«Η καλή γνώση της μητρικής γλώσσας ή διαλέκτου και του ιδιώματος ακόμα, είναι πολιτισμός, κληρονομιά, τα γερά θεμέλια για την ανάπτυξη του ατόμου σε ανθρώπινο, μορφωτικό, αλλά και κοινωνικό επίπεδο» είπε στην τηλεφωνική συνέντευξη, στην εκπομπή «Με σπαστά ελληνικά» στο ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 fm», η Ιρίνα Τρεσαρούκοβα, γλωσσολόγος, καθηγήτρια στο Τμήμα Βυζαντινής και νεοελληνικής Φιλολογίας της Φιλολογικής Σχολής του αρχαιότερου κρατικού πανεπιστημίου της Μόσχας, του Λομανόσοφ.
Η εκπομπή ήταν αφιερωμένη στην διάσωση και εκμάθηση της ποντιακής διαλέκτου. Στο ελληνικό τμήμα, όπως λέει η κ. Τρασαρουκόνα, γίνονται προγράμματα έρευνας και καταγραφής των ελληνικών διαλέκτων, όπως και της ποντιακής, σε διάφορες περιοχές της χώρας και τελευταία στην Κριμαία. «Η γνώση της γλώσσας των προγόνων έχει να κάνει με την ίδια την υπαρξιακή ανάγκη του ατόμου. Δεν μπορεί να χαθεί η ποντιακή γλώσσα, που υπάρχει και τόνισε στο ότι ζωντανεύει τη γλώσσα του Ομήρου, γιατί μετρά χιλιάδες χρόνια ζωής» επισήμανε η Ρωσίδα καθηγήτρια και πρόσθεσε: «Χωρίς να ξέρει κάποιος ελληνικά, αρχαία και νέα, δεν μπορεί να θεωρηθεί άνθρωπος. Αν δεν ξέρεις τον ελληνικό πολιτισμό δεν μπορείς να καταλάβεις την σημερινή κουλτούρα».
Στην ερώτηση αν υπάρχει ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα στη Ρωσία, η κ. Τρεσορούκοβα βεβαίωσε ότι πολλοί απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης φιλοδοξούν να μάθουν τα ελληνικά, μια γλώσσα περιζήτητη σήμερα, μια γλώσσα που ανοίγει πόρτες στην εργασία. «Πολλοί φοιτητές μας βρίσκουν δουλειά από το τέταρτο έτος σπουδών, πριν την αποφοίτησή τους!» είπε.
Η Ιρίνα Τρεσορούκοβα υπογράμμισε ότι στο πανεπιστήμιο Λομανόσοφ σπουδάζουν βυζαντινή και τη νεοελληνική φιλολογία, συνολικά 30 φοιτητές, περίπου είκοσι άτομα μεταπτυχιακά και δυο τις διδακτορικές του. Το 99% των φοιτητών τους είναι Ρώσοι, «μόνο μια φοιτήτρια έχουμε ποντιακής καταγωγής» είπε.
Να σημειωθεί ότι στη Ρωσία υπάρχουν τρία τμήματα όπου διδάσκονται τα ελληνικά ως βασικό μάθημα στα πανεπιστήμια. Στη Μόσχα, στο Λομανόσοφ, στην Αγία Πετρούπολη και το Κρασνοντάρ. Αξιοσημείωτο είναι ότι το πανεπιστήμιο Λομονόσοφ ιδρύθηκε το 1795 από τον γνωστό επιστήμονα Μιχαήλ Λομανόσοφ, ο οποίος υπήρξε μαθητής των Ελλήνων αδελφών μοναχών Λεχούδη, που εισήγαγαν τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στη Ρωσία. Μέχρι την επανάσταση του 1917, τα αρχαιοελληνικά και τα νεοελληνικά (καθαρεύουσα) ήταν στα προγράμματα των γυμνασίων και λυκείων της τσαρικής Ρωσίας. Ο ηγέτης της επανάστασης, Βλ. Λένιν, μιλούσε πολύ καλά νεοελληνικά. Από το 1937 στην ΕΣΣΔ απαγορεύτηκε η ελληνική παιδεία και έκλεισαν όλα τα ελληνικά σχολεία που υπήρχαν στα μέρη της μόνιμης διαμονής Ελληνοπόντιων (Νότια Ρωσία- Καύκασος, Γεωργία).
