνίου 1911, κατά την εκεί μεθόρμισή του, το «Γ.ΑΒΕΡΩΦ» προσάραξε σε ύφαλο και χρειάστηκε να δεξαμενιστεί για επισκευές. Την ίδια εποχή σημειώθηκαν επί του σκάφους και κάποια φαινόμενα απειθαρχίας μελών του πληρώματος. Όλα αυτά, σωρευτικώς, είχαν ως αποτέλεσμα λίγες μέρες αργότερα, στις 8 Ιουλίου 1911, να αντικατασταθεί ο κυβερνήτης του σκάφους με τον τότε Πλοίαρχο Παύλο Κουντουριώτη ΒΝ, ο οποίος πέτυχε τάχιστα την αποκατάσταση της τάξεως και της πειθαρχίας, γεγονός που είχε κατακόρυφη ανύψωση του ηθικού και της αποτελεσματικότητος του σκάφους!
Στις 20 Αυγούστου 1911, το «Γ.ΑΒΕΡΩΦ» απέπλευσε από την Αγγλία και τελικώς, στις 1 Σεπτεμβρίου 1911, κατέπλευσε στο Φαληρικό όρμο, εν μέσω θριαμβευτικής υποδοχής του κόσμου, με εκατοντάδες μικρά σκάφη και βάρκες, γεμάτα από κόσμο, να έχουν ανοιχτεί στο Σαρωνικό για να το υποδεχτούν και να το συνοδεύσουν τιμητικώς!
Τότε, το «Γ.ΑΒΕΡΩΦ» ήταν το πιο σύγχρονο και ισχυρό πλοίο στην Ανατολική Μεσόγειο, και φυσικά στο Αιγαίο, γεγονός που αποδείχτηκε καθοριστικής σημασίας ένα χρόνο αργότερα στη διάρκεια των δύο Βαλκανικών πολέμων, ιδίως του πρώτου, όπου συνέβαλλε τα μέγιστα στην ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο και στην απελευθέρωση των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και του Αγίου Όρους.