Σειρά νομοθετικών μέτρων και άλλων πρωτοβουλιών προκειμένου να αντιμετωπιστεί το νοσηρό φαινόμενο της παραβατικότητας των ανηλίκων, που επιδίδονται σε βιαιοπραγίες ακόμη και βαριά εγκλήματα, μετατρέποντας σε «αρένα» σχολεία και πλατείες αποφάσισε να λάβει άμεσα η κυβέρνηση.
«Το κράτος δεν μπορεί να υποκαταστήσει την οικογένεια, ως τον βασικό πυρήνα ανατροφής των παιδιών, όμως έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε πιο αυστηρές τις ποινές για παραμέληση ανηλίκων», τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση στο υπουργικό συμβούλιο προαναγγέλλοντας τη θέσπιση των νέων ποινικών διατάξεων με επίκεντρο τους γονείς που παραμελούν τη νόμιμη εποπτεία των ανήλικων παιδιών τους.
Αυστηροποιείται η ποινική μεταχείριση των γονέων
Έτσι, με δεδομένη την έξαρση των κρουσμάτων βίας με θύτες και θύματα ανήλικα παιδιά (μόνο το διάστημα από τον Ιανουάριο έως και τον Αύγουστο του 2024 καταγράφηκαν σε όλη τη χώρα 7.180 περιστατικά παραβατικότητας ανηλίκων) αλλά και την κυβερνητική απόφαση να περιορίσει όσο το δυνατόν το φαινόμενο αυτό, που αν μη τι άλλο εκπέμπει ανησυχητικά κοινωνικά μηνύματα, το υπουργείο Δικαιοσύνης ήδη ετοιμάζει τις σχετικές διατάξεις για την αυστηροποίηση της ποινικής μεταχείρισης των γονέων που παραμελούν την εποπτεία των ανήλικων παιδιών τους.
Η εξειδίκευση των νέων ποινικών μέτρων που θα φέρουν την «υπογραφή» του Γιώργου Φλωρίδη θα γίνει το αμέσως προσεχές διάστημα προκειμένου να προωθηθούν στη Βουλή προς ψήφιση, ενώ σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες αναλαμβάνουν τα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Παιδείας.
Σύμφωνα με τις σχεδιαζόμενες διατάξεις έρχονται μεγάλες χρηματικές ποινές ακόμη και μη μετατρέψιμες ποινές σε όσους γονείς παραμελούν την εποπτεία των ανήλικων παιδιών τους κι εκείνα με τη σειρά τους προβαίνουν σε πράξεις βίας που διώκονται σε βαθμό κακουργήματος.
Οι… υπότροποι και οι κλέφτες
Παράλληλα, άλλες νομοθετικές πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση περιπτώσεων εγκληματικότητας θα αφορούν:
- Υποχρεωτική αντικατάσταση περιοριστικού όρου με προσωρινή κράτηση σε περίπτωση εκ νέου διάπραξης αδικήματος ως προς συγκεκριμένες αξιόποινες πράξεις. Δηλαδή, κάποιος θα οδηγείται απευθείας στη φυλακή αν συλληφθεί για νέο αδίκημα, ενώ είναι ελεύθερος με περιοριστικούς όρους για ένα άλλο αδίκημα. Με άλλα λόγια ο υπότροπος θα "τιμωρείται” με υποχρεωτική προσωρινή κράτηση.
