Με αναφορές στο λιμό της δεκαετίες του 1930 στην Ουκρανία,(«Χολοντομόρ»), ο Οικουμενικός Πατριάρχης από τον ιερό ναό του Αγίου Νικολάου στην Πόλη μίλησε για την
«δημιουργία ενός κόσμου, όπου η δικαιοσύνη, η συμπόνια και η ιερότητα της ζωής θα προστατεύονται ως ιερές αξίες».
Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας τελέστηκε μνημόσυνο για τα εκατομμύρια θύματα του λιμού παρουσία πολλών Ουκρανών που ζουν στην Κωνσταντινούπολη. Απευθυνόμενος στα μέλη της Ουκρανικής Κοινότητας, αναφέρθηκε στην τραγωδία του Χολοντομόρ, που, όπως είπε, σχεδιάστηκε και επιβλήθηκε από το άθεο και ολοκληρωτικό σταλινικό καθεστώς για να αναγκάσει τους θεοσεβούμενους Ουκρανούς να υποταχθούν στη σοβιετική ιδέα.
“Αυτό το σκοτεινό κεφάλαιο της ανθρώπινης ιστορίας, που αναγνωρίστηκε ως γενοκτονία από πολλά κυρίαρχα κράτη, αποτελεί απόδειξη του βάθους του ανθρώπινου πόνου που επιβλήθηκε στον ουκρανικό λαό. Η ίδια η ουσία αυτής της καταστροφής έγκειται όχι μόνο στην έλλειψη τροφής, αλλά στις σκόπιμες ενέργειες που ανέλαβαν οι Σοβιετικοί για να καταστείλουν το πνεύμα του ουκρανικού έθνους, κατάσχοντας τα βασικά μέσα επιβίωσής του. Η καταπίεση που χρησιμοποιείται για την υποταγή ενός λαού και η άρνηση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων του αποτελούν προσβολή της θείας εικόνας που έχει αποτυπωθεί σε κάθε ψυχή. Το Χολοντομόρ δεν ήταν απλώς μια οικονομική ή πολιτική καταστροφή. Ήταν μια βαθιά ηθική και πνευματική δοκιμασία της αντοχής του ουκρανικού λαού και του δικαίωματός του να υπάρχει.”
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης πρόσθεσε ότι τέτοιες πράξεις μίσους και διακρίσεων μας καλούν να σταθούμε αλληλέγγυοι με όσους έχουν υπομείνει αφάνταστες κακουχίες, αναγνωρίζοντας την κοινή μας ευθύνη για την ευημερία της ανθρωπότητας, και επεσήμανε ότι ως Εκκλησία, “οφείλουμε να αναζητούμε ενεργά τη δικαιοσύνη, να προσφέρουμε συμπόνια σε όσους υποφέρουν και να αγωνιζόμαστε για έναν κόσμο όπου τα δικαιώματα και η αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου θα προστατεύονται. Είθε οι συλλογικές μας προσπάθειες να καθοδηγούνται από τις αρχές της αγάπης, της συμφιλίωσης και της ακλόνητης δέσμευσης για την υπεράσπιση της ιερότητας της ζωής”.
Χολοντομόρ: Ο Μεγάλος Λιμός της Ουκρανίας
Χολοντομόρ ονομάστηκε από τους Ουκρανούς ο λιμός που εκδηλώθηκε στην τότε Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας από το 1932 έως το 1933 και κορυφώθηκε στα τέλη της άνοιξης του 1933. Ήταν μέρος ενός ευρύτερου λιμού (1931–1934) που προκάλεσε επίσης μαζική πείνα σε σιτοπαραγωγές περιοχές της Σοβιετικής Ρωσίας και του Σοβιετικού Καζακστάν.
Ωστόσο, ο ουκρανικός λιμός ήταν πιο θανατηφόρος, εξαιτίας μιας σειράς πολιτικών αποφάσεων του Στάλιν που στόχευαν αποκλειστικά να πλήξουν την ουκρανική ταυτότητα. Αναγνωρίζοντας τα καταστροφικά του αποτελέσματα και τα εκατομμύρια των θυμάτων που προκάλεσε, ο λιμός του 1932-1933 ονομάστηκε από τους Ουκρανούς «Χολοντομόρ»
(Holodomor), όρος που παραπέμπει στις ουκρανικές λέξεις «holod» (πείνα) και «mor» (εξόντωση).
Ο λιμός ,κατά τους Ουκρανούς, οφείλονταν στην απόφαση του σοβιετικού ηγέτη Ιωσήφ Στάλιν να κολλεκτιβοποιήσει τη γεωργία το 1929. Ομάδες υποκινητών του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) ανάγκασαν τους αγρότες να εγκαταλείψουν τη γη τους, την προσωπική τους περιουσία και μερικές φορές τα σπίτια τους στα συλλογικά αγροκτήματα, ενώ απέλασαν τους πλουσιότερους αγρότες, τους λεγόμενους κουλάκους.
Το φθινόπωρο του 1932 χωριά και πόλεις απαγορεύονταν να λαμβάνουν τρόφιμα. Απαγορεύτηκε στους αγρότες να εγκαταλείπουν το ουκρανικό έδαφος προς αναζήτηση τροφής. Παρά την αυξανόμενη πείνα και τα αιτήματα για αποστολή τροφίμων στις λιμοκτονούσες περιοχές, δεν ικανοποιούνταν στην ολότητά τους.
Μεταξύ 1931 και 1934, τουλάχιστον πέντε εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στην Σοβιετική Ένωση, εξαιτίας του λιμού και των πολιτικών επιλογών του Στάλιν. Από αυτούς τα 3,9 εκατομμύρια ήταν Ουκρανοί, σύμφωνα με μια μελέτη που διεξήχθη από ομάδα Ουκρανών δημογράφων.