Και ποιος δεν ξέρει πόσο βασανιστική είναι η αϋπνία. Ενιαίος τρόπος αντιμετώπισης όμως δεν υπάρχει, Άλλοι παίρνουν χάπια, άλλοι ζορίζονται να κοιμηθούν χωρίς αποτέλεσμα. Οι ειδικοί ζητούν άλλη κουλτούρα ύπνου.
Ο Χανς Γκίντερ Βες ασκεί ένα ονειρεμένο επάγγελμα με την πραγματική σημασία της έννοιας. Ως επικεφαλής του διεπιστημονικού Κέντρου Ύπνου στο Κλίνγκενμίνστερ αναλύει, τι ακριβώς είναι αυτό που συμβαίνει στον εγκέφαλο των ανθρώπων τη νύχτα. Για τον σκοπό αυτό κολλά στους κροτάφους των ασθενών ηλεκτρόδια και μετρά εγκεφαλικά κύματα, συσπάσεις μυώνων και κινήσεις των ματιών. Ο στόχος του; Η εξασφάλιση ενός απρόσκοπτου νυχτερινού ύπνου για στρεσαρισμένα πνεύματα. «Θέλουμε να μεταβάλουμε τους ίδιους τους ασθενείς σε χαπάκια ύπνου» λέει χαρακτηριστικά ο 56χρονος επιστήμονας.
Ενεργητική διαδικασία ο ύπνος
Εδώ και καιρό η ποιότητα του ύπνου έχει αναχθεί σε οικονομικό παράγοντα. Όποιος κοιμάται ελαφρά, καταφεύγει συνήθως σε υπνωτικά χάπια, ειδικά στρώματα ή ακόμη και ειδικές διαγνωστικές μεθόδους. Το εμπόριο που αναπτύσσεται γύρω από τρόπους καταπολέμησης της αϋπνίας φτάνει τα 63 δις ευρώ, όπως έχουν διαπιστώσει αμερικανοί ερευνητές. «Η ιατρική έχει από καιρό "αποκοιμηθεί" σε ό,τι αφορά το πρόβλημα αυτό», υποστηρίζει ο Βες. «Βασίστηκε στην υπόθεση ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου το σώμα κατεβάζει τη λειτουργία ολόκληρου του συστήματος και ότι αυτό μάλλον δεν είναι και τόση σημασία. Σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι ο ύπνος είναι μια ιδιαίτερα ενεργητική διαδικασία και το πιο σημαντικό πρόγραμμα αναζωογόνησης του ανθρώπου».
Σύμφωνα με εκτιμήσεις γύρω στα 5 εκ. γερμανών αντιμετωπίζουν προσωρινό ή μόνιμο πρόβλημα με τον ύπνο. Στο Κλινγκενμίνστερ ο ψυχολόγος Βες και η ομάδα του αναζητούν πιθανές αιτίες. Στο χώρο αναλύσεων τα αποτελέσματα των μετρήσεων κυλούν σε ένα μόνιτορ σαν έγχρωμες μυτερές γραμμές. Ένα άλλο μόνιτορ δείχνει μια φωτογραφία ενός υπνοδωματίου και τον ανήσυχο ύπνο ενός ασθενούς. «Το πιο προβληματικό είναι να παίρνει κανείς στο κρεβάτι τις ανησυχίες του ή να εκτίθεται στην πίεση του να πρέπει να κοιμηθεί» τονίζει ο γερμανός ψυχολόγος. «Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να μην μπορεί να σταματά κανείς το γαϊτανάκι των σκέψεων. ΄Οποιος θέλει με το ζόρι να κοιμηθεί, μένει ξύπνιος. Και όσο περισσότερο εστιάζει στον ύπνο, τόσο περισσότερο οδηγείται στην αϋπνία».
Όχι ύπνος μπροστά στην τηλεόραση
Εκτός αυτού υπάρχουν και κοινωνικοί παράγοντες. «Έχουμε καταντήσει κοινωνία non stop. Όλο και περισσότερη δουλειά σε βάρδιες ή ανάγνωση μέιλ το βράδυ στο κρεβάτι. Τα παιδιά πηγαίνουν με το κινητό να κοιμηθούν, αντί με τα αρκουδάκια τους», λέει. Εκείνο που χρειάζεται είναι μια νέα κουλτούρα ύπνου, διότι «μόνο όταν κάποιος είναι ξεκούραστος μπορεί να αποδώσει». Εκείνο που του προκαλεί κατάπληξη είναι πόσο λίγο γνωρίζουν οι περισσότεροι τι πρέπει να κάνουν για να κοιμούνται καλά. «Πόσο ύπνο χρειάζεται κανείς, είναι υποκειμενικό και γενετικά προδιαγεγραμμένο», λέει ο νευρολόγος Πέτερ Γιουνγκ, πρόεδρος της Γερμανικής Εταιρείας Ερευνών Ύπνου (DGSM). Άλλοι χρειάζονται 5, άλλοι 10 ώρες. «Με την ηλικία δεν παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές».
Κατά έναν περίεργο τρόπο πολλοί κοιμούνται καλά μπροστά στην τηλεόραση. Η προσοχή εστιάζεται σε ένα γεγονός που δεν διεγείρει την προσοχή, έτσι ώστε να προκαλείται στον θεατή μιαν ηρεμία που διευκολύνει την χαλάρωση. «Παρόλα αυτά δεν θα το συνιστούσα» επιμένει ο Βες. «Ο ήχος που προκαλείται εμποδίζει τον βαθύ ύπνο και δεν είναι αναζωογονητικός».