Στις 6 Δεκεμβρίου 1944, ξεκίνησε η πολιορκία του στρατοπέδου «Μακρυγιάννη» που έδρευε το Σύνταγμα της τότε Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής (ΕΒΧ), από τις δυνάμεις του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ), που αποτελούσε τον στρατιωτικό βραχίωνα του ΕΑΜ και κατ΄επέκταση ουσιαστικώς του ΚΚΕ, που αποτέλεσε και το κομβικό σημείο της τελικής εξελίξεως της «Μάχης των Αθηνών» στα «Δεκεμβριανά».
Το Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη, όπως ήταν γνωστό, αποτελούσε έναν από τους κύριους στόχους του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ γιατί δέσποζε στο κέντρο των Αθηνών, «φράζοντας» το δρόμο που οδηγούσε απ’ ευθείας στο κέντρο της πρωτεύουσας και στο ξενοδοχείο της «Μεγάλης Βρετανίας», το οποίο – ως γνωστόν - αποτελούσε την έδρα της κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου, αλλά και το στρατηγείο των Βρετανικών δυνάμεων στην Αθήνα και γενικότερα στην Αττική.
Η «ψυχή» της αντιστάσεως των Χωροφυλάκων στου Μακρυγιάννη ήταν ο Διοικητής του Συντάγματος, τότε Συνταγματάρχης Χωροφυλακής και μετέπειτα Στρατηγός και Αρχηγός του Σώματος Γεώργιος Σαμουήλ.
Ο Συνταγματάρχης Γ.Σαμουήλ γεννήθηκε στην Κρήτη και το 1913 κατετάγη στην τότε «Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή», που μέχρι και μετά τον Ελληνικό Εμφύλιο αποτελούσε αστυνομικό σώμα, στρατιωτικού χαρακτήρος, δομής και οργανώσεως, με Πολεμική Σημαία, και σε περίπτωση πολέμου εκτελούσε στρατονομικού χαρακτήρος καθήκοντα στο μέτωπο και στα μετόπισθεν.
Υπό το πρίσμα αυτό, ο νεαρός Ανθυπομοίραρχος Γ.Σαμουήλ πολέμησε στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο (1916-18), τη Μικρασιατική εκστρατεία (1919-22), τα Δεκεμβριανά (1944) και τον Εμφύλιο πόλεμο (1946-49), ενώ ήταν απότακτος του Βενιζελικού κινήματος του 1935, ως «Βενιζελικός»! Το διάστημα 1950-52 διετέλεσε Αρχηγός της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής!
Αυτός λοιπόν ο έμπειρος και μπαρουτοκαπνισμένος στις μάχες πολεμιστής έτυχε την κρίσιμη εκείνη ώρα να είναι ο Διοικητής του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη, που κράτησε ουσιαστικώς όρθια την κυβέρνηση του Γ. Παπανδρέου, αποτρέποντας τους κομμουνιστές αντάρτες του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ από την κατάληψη του κέντρου των Αθηνών και ουσιαστικώς της Ελλάδος!
Στην ιστορία έμεινε η ομιλία του, που ο Συνταγματάρχης Σαμουήλ απηύθηνε προς τους «ελεύθερους πολιορκημένους» άνδρες του, την παραμονή της ενάρξεως της πολιορκίας, στις 5 Δεκεμβρίου 1944, λίγες μόλις ώρες προτού ξεκινήσει η κρίσιμη αδελφοκτόνος σύγκρουση, καθώς έβλεπε την τακτική κατάσταση τόσο γύρο από το Στρατόπεδο όσο και γενικότερα στην Αθήνα να χειροτερεύει συνεχώς.
Την παραθέτουμε αυτούσια, διατηρώντας την ορθογραφία και σύνταξή της: «Παιδιά μου, σήμερον ή αύριον θα αντιμετωπίσωμεν πολυάριθμον, επικίνδυνον και καλά εξοπλισμένον εχθρόν, φανατικόν εις την κομμουνιστικήν ιδεολογίαν. Πρέπει να αγωνισθώμεν όλοι μας με την ίδιαν αποφασιστικότηταν και την ίδιαν πίστιν που επέδειξε το Σώμα της Χωροφυλακής από τα παληά του χρόνια μέχρι σήμερον. Πιθανόν να υποχρεωθούμε να αμυνθώμεν μέχρις εσχάτων και πιθανόν να χρησιμοποιήσωμεν και την λόγχην, ακόμη και να έλθωμεν σώμα με σώμα ... . Η θυσία για την Πατρίδα πρέπει να μας εμπνέη και το υπέρτατον χρέος προς την τιμήν των όπλων μας, πρέπει να μας οιστρηλατή. Καμμία ανθρώπινη δύναμις εις τον κόσμον δεν είναι δυνατόν να μας λυγίση και να μας υποτάξη, όταν έχομεν μπροστά στα μάτια μας το παράδειγμα των Σουλιωτών και των πολιωρκημένων του Μεσολογγίου, που ηναγκάσθησαν να τρέφωνται και με φύλλα δένδρων ακόμη δια να μην παραδοθούν.
