«Σαρανταδύο χρόνια μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στον τόπο μας, ο κύκλος της μεταπολίτευσης κλείνει, έχοντας χαρίσει μια ανεκτίμητη μακρά περίοδο κοινωνικής ειρήνης και δημιουργίας, αλλά και έχοντας αφήσει ένα κράτος με μεγάλες παθογένειες, που η κρίση και η συνακόλουθη επιτροπεία των μνημονίων, όχι μόνο δεν άμβλυναν αλλά τις μεγεθύνουν απελπιστικά», τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας, παρουσιάζοντας τα βασικά σημεία της κυβερνητικής πρότασης για τη συνταγματική αναθεώρηση, σε ειδική εκδήλωση στον προαύλιο χώρο της Βουλής.
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «η οικονομική κρίση ήταν τελικά το αποτέλεσμα της ήττας της μεταπολίτευσης, όχι της κατίσχυσής της, όπως ισχυρίζεται σήμερα το παλιό πολιτικό σύστημα, σε αγαστή συνεργασία και συμμαχία με την τεχνοκρατική ελίτ». Σημείωσε ότι προβάλλει το αμείλικτο το ερώτημα: «Τι να κάνουμε», για να υπογραμμίσει ότι η απάντηση δεν μπορεί να είναι η εθνική αναδίπλωση, ούτε η αναπόληση ενός μακρινού και ανεπίστρεπτου παρελθόντος, ούτε και η κενή περιεχομένου επίκληση της καινοτομίας για να συγκαλυφτεί η επιθυμία να συνεχίσουμε σαν να μην συνέβη τίποτα.
«Η απάντηση στα σημερινά προβλήματα, στις νέες προκλήσεις και την νέα πολιτική πραγματικότητα που διαμορφώθηκε ιδιαίτερα την τελευταία εξαετία», σημείωσε, «δεν μπορεί παρά να είναι το πέρασμα σε μια ΝΕΑ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ».
Οι προτάσεις Τσίπρα
Εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας από το λαό, δυνατότητα διενέργειας δημοψηφισμάτων για κρίσιμα ζητήματα με λαϊκή πρωτοβουλία και συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής σε συνδυασμό με μια «εποικοδομητική» διαδικασία για την κατάθεση πρότασης δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης πρότεινε ο Αλέξης Τσίπρας για την συνταγματική αναθεώρηση.
«Το πρώτο μέτρο των προτάσεών μας για την αναθεώρηση, είναι η συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής. Το δεύτερο μέτρο, ως συμπλήρωμα γόνιμης εφαρμογής παγίως, εκλογικών συστημάτων απλής αναλογικής, είναι η εποικοδομητική ψήφος δυσπιστίας - η υποχρέωση δηλαδή, η πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης, να συνοδεύεται και από πρόταση για νέο Πρωθυπουργό, πράγμα που εξυπηρετεί τον σκοπό της κυβερνητικής σταθερότητας», ανέφερε ο πρωθυπουργός.
«Στόχος της πρότασης μας», τόνισε ο Αλ. Τσίπρας, «είναι η εμβάθυνση της δημοκρατίας και του ρόλου του λαϊκού παράγοντα σε κάθε πτυχή της πολιτικής ζωής και της λαϊκής ετυμηγορίας στη διαμόρφωση των πολιτικών εξελίξεων. Σε αυτή τη κατεύθυνση προτείνουμε τόσο τη δυνατότητα άμεσης εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας από το εκλογικό σώμα, όσο και τη δυνατότητα διενέργειας δημοψηφισμάτων για κρίσιμα ζητήματα με λαϊκή πρωτοβουλία».
Διεξαγωγή δημοψηφισμάτων
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο διεξαγωγής δημοψηφίσματος για τη συμπερίληψη στη συνταγματική αναθεώρηση, «μεγάλων ζητημάτων πολιτικού και κοινωνικού χαρακτήρα».