Πέρσι, για πρώτη φορά μετά από 80 χρόνια, το υπουργείο Παιδείας της Ρωσίας αποφάσισε με ειδική εγκύκλιο, την εισαγωγή της ελληνικής γλώσσας σε όλη την επικράτεια, ως ξένη γλώσσα επιλογής. Το εκπαιδευτικό δυναμικό θα καλυφθεί εν μέρει από τα τρία τμήματα όπου διδάσκονται τα νεοελληνικά ως βασικό μάθημα στα πανεπιστήμια Λομανόσοφ, Αγίας Πετρούπολης και το Κρασνοντάρ.
Στην εκπομπή ήταν καλεσμένη η φιλόλογος Αρχοντούλα Κωνσταντινίδη, μια νεαρή φιλόλογος που έκανε «τάμα ζωής» να σώσει τη γλώσσα που χάνεται. Διδάσκει στους ενηλίκους την ποντιακή διάλεκτο στο Χορίγι του Κιλκίς. «Η καταγωγή της ποντιακής διαλέκτου από την ιωνική διάλεκτο της αρχαίας ελληνικής, είναι γνωστή και αναμφισβήτητη, γεγονός το οποίο θεμελιώνεται όχι μόνο ιστορικά αλλά και γλωσσολογικά» είπε η κ. Κωνσταντινίδου και επισήμανε: «Η ποντιακή διάλεκτος δεν συντηρεί απλώς λεκτικά λείψανα της ιωνικής, αλλά συνδέεται ποικιλοτρόπως με την αρχαία ελληνική, όπως αποδεικνύεται από πολλές εκφάνσεις της».
Ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών, Κώστας Ανθόπουλος, αναφέρθηκε, εξάλλου, στην 20ετή προσπάθεια του Συνδέσμου για την διάσωση της προφορικής και γραπτής ποντιακής γλώσσας, ενώ ένας από τους ενήλικους μαθητές των σεμιναρίων, ο Νίκος Κοτανίδης, επισήμανε την προσωπική του ανάγκη, μέσα τις ομιλίες των προγόνων του, να ριζώσει πιο βαθιά στον πολιτισμό του Πόντου.
Τέλος, για το νέο του βιβλίο, μίλησε σε τηλεφωνική συνέντευξη ο Νίκος Γεωργιάδης. Είναι Πόντιος από το Καζακστάν και διαμένει στην Αθήνα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Με το νέο του βιβλίο «επιχειρεί τη μεταφορά των μύθων του Αισώπου στην ποντιακή διάλεκτο» και να «μιμείται» τον αρχαίο προγονό του στην τέχνη του σαρκασμού, της ειρωνείας, της σάτιρας, με σκοπό την «διαπαιδαγώγηση» των ανθρώπων. Η πετυχημένη προσπάθεια του Νίκου Γεωργιάδη να μεταγράψει στην ποντιακή γλώσσα τους μύθους του Αισώπου, έρχεται να αναδείξει το μεγάλο του ταλέντο, τόσο στη χρήση της γλώσσας, όσο και στην έκφραση σύνθετων εννοιών.
Φωτο 1: Η Ιρίνα Τρεσαρούκοβα, γλωσσολόγος, καθηγήτρια στο Τμήμα Βυζαντινής και νεοελληνικής Φιλολογίας της Φιλολογικής Σχολής του Λομανόσοφ, του αρχαιότερου κρατικού πανεπιστημίου της Μόσχας
Φωτο 2: Η Αρχοντούλα Κωνσταντινίδου, η νεαρή φιλόλογος που έκανε «τάμα ζωής» να σώσει την ποντιακή γλώσσα που χάνεται, καλεσμένη στην εκπομπή «Με σπαστά ελληνικά», με τη Σοφία Προκοπίδου