Οι χιονίστρες (ή χείμετλα) είναι επίπονες φλεγμονές μικρών αιμοφόρων αγγείων του δέρματος που εκδηλώνονται λόγω της επαναλαμβανόμενης έκθεσης στο κρύο. Προκαλούν φαγούρα, κοκκίνισμα, πρήξιμο ή και φουσκάλες στα χέρια και στα πόδια.
Οι χιονίστρες υποχωρούν συνήθως σε διάστημα μίας έως τριών εβδομάδων, ιδίως αν στο μεσοδιάστημα ο καιρός γίνει πιο ζεστός. Τα άτομα που εμφανίζουν μία φορά χιονίστρες είναι πιθανό να έχουν εποχικά επεισόδια για πολλά χρόνια.
Η αντιμετώπισή τους περιλαμβάνει πρωτίστως την προστασία των άκρων από το κρύο αλλά και τη χρήση προϊόντων τοπικής εφαρμογής προς αντιμετώπιση των ενοχλήσεων όπως η φαγούρα. Οι χιονίστρες σπανίως οδηγούν σε μόνιμες βλάβες, ωστόσο αποτελούν παράγοντα κινδύνου για λοιμώξεις του δέρματος.
Συμπτώματα
Ενδείξεις και συμπτώματα που υποδεικνύουν ότι οι δερματικές αλλοιώσεις είναι χιονίστρες είναι τα εξής:
- κοκκίνισμα μικρής έκτασης, συνήθως στα άκρα, που συνοδεύεται από φαγούρα
- πιθανώς φουσκάλες ή πληγές (έλκη)
- πρήξιμο
- κάψιμο
- αλλαγές στο χρώμα του δέρματος (από κόκκινο έως μωβ) που συνοδεύονται από πόνο
Αίτια
Δεν είναι γνωστά τα ακριβή αίτια που προκαλούν τις χιονίστρες. Είναι πιθανό να εμφανίζονται λόγω μη φυσιολογικής αντίδρασης του οργανισμού στην εναλλαγή κρύου και ζέστης. Συγκεκριμένα, η έκθεση στη ζέστη (π.χ. θέρμανση σε εσωτερικό χώρο) μετά από μια περίοδο έκθεσης στο κρύο (π.χ. όταν έξω χιονίζει) μπορεί να προκαλέσει γρήγορη διαστολή των μικρών αιμοφόρων αγγείων κάτω από το δέρμα χωρίς όμως να ανταποκρίνονται αντιστοίχως τα μεγαλύτερα αγγεία της ευρύτερης περιοχής, εμποδίζοντας έτσι την ομαλή ροή του αίματος και προκαλώντας διαρροή αίματος στους γύρω ιστούς.
Παράγοντες κινδύνου
Μερικοί από τους κυριότερους παράγοντες κινδύνου για τις χιονίστρες είναι οι εξής:
- Ρούχα και παπούτσια στενά ή που αφήνουν εκτεθειμένο το δέρμα στο κρύο.
- Φύλο και σωματικό βάρος: Οι χιονίστρες εμφανίζονται συχνότερα στις ενήλικες γυναίκες παρά στα παιδιά και στους άντρες. Επίσης, αυξημένος είναι ο κίνδυνος για τα λιποβαρή άτομα (σωματικό βάρος μικρότερο κατά 20% από αυτό που αναλογεί στο ύψος).
- Περιβαλλοντικές συνθήκες και εποχή: Πιθανότερο είναι να εμφανιστούν οι χιονίστρες σε άτομα που ζουν σε περιοχές με χαμηλές θερμοκρασίες και υψηλά επίπεδα υγρασίας.
- Κακή κυκλοφορία του αίματος: Τα άτομα με κυκλοφορικά προβλήματα είναι πιο ευαίσθητα στις αλλαγές τις θερμοκρασίας, επομένως είναι πιθανότερο να εμφανίσουν χιονίστρες τις εποχές του χρόνου που κάνει κρύο.
- Σύνδρομο Raynaud (Ρεϊνό): Τα άτομα που έχουν διαγνωστεί με το σύνδρομο είναι πιο επιρρεπή στις χιονίστρες.
Πιθανές επιπλοκές
Οι χιονίστρες συνοδεύονται από επιπλοκές σε περίπτωση που σχηματιστούν στο δέρμα φουσκάλες, επομένως υπάρχει κίνδυνος για πληγές και λοιμώξεις. Εκτός από τον πόνο που προκαλούν, οι λοιμώξεις μπορεί να αποδειχτούν εξαιρετικά επικίνδυνες αν δεν αντιμετωπιστούν το συντομότερο δυνατό. Επισκεφτείτε άμεσα τον γιατρό σας ή το πλησιέστερο νοσοκομείο αν υπάρχει υποψία λοίμωξης.