Όπως είπε «ανάλογα από τη δυναμική που θα λάβει ο διάλογος και τα διλλήματα που θα προκύψουν από την ίδια τη κοινωνία, από τους ίδιους τους πολίτες, δεν αποκλείουμε να απευθυνθούμε στους ίδιους τους πολίτες, για κρίσιμα διλλήματα, ώστε να εκφράσουν γνήσια τη θέλησή τους με το πιο αυθεντικό τρόπο. Δεν αποκλείουμε δηλαδή, αν κριθεί σκόπιμο, ακόμη και διεξαγωγή δημοψηφίσματος, όπως δίνει τη δυνατότητα το ίδιο το Σύνταγμα».
Ο πρωθυπουργός πρότεινε την υποχρέωση κύρωσης με δημοψήφισμα οποιασδήποτε συνθήκης μεταβιβάζει κυριαρχικές αρμοδιότητες του κράτους.
Τη δυνατότητα διενέργειας δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω των 500.000 υπογραφών για εθνικά θέματα.
Τη δυνατότητα διενέργειας δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω του 1 εκατομμυρίου υπογραφών, για ψηφισμένο νόμο, με εξαίρεση νόμους που αφορούν τα δημοσιονομικά.
Αλλά και τη δυνατότητα διενέργειας δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία και συλλογή άνω του 1 εκατομμυρίου υπογραφών για νομοθετική πρωτοβουλία από τους ίδιους τους πολίτες.
Απευθείας εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας
Σε ό,τι αφορά τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας πρότεινε τη δυνατότητα εκλογής του από το Κοινοβούλιο, μόνο αν εξασφαλίζεται η μέγιστη συναίνεση των δύο τρίτων της Βουλής στο πρόσωπό του.
Διερεύνηση που πρέπει να εξαντλείται σε δύο διαδοχικές ψηφοφορίες, σημείωσε και προσέθεσε: «Αν αποβούν άκαρπες, τότε η τρίτη ψηφοφορία θα ανήκει στο εκλογικό σώμα, που θα αποφασίζει την εκλογή του Προέδρου με καθολική ψηφοφορία που θα διεξάγεται ανάμεσα στους δύο πλειοψηφήσαντες υποψηφίους της τελευταίας ψηφοφορίας στο Κοινοβούλιο».
Ταυτόχρονα πρότεινε λελογισμένη αύξηση των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας η οποία να μπορεί να ενισχύσει τον ρυθμιστικό ρόλο του Προέδρου χωρίς να αγγίζεται ο πυρήνας του Πολιτεύματος.
Πρωθυπουργός - Βουλευτική θητεία
Τη θεσμοθέτηση, πρώτον, της θητείας για τους βουλευτές, έτσι ώστε κανένας βουλευτής να μην μπορεί να εκλέγεται για πάνω από δύο συνεχόμενες κοινοβουλευτικές περιόδους ή για οκτώ συνεχόμενα έτη, πρότεινε ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας.
Και δεύτερον, την υποχρέωση πρωθυπουργός, εκτός φυσικά των υπηρεσιακών, να ορίζεται αποκλειστικά αιρετός από τον λαό, δηλαδή μόνο εν ενεργεία βουλευτής.
Άρση ασυλίας και ευθύνη υπουργών
Ταυτόχρονα, πρότεινε την κατάργηση του προνομίου της ασυλίας και την ποινική αντιμετώπιση των βουλευτών όπως κάθε πολίτη, με την πιθανή εξαίρεση για αδικήματα που σχετίζονται άμεσα με την εκτέλεση των καθηκόντων τους, ως μελών της εθνικής αντιπροσωπείας.
Επίσης, ο Αλ. Τσίπρας τάχθηκε υπέρ της ριζικής τροποποίησης της διάταξης περί ευθύνης υπουργών.
Κοινωνικά αγαθά και δικαιώματα
Σχετικά με τα κοινωνικά αγαθά και δικαιώματα, ο πρωθυπουργός τόνισε την ανάγκη για ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου των αγαθών του νερού και της ηλεκτρικής ενέργειας.
