Το τριήμερο 26 – 28 Ιουλίου 1822 πραγματοποιήθηκε η Μάχη στα Δεβενάκια, που αποτέλεσε τη μεγαλύτερη ίσως στρατιωτική επιτυχία του Στρατηγού Θόδωρου Κολοκοτρώνη, και έμεινε στην ιστορία ως «Η Σφαγή του Δράμαλη».
Οι Οθωμανοί Τούρκοι είχαν αποτύχει στη στρατηγική τους επιδίωξη, όπως «τελειώσουν» με την επανάσταση των Ρωμιών στο νοτιότερο άκρος της Βαλκανικής χερσονήσου και της αυτοκρατορίας τους στην Ευρωπαϊκή ήπειρο, κατά τον πρώτο χρόνο της, γεγονός που είχε επιτρέψει στους Έλληνες να εδραιώσουν μία κατάσταση, καθόλου ευχάριστη για την Πύλη.
Συνεπεία του γεγονότος αυτού ήταν να προσπαθήσουν κατά το δεύτερο έτος της Επαναστάσεως, το 1822, να το πετύχουν, συγκροτώντας στη Λάρισα μία ισχυρότατη στρατιωτική δύναμη με 30.000 πεζούς και 5.000 ιππείς, υπό την αρχηγία του Μαχμούτ πασά, πιο γνωστού ως «Δράμαλη»!
Ξεκινούν λοιπόν από εκεί με τελικό προορισμό την Πελοπόννησο και την εξάλειψη στο διάβα τους κάθε πηγή δράσεως των επαναστατημένων Ελλήνων. Στην πορεία τους προς το Μωριά, οι Τούρκοι λεηλατούν και καταστρέφουν τα πάντα, καταλαμβάνοντας την Κόρινθο και το Άργος, εκτός από το κάστρο της πόλεως.
Οι Έλληνες, υπό την αρχηγία του Στρατηγού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ακολουθούν την τακτική της καμμένης γης, καταστρέφοντας σπαρτά, ζωοτροφές, γεννήματα. Τα πάντα, ώστε η μεγάλη δύναμη των Οθωμανών Τούρκων να μην έχει να φάει και να θρέψει τα ζωντανά της.
Επόμενος στόχος είναι η Τρίπολη, την οποία ο Δράμαλης ήθελε να απελευθερώσει και να την καταστήσει εκ νέου πρωτεύουσα του Μωριά. Όμως, σε τακτικό επίπεδο, ο Δράμαλης δεν επιθυμεί να προχωρήσει προς την Τρίπολη, αν προηγουμένως δεν καταλάβει το κάστρο του Άργους, προκειμένου να μην έχει μία σοβαρή εστία επαναστατημένων στα μετόπισθέν του. Όταν όμως διαπιστώνει ότι τα αποθέματα τροφών αρχίζουν να εξαντλούνται, εξαιτίας της τακτικής της «καμμένης γης» του Κολοκοτρώνη, τότε αποφασίζει να γυρίσει στην Κόρινθο.
Για αντιπερισπασμό, ο Δράμαλης διαδίδει ότι κατευθύνεται προς την Τρίπολη, όμως ο Κολοκοτρώνης όχι μόνο δεν παρασύρεται από τις διαδώσεις αυτές, αλλά διαβλέποντας ότι ο Δράμαλης θα κινηθεί μέσω των κακοτράχαλων στενών των Δερβενακίων προς την Κόρινθο καθώς έχει πληροφορίες ότι τα εφόδιά του μειώνονται δραστικώς, φροντίζει να τοποθετήσει τους πιο εκλεκτούς οπλαρχηγούς στα επίκαιρα σημεία, ιδίως στον Άγιο Σώστη και το Αγιονόρι.
Η κατάσταση στην καταπονημένη στρατιά του Δράμαλη, από την πείνα και την έλλειψη εφοδίων, ολοένα και χειροτερεύει και σε αυτό συντείνουν και οι καιρικές συνθήκες με την φοβερή καλοκαιρινή ζέστη του Αργολικού κάμπου.
Στις 26 Ιουλίου 1822, η εμπροσθοφυλακή των Τούρκων υφίσταται, στα στενά του Αγίου Σώστη, συντριπτική ήττα ενώ, δύο μέρες αργότερα, στις 28 Ιουλίου, το κυρίως σώμα υφίσταται πανωλεθρία στα στενά του Αγιονορίου. Οι περίπου 6.000 άνδρες, τα υπολείμματα της άλλοτε υπερήφανης στρατιάς, διαλύονται και άτακτα επιστρέφουν στην Κόρινθο, ενώ ο Δράμαλης μετά από τρεις μήνες θα πεθάνει από τη στεναχώρια του.
Η μεγάλη νίκη, η σημαντικότερη ίσως της Επαναστάσεως του 1821, έχει μεν πρωτεργάτη τον Στρατηγό Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, χάρη στην ευφυΐα και το στρατηγικό του σχέδιο που πέτυχε να οδηγήσει τον Δράμαλη στο σημείο ακριβώς που έπρεπε, αλλά και άξιους συμπαραστάτες, τους Παπαφλέσσα, Δημ. Υψηλάντη και ιδίως τον Νικήτα Σταματελόπουλο, που έκτοτε θα λάβει το προσωνύμιο «Τουρκοφάγος», που θα τον συνόδευε μέχρι τον θάνατό του.
Μέχρι το τέλος της Επαναστάσεως, η Οθωμανική Αυτοκρατορία ποτέ δεν θα κατορθώσει να στείλει ξανά κατά των Ελλήνων τόσο πολυάριθμο και καλά οργανωμένο στρατό, με ό,τι συνέπειες είχε τελικώς αυτό στην επιτυχή έκβαση της Επαναστάσεως!