Στις 30 ∆εκεµβρίου 2022 ένοπλος αναβάτης μοτοσικλέτας σκότωσε τον Σινάν Ατές, ηγέτη της παραστρατιωτικής οργάνωσης των Γκρίζων Λύκων. Ο θάνατος του 38χρονου Ατές οδήγησε ορισμένους αναλυτές να προειδοποιήσουν για νέα ταραγμένη περίοδο στην τουρκική πολιτική. Οι αναλυτές αυτοί εκτιμούν ότι η δολοφονία ενδέχεται να έχει απρόβλεπτες συνέπειες για τις επερχόμενες εκλογές στην Τουρκία, ενώ ο πολιτικός κόσμος της χώρας, συμπεριλαμβανομένου και του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις της έρευνας, σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας intelnews.org.
Οι Γκρίζοι Λύκοι –ή αλλιώς το Ιδεαλιστικό Ιδρυμα Παιδείας και Πολιτισμού, όπως είναι επίσημα γνωστή η οργάνωση– αποτελεί το παραστρατιωτικό σκέλος του Κινήματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP), της κυρίαρχης ακροδεξιάς πολιτικής δύναμης στην Τουρκία. Το MHP ασπάζεται αυταρχικές, αντιδυτικές θέσεις και αντιτίθεται βίαια σε κάθε συνδιαλλαγή του τουρκικού κράτους με τις μειονότητες της χώρας, όπως οι Κούρδοι. Προσελκύει υπερσυντηρητικούς ψηφοφόρους, στην πλειονότητά τους άνδρες άνω των 35 ετών. Οι Γκρίζοι Λύκοι λειτουργούν ως δύναμη κρούσης του MHP, εμπλεκόμενοι συχνά σε αιματηρές ταραχές εναντίον Κούρδων, αριστερών και άλλων κοινωνικών δυνάμεων που αντιστέκονται στην τουρκική άκρα Δεξιά. Γνωστοί για τις φαλλοκρατικές αντιλήψεις τους και τη βίαιη συμπεριφορά τους, οι Γκρίζοι Λύκοι στρατολογούν κυρίως άνδρες, μέλη της εργατικής τάξης, ηλικίας 20 με 30 ετών. MHP και Γκρίζοι Λύκοι αποτελούν στην πραγματικότητα δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Το 2015, το MHP πέτυχε εκλογική συμφωνία με το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν. Ο κοινοβουλευτικός συνασπισμός, γνωστός ως Λαϊκή Συμμαχία, σηματοδότησε την επισημοποίηση μακροχρόνιας άτυπης συνεργασίας μεταξύ των δύο κομμάτων, που χρονολογείται από το 2007. Η Λαϊκή Συμμαχία έπαιξε καίριο ρόλο στη διατήρηση της κυριαρχίας του AKP στην πολιτική ζωή και αυτό παρά την υποχώρηση της δημοτικότητας του προέδρου Ερντογάν τα τελευταία χρόνια. Το AKP εξαρτάται ευθέως σήμερα από την κοινοβουλευτική στήριξη του MHP, καθώς το προεδρικό κόμμα δεν διαθέτει πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση. Οι Γκρίζοι Λύκοι, από τη μεριά τους, τείνουν να είναι πιο ακραίοι από το μητρικό τους πολιτικό σχήμα και στηρίζουν κατ’ όνομα τον Ερντογάν, παρότι τον θεωρούν υπερβολικά ήπιο και φιλελεύθερο.
Η πολυδιάσπαση
Το MHP, παρά τις φαντασιώσεις του, υπήρξε ανέκαθεν προϊόν αμήχανης συμμαχίας μεταξύ διαφορετικών ακροδεξιών οργανώσεων. Οι οπαδοί του μπορεί να είναι κοινωνικά συντηρητικοί ή ακραίοι εθνικιστές, αλλά και οπαδοί του πουριτανικού σουνιτικού Ισλάμ ή νεοφασίστες. Οταν το MHP αποδέχθηκε την πρόταση του Ερντογάν για τη σύσταση της Λαϊκής Συμμαχίας το 2017, πολλές φράξιες εντός του MHP εξέφρασαν σοβαρές διαφωνίες για τη σύμπλευση με τον πρόεδρο. Οι διαφωνούντες ίδρυσαν το κόμμα Ιγί (Καλό Κόμμα), με μεταρρυθμιστικό συντηρητικό ιδεολογικό πρόσημο. Το Ιγί έχει αναδειχθεί σε επίφοβο αντίπαλο του MHP, προσελκύοντας σημαντική στήριξη. Οπως αναμενόταν, η διένεξη μεταξύ MHP και Ιγί μεταφέρθηκε και στους Γκρίζους Λύκους, με δεκάδες μέλη να εγκαταλείπουν την οργάνωση. Την ίδια ώρα, ο χαρισματικός Ατές, που είχε διορισθεί επικεφαλής της οργάνωσης το 2019, παρέμενε σιωπηλός.