Ανέφερε ως δεύτερο σημείο προστασίας τη σαφή και αποτελεσματική κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως του μοναδικού μέσου για τον προσδιορισμό του μισθού.
Και φυσικά από μια τέτοια ρύθμιση προστασίας των εργαζομένων δεν μπορεί να απουσιάζει η συνταγματική κατοχύρωση της υποχρεωτικότητας της διαιτησίας, υπογράμμισε.
Κρατος Εκκλησία
Είναι ώριμο το αίτημα για την ρητή κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους, με διατήρηση όμως για ιστορικούς και πρακτικούς λόγους της αναγνώρισης της Ορθοδοξίας ως κρατούσας θρησκείας, ανέφερε ο πρωθυπουργός.
Ο Αλ. Τσίπρας πρόσθεσε ότι προς αυτήν την κατεύθυνση αναμένονται προτάσεις, και πρότεινε την - με αναγκαία συναίνεση - κατοχύρωση της υποχρεωτικότητας του πολιτικού όρκου στις ορκωμοσίες των αιρετών του πολιτεύματος, των δικαστών και των υπόλοιπων δημόσιων λειτουργών όπου απαιτείται.
Συνταγματικό δικαστήριο
Την θεσμοθέτηση ειδικού γνωμοδοτικού οργάνου, αποτελούμενου αποκλειστικά από δικαστές των ανώτατων δικαστηρίων, που σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μετά από πρόταση του Προέδρου της Δημοκρατίας ή της κυβέρνησης ή 120 βουλευτών, θα γνωμοδοτεί επί ψηφισμένου νομοσχεδίου εντός συντομότατης μάλιστα προθεσμίας πρότεινε ο Αλέξης Τσίπρας.
Ανεξάρτητες αρχές
Το νέο Σύνταγμα πρέπει να περιέχει ειδική πρόβλεψη για αντίστοιχες περιπτώσεις, ώστε οι ανεξάρτητες αρχές να συγκροτούνται με νόμιμο τρόπο, ακόμα και με μικρότερες πλειοψηφίες σε περίπτωση που τα 4/5 δεν συγκεντρωθούν σε συγκεκριμένη προθεσμία, υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.
Οργανωτική επιτροπή διαλόγου
Το Σεπτέμβριο θα ανακοινωθεί η σύνθεση μιας οργανωτικής επιτροπής, που θα αναλάβει την διεξαγωγή μιας πλατιάς, ανοιχτής διαδικασίας διαλόγου σε πανεθνική κλίμακα για τη συνταγματική αναθεώρηση ανέφερε ο Αλέξης Τσίπρας.
«Στόχος μας είναι σε πρώτη φάση να διοργανωθούν συζητήσεις για την αναθεώρηση σε όλους τους δήμους της χώρας, με τη συμμετοχή επιστημονικών και κοινωνικών φορέων, κινήσεων πολιτών και συλλογικοτήτων αλλά και μεμονωμένων πολιτών. Και σε αυτή την προσπάθεια προσβλέπουμε στην βοήθεια και τη στήριξη από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Σε δεύτερη φάση, τα συμπεράσματα από την δημόσια αυτή συζήτηση θέλουμε να συγκεντρωθούν με την διοργάνωση 13 συνελεύσεων σε κάθε Περιφέρεια της χώρας», πρόσθεσε.
«Στην πραγματικότητα απευθύνουμε σήμερα κάλεσμα σε όλους τους πολίτες για μια επανάσταση της δημοκρατίας. Για πρώτη φορά. Από το λαό με το λαό, για το λαό να ορίσουμε το νέο μας Σύνταγμα. Για πρώτη φορά. Να αποφασίσουμε, όλοι μαζί ποια Ελλάδα θέλουμε», τόνισε ο Αλέξης Τσίπρας, καλώντας σε ανοικτό και γόνιμο διάλογο για ένα νέο Σύνταγμα, που θα σηματοδοτήσει τη νέα μεταπολίτευση. «Για το Σύνταγμα που θα οδηγήσει σε μια νέα Ελλάδα. Την Ελλάδα του 2021», όπως είπε.