Με εννέα και πλέον ώρες καθυστέρηση, ο Μπερνάρντο Αρέβαλο, ο σοσιαλδημοκράτης πολιτικός ο οποίος εξελέγη τον Αύγουστο υποσχόμενος να καταπολεμήσει την ενδημική διαφθορά, ορκίστηκε τη νύχτα της Κυριακής προς Δευτέρα νέος πρόεδρος της Γουατεμάλας, έπειτα από πολύμηνη αβεβαιότητα και πολλές εντάσεις, ως ακόμη και την ύστατη στιγμή.
Η καθυστέρηση οφειλόταν σε μαραθώνια συνεδρίαση, με πολύ υψηλούς τόνους, στο κοινοβούλιο.
Στην ορκωμοσία παραβρέθηκαν ηγέτες χωρών της Λατινικής Αμερικής, αντιπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ.
Με το αριστερό του χέρι πάνω στο Σύνταγμα και το δεξί υψωμένο, ο 65χρονος κ. Αρέβαλο ορκίστηκε να υπηρετήσει τη χώρα του υπό τις ζητωκραυγές των υποστηρικτών του στο Εθνικό Θέατρο της Γουατεμάλας.
Βουλευτές προσκείμενοι στον απερχόμενο δεξιό πρόεδρο Αλεχάντρο Γιαματέι εξασφάλισαν νωρίτερα πως τα 23 μέλη του κόμματος Semilla («Σπόρος») του κ. Αρέβαλο που εξελέγησαν στην εθνική αντιπροσωπεία θα καταχωριστούν ως ανεξάρτητοι, καθώς η εισαγγελία πέτυχε, τουλάχιστον προσωρινά, να αναιρεθεί η νομική υπόσταση της παράταξης, εξαιτίας υποτιθέμενων παρατυπιών όταν ιδρύθηκε, το 2017.
«Προσπαθούν να παραβιάσουν τη δημοκρατία με παρανομίες, ασημαντότητες και καταχρήσεις εξουσίας», κατήγγειλε ο Μπερνάρντο Αρέβαλο μέσω X (του πρώην Twitter), ανήσυχος καθώς η ορκωμοσία του καθυστερούσε. «Οι βουλευτές έχουν την ευθύνη να σέβονται τη λαϊκή βούληση όπως εκφράστηκε στις κάλπες. Ο λαός της Γουατεμάλας και η διεθνής κοινότητα τους παρακολουθούν», υπογράμμισε.
Υποστηρικτές του κ. Αρέβαλο απείλησαν να εισβάλουν στο κοινοβούλιο εξαιτίας της καθυστέρησης, αλλά τους εμπόδισαν αστυνομικοί με ασπίδες κι εξαρτύσεις αντιμετώπισης ταραχών. Παρότι προσπάθησαν να σπάσουν τις ανθρώπινες αλυσίδες που είχαν σχηματίσει οι δυνάμεις επιβολής της τάξης, τελικά δεν σημειώθηκαν σοβαρά επεισόδια.
Κοινή ανακοίνωση των αντιπροσωπειών χωρών και διεθνών οργανισμών που επρόκειτο να παραστούν στην ορκωμοσία απαίτησε το κοινοβούλιο να «συμμορφωθεί προς τη συνταγματική εντολή του».
«Ο λαός της Γουατεμάλας εξέφρασε δημοκρατικά τη βούλησή του σε δίκαιες, ελεύθερες και διαφανείς εκλογές, που ενέκρινε η διεθνής κοινότητα μέσω των απεσταλμένων εκλογικών παρατηρητών της» και το αποτέλεσμα «πρέπει να γίνει σεβαστό», σύμφωνα με την κοινή ανακοίνωση αυτή με τις υπογραφές της ΕΕ, του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ) και κυβερνήσεων χωρών της Λατινικής Αμερικής.
Εμπόδια
Χάρη σε συμμαχίες, το Κογκρέσο ονόμασε μέλος του Σεμίγια —τον Σαμουέλ Πέρες, 31 ετών— νέο πρόεδρό του. Πρόκειται για ηχηρή νίκη της παράταξης του κ. Αρέβαλο.
Μετά την σαρωτική νίκη του, αφού πέρασε προς γενική κατάπληξη στον δεύτερο γύρο, ο πρώην διπλωμάτης και κοινωνιολόγος βρέθηκε αντιμέτωπος με πολλά εμπόδια στη χώρα που κατατάσσεται 150ή στις 180 στην κατάταξη της Διεθνούς Διαφάνειας.
Η εισαγγελία πολλαπλασίασε τις προσφυγές της (ζήτησε να ακυρωθούν οι εκλογές, να αναιρεθεί η νομική υπόσταση του Σεμίγια, να αρθεί η νομική ασυλία του εκλεγμένου προέδρου και της εκλεγμένης αντιπροέδρου του...), πυροδοτώντας έντονες αντιδράσεις και καταδίκες από τις ΗΠΑ, την ΕΕ, τον ΟΗΕ και τον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών (ΟΑΚ).
Οι κινήσεις αυτές, για τις οποίες ο κ. Αρέβαλο κατηγορεί τη γενική εισαγγελέα, σύμμαχο του απερχόμενου προέδρου Αλεχάντρο Γιαματέι, υπογραμμίζουν το εύθραυστο κράτος του δικαίου και τις προκλήσεις θα έχει μπροστά του ο εκλεγμένος πρόεδρος, αν εννοεί να τηρήσει τις υποσχέσεις του.
Γιος του μεταρρυθμιστή Χουάν Χοσέ Αρέβαλο, του πρώτου προέδρου που εξελέγη δημοκρατικά στη Γουατεμάλα έπειτα από δεκαετίες δικτατορίας, ο νέος πρόεδρος δεν έπαψε μετεκλογικά να καταγγέλλει «πραξικόπημα σε αργή κίνηση» για να ακυρωθεί το εκλογικό αποτέλεσμα.
Διαδέχεται τον απερχόμενο πρόεδρο της δεξιάς Γιαματέι, που επικρίθηκε για την υποστήριξή του στη γενική εισαγγελέα Κονσουέλο Πόρας, που οι ΗΠΑ έχουν γράψει σε μαύρη λίστα «διεφθαρμένων» αξιωματούχων.
Επί των ημερών του κ. Γιαματέι εισαγγελείς που αγωνίστηκαν εναντίον της διαφθοράς, βαθιά ριζωμένης στην κυβέρνηση και στους θεσμούς, συνελήφθησαν ή εξαναγκάστηκαν να εξοριστούν.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ-AFP-Reuters