Πρόληψη
Βασικά μέτρα πρόληψης για τα άτομα που είναι επιρρεπή στις χιονίστρες είναι τα εξής:
1. Αποφυγή της έκθεσης στο κρύο.
2. Ζεστά και άνετα ρούχα και κυρίως προστασία των άκρων με γάντια, χοντρές κάλτσες και αδιάβροχα παπούτσια.
3. Επαρκής θέρμανση στο εσωτερικό του σπιτιού.
4. Αποφυγή του καπνίσματος.
5. Μετά την έκθεση στο κρύο, προσπάθεια για σταδιακή επαναφορά της θερμοκρασίας των άκρων (δεν βάζουμε τα χέρια απευθείας επάνω στο καλοριφέρ ή μπροστά στο τζάκι), καθώς η απότομη αλλαγή της θερμοκρασίας μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τις χιονίστρες.
Διάγνωση
Η κλινική εξέταση συνήθως αρκεί για να αναγνωρίσει ο γιατρός τις χιονίστρες. Πιθανώς ο γιατρός να κάνει ερωτήσεις σχετικά με πρόσφατα περιστατικά έκθεσης σε χαμηλές θερμοκρασίες (π.χ. εκδρομή στα χιόνια) ή να ελέγξει κυκλοφορία του αίματος. Σπανιότερα, ο γιατρός μπορεί να ζητήσει βιοψία του δέρματος για να αποκλείσει άλλες πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων.
Θεραπείες
Σε ενήλικες στους οποίους οι χιονίστρες επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα παρά τη λήψη μέτρων προστασίας, ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει:
- Τοπικά κορτικοστεροειδή για εφαρμογή στην πάσχουσα περιοχή.
- Αντιϋπερτασική αγωγή με στόχο τη διαστολή των αγγείων και την καλύτερη κυκλοφορία του αίματος.
Μέτρα αντιμετώπισης
Μέχρι να υποχωρήσουν οι χιονίστρες, προτείνονται τα παρακάτω μέτρα ώστε να μετριαστούν τα συμπτώματα:
1. Σταδιακή επαναφορά της θερμοκρασίας των άκρων χωρίς μαλάξεις, τρίψιμο ή άμεση έκθεση σε κάποια πηγή θερμότητας.
2. Εφαρμογή κρέμας ή λοσιόν προς ανακούφιση της φαγούρας.
3. Καλός καθαρισμός της πάσχουσας περιοχής με αντισηπτικό και χρήση γάζας ώστε να αποφευχθούν λοιμώξεις.
4. Αποφυγή του ξυσίματος.
Πότε να επισκεφτείτε γιατρό
Οι χιονίστρες συνήθως υποχωρούν από μόνες τους. Αναζητήστε τη συμβουλή γιατρού ώστε να διερευνηθεί το ενδεχόμενο επιπλοκών σε περίπτωση που οι πόνοι είναι εξαιρετικά ισχυροί, αν υπάρχουν υποψίες για λοίμωξη ή αν τα συμπτώματα επιμένουν για περισσότερο από δύο εβδομάδες. Η επίσκεψη στον γιατρό κρίνεται επίσης απαραίτητη αν τα συμπτώματα εκδηλώνονται σε περιόδους με υψηλές θερμοκρασίες, καθώς μπορεί να οφείλονται σε άλλη πάθηση.
Να σημειωθεί ότι η επούλωση των δερματικών αλλοιώσεων είναι πιο αργή σε άτομα που πάσχουν από διαβήτη ή κάποια πάθηση που επηρεάζει την κυκλοφορία του αίματος. Στην περίπτωση αυτή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και παρακολούθηση από τον γιατρό.
Πριν την επίσκεψη στον γιατρό
Αν σας απασχολούν οι χιονίστρες, μπορείτε να απευθυνθείτε στον παθολόγο σας, ο οποίος στη συνέχεια μπορεί να σας παραπέμψει σε δερματολόγο ή σε καρδιολόγο. Πριν την επίσκεψή σας στον γιατρό, φροντίστε να έχετε διαθέσιμες κάποιες βασικές πληροφορίες, όπως:
- Λίστα συμπτωμάτων που εκδηλώνετε και για πόσο καιρό τα εκδηλώνετε. Καταγράψτε ακόμη και συμπτώματα που μπορεί να σας φαίνεται πως δεν συνδέονται άμεσα με τον λόγο της επίσκεψή σας.
- Προσωπικές πληροφορίες, όπως κάποιο πρόσφατο στρεσογόνο συμβάν, κάποια σημαντική αλλαγή στη ζωή σας ή κάποιο πρόσφατο ταξίδι σε χώρα με διαφορετικό κλίμα.
- Φάρμακα ή συμπληρώματα που λαμβάνετε και τις δοσολογίες.
- Ιστορικό χρόνιων παθήσεων.
Πηγή: Onmed