Της Δάφνης Γρηγοριάδη*
Μνήμες από την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008, ξύπνησε η πτώχευση της Silicon Valley Bank(SVB), του βασικού δανειστή για νεοσύστατες εταιρείες τεχνολογίας που ενέχουν μεγάλο ρίσκο και τις οποίες δύσκολα θα χρηματοδοτούσαν οι παραδοσιακέςτράπεζες. Η SVB χορηγούσε δάνεια στις μισές start upsτης Silicon Valley που υποστηρίζονται από VentureCapital. Οι start ups συγκέντρωσαν τα χρήματά τους στην SVB καθώς αυτό ήταν προϋπόθεση για να λάβουν δάνεια από αυτήν. Σε αντίθεση, η λήψη χρηματοδότησης από πιο μεγάλα και γνωστά τραπεζικά ιδρύματα είναι δυσκολότερη για τις νεοφυείς επιχειρήσεις.
Στην συνέχεια, η περίοδος των αλλεπάλληλων επιτοκιακών αυξήσεων, δυσκόλεψε ακόμη περισσότερο την πρόσβαση σε χρηματοδότηση για τις επιχειρήσεις. Πόσο μάλλον, για τις επιχειρήσεις που θεωρούνται ευάλωτες όπως οι μικρές και οι νεοσύστατες (start ups).Από την περίοδο όπου η FED προχώρησε σε αυξήσειςεπιτοκίων, το “ακριβό” χρήμα ώθησε πολλές start upsστην ανάληψη μεγάλου μέρους των καταθέσεων τους, ώστε να εξασφαλίσουν ρευστότητα από τα υπάρχοντα κεφάλαια. Το cash out αυξήθηκε ακόμη περισσότερο, με την είδηση ότι η τράπεζα εμφάνιζε ζημιές από την πώληση χαρτοφυλακίου της σε κρατικά ομόλογα.
Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφάλισης Καταθέσεων (Federal Deposit Insurance Corporation) ανακοίνωσε ότι εγγυάται ανά πελάτη καταθέσεις έως και 250.000 $ από τα κεφάλαιά τους. H πλειοψηφία των επιχειρήσεων έχει καταθέσεις πολύ μεγαλύτερες. Συνολικά η τράπεζα έχει 175,4 δισ. $ καταθέσεις. Για μεγαλύτερα πόσα καταθέσεων, οι δικαιούχοι θα λάβουν ένα πιστοποιητικό με το οποίο θα πάρουν χρήματα, όταν η FDIC πουλήσει τα περιουσιακά στοιχεία της SVB. Εδώ τίθεται το ερώτημα σε τι βάθος χρόνου θα επιτευχθεί αυτό και τι ύψος των κεφαλαίων τους θα τους επιστραφεί. Σε όση έκταση δεν επαρκούν τα χρήματα από ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της τράπεζας, για να επιστραφούν οι καταθέσεις, θα χαθούν χρήματα και αυτό μπορεί να προκαλέσει ντόμινο συνεπειών στην αμερικανική και κατά συνέπεια στην παγκόσμια οικονομία, αν οι ζημιές των καταθετών είναι μεγάλες. Στο διάστημα μέχρι την εκκαθάριση και τον τερματισμό αυτής της υπόθεσης, η αβεβαιότητα για την έκταση των ζημιών θα επηρεάσει αρνητικά το οικονομικό σύστημα.
Γιατί η SVB είχε τόσες ανασφάλιστες καταθέσεις;
Συνήθως οι τράπεζες στις ΗΠΑ έχουν ασφαλισμένες περίπου το 50% των καταθέσεων τους. Σε αντίθεση, η SVB είχε πολλές ανασφάλιστες καταθέσεις (περίπου το 89%) καθώς η πλειοψηφία των καταθέσεων αφορούσε πολύ μεγάλα ποσά. Ως μια εξειδικευμένη τράπεζα, που είχε πελάτες start ups τεχνολογίας, είχε τις καταθέσεις των start ups από ομολογιακά κεφάλαια που είχαν συγκεντρώσει για την λειτουργία τους και η μεγαλύτερη αναλογία των καταθετικών λογαριασμών ήταν υψηλά ποσά. Σε αυτό ακριβώς έγκειται το ρίσκο από την χρεοκοπία αυτής της τράπεζας.
Tους τελευταίους μήνες, ειδικά στις τεχνολογικές εταιρείες, παρατηρείται κύμα απολύσεων εξαιτίας της οικονομικής αβεβαιότητας, όπως για παράδειγμα στην Amazon, την Microsoft, την Google. Επιπλέον, η μεγάλη εξέλιξη της Κίνας στην έρευνα υψηλής τεχνολογίας, έχει οδηγήσει στην αύξηση του ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ. Το γεγονός αυτό, έχει οδηγήσει στην μείωση της ζήτησης για προϊόντα τεχνολογίας από τις ΗΠΑ με αποτέλεσμα πολλές εταιρείες να εκτιμούν ότι θα είναι πιο αργή η αύξηση των εσόδων της. Οι πιέσεις ήταν θέμα χρόνου να επηρεάσουν και τις start ups, οι οποίες από την φύση τους έχουν αυξημένο ρίσκο. Η κατάρρευση της SVB, θα επηρεάσει ακόμη περισσότερο τον τεχνολογικό κλάδο, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε νέο κύμα απολύσεων και σε λουκέτο νεοσύστατων εταιρειών τεχνολογίας. Aυτό σημαίνει πώς η εξέλιξη προηγμένων τεχνολογιών, “μένει” πίσω για μια 7ετία.
Εκτός από το πλήγμα για τις εταιρείες τεχνολογίας, η κατάρρευση της SVB έχει εγείρει ανησυχίες για ευρύτερους κινδύνους και ειδικά για τις τράπεζες. Οι αμερικανικές τράπεζες έχασαν πάνω από 100 δισεκατομμύρια $ σε χρηματιστηριακή αξία τις τελευταίες δύο ημέρες, με τις ευρωπαϊκές τράπεζες να έχουν χάσει άλλα 50 δισεκατομμύρια $ σε αξία, σύμφωνα με το Reuters. Η κατάσταση αποτυπώνεται και στο ελληνικό χρηματιστήριο, με τις τραπεζικές μετοχέςνα σημειώνουν απώλειες της τάξεως του 5%. Το επόμενο διάστημα, η Fed αναμένεται ότι θα συνεχίσει να ανεβάζει τα επιτόκια, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες να επιδεινωθεί η κατάσταση. Προς το παρόν, οι τράπεζες των ΗΠΑ έχουν αρκετή ρευστότητα, μολαταύτα ένα σενάριο αυξανόμενων εκροώνκαταθέσεων θα δημιουργούσε σοβαρές πιέσεις.
*Η Δάφνη Γρηγοριάδη είναι Οικονομική Αναλύτρια.