Η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα φέρνει στο προσκήνιο τη σημασία των οικονομικών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Αυτή η συνάντηση δίνει τη δυνατότητα για διάλογο, καθώς οι οικονομικές σχέσεις μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στη σταθερότητα και τη συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών.
H τρέχουσα κατάσταση της τουρκικής οικονομίας και η έκπληξη της S&P
Η S&P Global Ratings αναβάθμισε το Outlook της τουρκικής οικονομίας από σταθερό σε θετικό λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων που πραγματοποίησε η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας. Αυτή η ενέργεια αποτελεί μέρος της προσπάθειας μείωσης του πληθωρισμού, και αποδεικνύει την επίδραση που μπορεί να έχει η αλλαγή πολιτικής στις αξιολογήσεις της οικονομίας.
Παρόλα αυτά ο πληθωρισμός στην Τουρκία παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα τον Νοέμβριο και ειδικότερα στο 61,98%, δείχνοντας ότι η πολιτική της κυβέρνησης να ελέγχει τις τιμές με αυξήσεις επιτοκίων θα χρειαστεί αρκετό χρόνο για να αποτελέσει αποτελεσματική λύση. Αυτή η πληθωρική πίεση αναδεικνύει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η οικονομία της χώρας και τη δυσκολία για την ανάκαμψή της.
Ο υψηλός πληθωρισμός και η αβεβαιότητα στην οικονομία της Τουρκίας έχουν ωθήσει πολλές εταιρείες να εξετάσουν τη μετεγκατάστασή τους στην Αίγυπτο. Η Αίγυπτος προσφέρει χαμηλότερο κόστος εργασίας και βελτιωμένη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές, καθιστώντας την ελκυστική για επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν πίεση από την αβεβαιότητα της τουρκικής οικονομίας.
Οι εμπορικές σχέσεις Ελλάδας- Τουρκίας
Σύμφωνα με το Γραφείο Οικονομικών & Εμπορικών Υποθέσεων της Ελληνικής Πρεσβείας στην Άγκυρα, το 2022 οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 21,5%. Εντυπωσιακή αύξηση παρουσιάζουν οι εξαγωγές (σε ποσοστά και απόλυτους αριθμούς): χρυσού κατά 168%, εμπιστευτικών προϊόντων (463%), ηλεκτρικής ενέργειας (8391%) προϊόντων χάρτου (115%) και θείου (194%). Τα εξαχθέντα πετρελαιοειδή αυξήθηκαν 23% (η λειτουργία του διυλιστηρίου STAR στη Σμύρνη -επένδυση της αζερικής κρατικής εταιρείας SOCAR, καθώς και αντίστοιχες επενδύσεις που υλοποιούνται με ταχύ ρυθμό σε άλλες περιοχές της Τουρκίας, αναμένεται ότι θα υποκαταστήσουν σε μεγάλο βαθμό τις ελληνικές εξαγωγές πετρελαιοειδών, τα επόμενα έτη).
Τα σημαντικότερα προϊόντα εισαγωγής το 2022 από την Τουρκία, ήταν: πετρελαιοειδή, πλατέα προϊόντα έλασης σιδήρου χάλυβα, επιβατικά αυτοκίνητα, ψάρια, νωπά ή διατηρημένα σε απλή ψύξη και ψυγεία/καταψύκτες. Αξιοσημείωτη ήταν η αύξηση των εισαγωγών προϊόντων έλασης σιδήρου ή χάλυβα, χαρτιού καθαριότητας, ηλεκτρικής ενέργειας, υφαντουργικών ειδών και υποδημάτων.
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις
Οι ελληνικές επενδύσεις στην Τουρκία ξεπερνούν κατά πολύ τις αντίστοιχες τουρκικές στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, το 2021 το απόθεμα των ελληνικών επενδύσεων στην Τουρκία ανερχόταν σε €337 εκατ. ευρώ έναντι €316 εκατ. το 2020. Η δυσμενής οικονομική συγκυρία στην Τουρκία δεν έχει αφήσει ανεπηρέαστες τις ελληνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται εκεί λόγω του υψηλού πληθωρισμού ο οποίος έχει οδηγήσει στην μείωση της εγχώριας ζήτησης. Σύμφωνα με το γραφείο ΟΕΥ στην Άγκυρα οι ελληνικές εταιρείες που διατηρούν παραγωγικές μονάδες στους κλάδους δομικών υλικών και τροφίμων παρουσιάζουν μεικτή εικόνα, καθώς υποκατέστησαν εν μέρει την πτώση της εγχώριας ζήτησης με αύξηση των εξαγωγών τους, ενώ η πτώση της τουρκικής λίρας έφερε μείωση των λειτουργικών εξόδων τους.
Οι τουρκικές επενδύσεις στην Ελλάδα ανέρχονται σε €104 εκατ. ευρώ για το 2021 έναντι €69 εκατ. το 2020. Η οικονομική δυσκολία στην Τουρκία επηρέασε τους ρυθμούς εξωστρέφειας, επιφέροντας μικρότερο επίπεδο επενδύσεων σε σχέση με τις ελληνικές επενδύσεις στην Τουρκία. Επιπλέον, μεγάλες τουρκικές εταιρείες που έχουν επενδύσει στην ελληνική αγορά αντιμετωπίζουν χρηματοδοτικές δυσκολίες στην υλοποίηση του επενδυτικού τους προγράμματος.
*Η Δάφνη Γρηγοριάδη είναι Οικονομική Αναλύτρια.