Η Ελληνική Ιστορία είναι γεμάτη από δάκρυα και αίμα, ηρωισμούς και θυσίας. Γι' αυτό συνεχίζει τον ένδοξον δρόμον της η αθάνατη αυτή φυλή που ελάτρευσε την ανδρεία και εθεοποίησε την παλικαριά. Δεν θα λογαριάσωμεν τον αριθμόν των αντιπάλων μας. Τον Οκτώβριον 1940 το ίδιο επράξαμε. Η ανδρειωμένη ψυχή της φυλής μας δεν ελογάριασε τα εκατομμύρια των λογχών του εχθρού, γιατί η παλικαριά δεν μετριέται με τον πήχυν, ούτε ζυγίζεται. Δημιουργεί, εξυψώνει και επιτυγχάνει θαύματα. Ο εχθρός δεν πρέπει να καταλάβει το οχυρόν μας.
"ΔΕΝ ΘΑ ΠΕΡΑΣΟΥΝ" Αυτές οι τρείς λέξεις πρέπει να σας εμπνέουν και να σας καθοδηγούν».
Στις 18 Δεκεμβρίου 1944, και παρά τις συνεχείς, αλλά ανεπιτυχείς, προσπάθειες των ΕΛΑΣιτών, οι οποίοι επίσης πολέμησαν με γενναιότητα, όπως πολεμούν οι Έλληνες, όπου και αν ανήκουν, η πολιορκία του συγκροτήματος του Συντάγματος Μακρυγιάννη έληξε.
Όχι όμως και η ευρύτερη Μάχη των Αθηνών.
Στη συνέχεια, από τις 18 Δεκεμβρίου και μετά, το μεγαλύτερο μέρος της δυνάμεως του Συντάγματος Χωροφυλακής Μακρυγιάννη, δρώντας από κοινού με τους Βρετανούς, ανέλαβε επιθετική πρωτοβουλία για να εκμεταλλευτούν τη δυσμενή θέση των αντιπάλων τους, συμμετέχοντας στην απώθηση των δυνάμεων του ΕΛΑΣ, πέρα από το λόφο του Αρδηττού και τη Λεωφόρο Συγγρού μέχρι το Φάληρο, διευρύνοντας έτσι τον «δακτύλιο ασφαλείας» των περιοχών που ελέγχονταν από τις πιστές στη νόμιμη κυβέρνηση της χώρας δυνάμεις.
Από τη μέρα εκείνη και μέχρι πέρατος της Μάχης των Αθηνών, τον Ιανουάριο του 1945, οι Χωροφύλακες του Συντάγματος συμμετείχαν ανελλιπώς σε καθημερινές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των κυβερνητικών δυνάμεων.
Οι απώλειες της Χωροφυλακής στη Μάχη του Συντάγματος Μακρυγιάννη ανέρχονται σε 160 μαχητές, συμπεριλαμβανομένων ενός αγνώστων στοιχείων Άγγλου στρατιώτη, ενός Ταγματάρχη και ενός Ανθυπασπιστή Πεζικού. Από τους προαναφερθέντες νεκρούς του Συντάγματος, οι 120 εκτελέστηκαν από τους ΕΛΑΣίτες, μετά τη σύλληψή τους, σε προκεχωρημένα φυλάκια σε πολυκατοικίες και σπίτια, γύρο από το στρατόπεδο, είτε αμέσως είτε λίγο αργότερα, ενώ οι υπόλοιποι 40 σκοτώθηκαν πολεμώντας μέσα στο Στρατόπεδο Μακρυγιάννη.
Όπως σημειώνει ο δικηγόρος και ιστορικός ερευνητής Γρηγόρης Μπλαβέρης «80 χρόνια από την Μάχη των Αθηνών.
Ναι στη γνώση της Ιστορίας, για να μην επαναληφθούν τα ίδια λάθη!
Ναι στην εκούσια και αμφίπλευρη λήθη!
Όχι στο διχασμό, όχι στον Εμφύλιο πόλεμο!»