Το 2020, όμως, φήμες άρχισαν να κυκλοφορούν ότι ο Ατές ετοιμαζόταν να παραιτηθεί από το MHP, για να προσχωρήσει στο Ιγί. Αν συνέβαινε αυτό, ο βετεράνος ηγέτης του MHP, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, θα βρισκόταν σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση. Οι φήμες για αποχώρηση του Ατές ενισχύθηκαν τον Απρίλιο του 2020, μετά την ανακοίνωσή του ότι παραιτείται από την προεδρία των Γκρίζων Λύκων. Ο Ατές, όμως, διατήρησε την κομματική του ταυτότητα στο MHP και δεν παραιτήθηκε από τους Λύκους. Πολλοί πίστεψαν, όμως, ότι η αποχώρησή του από την αρχηγία των Γκρίζων Λύκων δεν ήταν παρά το πρώτο βήμα προς την προσχώρησή του στο Ιγί. Ολοι συμφωνούν ότι ο Ατές θα είχε μεταπηδήσει στο Ιγί εάν δεν είχε δολοφονηθεί. Μετά τον θάνατό του, ορισμένοι από τους στενότερους συμβούλους του αποκάλυψαν ότι βρισκόταν ήδη σε διαπραγματεύσεις με το Ιγί. Μέχρι στιγμής, η αστυνομία της Αγκυρας έχει συλλάβει 15 άτομα για την υπόθεση. Ολοι τους διαθέτουν ισχυρούς δεσμούς με το MHP ή τους Γκρίζους Λύκους. Την ίδια ώρα, κανένα στέλεχος του κόμματος δεν εξέδωσε συλλυπητήρια ανακοίνωση για τον θάνατο του Ατές, παρότι ο νεκρός υπήρξε «αγαπημένο παιδί» του Μπαχτσελί.
Επρόκειτο, όμως, για πολιτική δολοφονία; Οι Γκρίζοι Λύκοι δεν είναι αποκλειστικά πολιτική οργάνωση, έχοντας αποκτήσει μεγάλη οικονομική ισχύ σε νόμιμους, αλλά και παράνομους τομείς της οικονομίας. Κάποιες από τις παράνομες δραστηριότητές τους αφορούν τη διακίνηση ναρκωτικών, τους εκβιασμούς, την πορνεία και το τράφικινγκ ανθρώπων σε μεγάλη κλίμακα.
Η δολοφονία Ατές μπορεί να έχει τεράστιες πολιτικές επιπτώσεις ενόψει των εκλογών του Μαΐου στην Τουρκία. Πολλοί πιστεύουν ότι η διάσπαση του MHP, η δημιουργία του Ιγί και η βεντέτα που προκλήθηκε, έχουν οδηγήσει την πρόθεση ψήφου για το κόμμα του Μπαχτσελί κάτω από το 4%. Το κόμμα είχε εξασφαλίσει 14% στις εκλογές του 2015. Ενα εξασθενημένο MHP δεν εξυπηρετεί τα σχέδια του προέδρου Ερντογάν για παραμονή του στην εξουσία. Εδώ και χρόνια, το MHP αντιμετώπισε επικρίσεις και ειρωνείες για τον ρόλο του ως «πολιτική ένεση ζωής για τον Ερντογάν». Η τονωτική αυτή ένεση, όμως, δεν μοιάζει πια αποτελεσματική, ενώ ο θάνατος του Ατές μπορεί να καταφέρει το τελειωτικό χτύπημα στο ακροδεξιό κόμμα.
Πηγή: Καθημερινή