- Κατάργηση της πλήρους απαλλαγής του δράστη εφόσον ικανοποιήσει πλήρως το θύμα σε περίπτωση κλοπής ή διάρρηξης και απλή πρόβλεψη σχετικού ελαφρυντικού. Σύμφωνα με τις διατάξεις του Ποινικού Κώδικα στις κλοπές, τις απάτες, εγκλήματα επαναλαμβανόμενα που ταλανίζουν την κοινωνία, προβλέπεται πως ο κατηγορούμενος ακόμα και για κακούργημα αθωώνεται υποχρεωτικά αν επιστέψει στο θύμα το εγκληματικό προϊόν ή την αξία του μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης. Στην πράξη αρκούσε μια υπεύθυνη δήλωση από το θύμα προς τον ανακριτή ή το δικαστήριο πως έχει επιστραφεί το κλοπιμαίο ή ότι έχει πλήρως αποζημιωθεί για να αθωωθούν ακόμα και επαγγελματικές κακοποιοί μέλη επικίνδυνων συμμοριών. Συχνά τα θύματα (κυρίως ευάλωτα ή μεγάλης ηλικίας) σύρονταν εκβιαστικά να υπογράψουν τέτοιες δηλώσεις υπό καθεστώς φόβου και απειλής των κατηγορουμένων χωρίς να έχει πραγματικά επιστραφεί στα χέρια τους το σύνολο των κλοπιμαίων ή να έχουν αποζημιωθεί. Έτσι οι εγκληματίες έμεναν ατιμώρητοι και συνέχιζαν ανενόχλητοι την εγκληματική τους δράση και τα εκβιαζόμενα θύματα παρέμεναν απροστάτευτα και απελπισμένα. Αυτό το "παράθυρο" για κλέφτες και απατεώνες του νόμου κλείνει με νομοθετική παρέμβαση του υπουργείου Δικαιοσύνης. Αφενός προβλέπεται η επιστροφή των κλοπιμαίων ή η αποζημίωση να είναι αληθινή και αποδεδειγμένη (πχ να γίνεται ενώπιον αστυνομικής αρχής ή με κατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων και αφετέρου το δικαστήριο πλέον, σε περίπτωση αποδεδειγμένης επιστροφής του κλοπιμαίου ή αποζημίωσης του θύματος, δεν θα υποχρεούται να αθωώσει τον κατηγορούμενο αλλά θα μπορεί μόνο να του αναγνωρίσει ελαφρυντικό και να του επιβάλλει μειωμένη ποινή κρίνοντας ανά περίπτωση.
Επιπλέον, αλλάζουν τα κριτήρια και διαφοροποιείται η ποινικής μεταχείριση για μαχαίρια γενικής και ειδικής χρήσης.
Συγκεκριμένα, μετά από συστηματική μελέτη των στοιχείων της Ελληνικής Αστυνομίας ως προς τις τάσεις της εγκληματικότητας προτείνονται:
- Ακριβέστερη οριοθέτηση της έννοιας του μαχαιριού σε γενικής χρήσης και σε ειδικής,
- Θέση περιορισμών στην πώληση ή τη διάθεσή τους ειδικά για ανηλίκους,
- Λήψη μέτρων ασφαλείας για φύλαξη και μη παραχώρηση σε τρίτους,
- Διαφοροποίηση της ποινικής μεταχείρισης για μαχαίρια γενικής και ειδικής χρήσης,
- Αύξηση ελαχίστου ορίου ποινής για την οπλοκατοχή ιδίως πυροβόλων όπλων, πυρομαχικών κ.λπ.
- Αύξηση ελαχίστων ορίων ποινής για την οπλοφορία,
- Η ποινή για την οπλοχρησία θα εκτίεται αθροιστικά και δεν εφαρμόζονται γι’ αυτήν οι περί συρροής διατάξεις.
- Αναβάθμιση σε κακούργημα της οπλοφορίας με πυροβόλα όπλα.
- Οι διακεκριμένες περιπτώσεις οπλοφορίας: η οπλοφορία με οιοδήποτε όπλο σε χώρους συγκέντρωσης λόγω επικινδυνότητας της πράξης και η επανειλημμένη τέλεση οπλοφορίας με οιοδήποτε όπλο λόγω επικινδυνότητας του δράστη.
- Η απαγόρευση λήψης άδειας σχετικής με όπλα σε όσους έχουν καταδικαστεί αμετάκλητα ή εκκρεμεί σε βάρος τους ποινική δίωξη για ορισμένες πράξεις.