Τριάντα χρόνια σήμερα 18 Ιουνίου, από τον άδικο χαμό του ήρωα αξιωματικού της Πολεμικής Αεροπορίας, Νικόλαου Σιαλμά, ο οποίος έχασε τη ζωή του σαν σήμερα το 1992 κατά την εκτέλεση του καθήκοντος, στη θαλάσσια περιοχή νοτίως του Αγίου Ευστρατίου, κατά τη διάρκεια αποστολής αναχαιτίσεως 2 τουρκικών αεροσκαφών F-16, χειριζόμενος αεροσκάφος F-1CG της 342 μοίρας Παντός Καιρού της 114 Πτέρυγας Μάχης (Τανάγρα), στις 18 Ιουνίου 1992.
Πηγή εικόνας: Πολεμική Αεροπορία
Ο Νικόλαος Σιαλμάς γεννήθηκε το 1965 στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας. Εισήλθε στη Σχολή Ικάρων το Σεπτέμβριο του 1984 και αποφοίτησε τον Ιούνιο του 1988 με το βαθμό του ανθυποσμηναγού, υλοποιώντας ένα όνειρο που είχε από παιδί.
«Θα με γράψουν με μεγάλα γράμματα. Θα φτάσω ψηλά», είχε πει όταν ήταν πιτσιρικάς, ο υποσμηναγός Νίκος Σιαλμάς, στον πατέρα του. Ο μικρός Νίκος είχε από νωρίς εκδηλώσει το πάθος του να γίνει Ίκαρος. Όλοι απέδιδαν την προφητεία του μικρού, στην πρόθεσή του να γίνει πιλότος και να υπερασπίζεται το Αιγαίο. Πάντως τα λόγια του ήταν προφητικά.
Η τάν ή επί τάς» ανέγραφε το σήμα της 342 Μοίρας Παντός Καιρού «Σπάρτη». Αυτή τη Λακωνική φράση που αναφέρεται στο έργο του Πλούταρχου Λακαινών Αποφεύγματα (Ηθικά) και την είπε η Σπαρτιάτισσα μάνα στον γιό της που έφευγε για τον πόλεμο, τίμησε μέχρις εσχάτων ο Θέρμιος Υποσμηναγός Νικόλαος Σιαλμάς.
Ο Νίκος Σιαλμάς, τέσσερα χρόνια μετά την αποφοίτησή του από τη Σχολή Ικάρων, υπηρετούσε ως ιπτάμενος υποσμηναγός στην 342 Μοίρα Παντός Καιρού. Στις 18 Ιουνίου 1992, τα ελληνικά ραντάρ εντόπισαν 4 άγνωστα ίχνη να εισέρχονται στο FIR Αθηνών. Αμέσως διατάχθηκε η απογείωση τριών ζευγών αεροσκαφών επιφυλακής από τα αεροδρόμια Αγχιάλου, Λήμνου και Σκύρου. Ο Σιαλμάς απογειώθηκε από την 114 Πτέρυγα Μάχης στην Τανάγρα, με ένα αεροσκάφος Mirage F1 CG. Μαζί του με ένα δεύτερο Mirage ίδιου τύπου, απογειώθηκε ο σμηναγός Μανωλάκος.
Mirage εναντίον F-16
Τα πράγματα δεν ήταν καθόλου εύκολα, τότε. Οι Έλληνες αεροπόροι κλήθηκαν να αναγνωρίσουν τα ολοκαίνουργια, τρίτης γενιάς μαχητικά τύπου F-16C, που η Τουρκία μόλις είχε αποκτήσει. Οι Έλληνες πιλότοι πήραν βόρεια πορεία προς τη Λήμνο και πάνω από τον Αϊ Στράτη, εντόπισαν τα τουρκικά αεροσκάφη. προχώρησαν στη συνήθη διαδικασία αναγνώρισης – αναχαίτισης, αλλά οι Τούρκοι δεν έφυγαν όπως έκαναν συνήθως. Είχαν καινούργια αεροπλάνα και είχαν αποφασίσει να αντιδράσουν.
Όπως ήταν αναμενόμενο, ακολούθησε εμπλοκή. Οι Έλληνες πιλότοι χρειάστηκε να βασιστούν στις ικανότητές τους και στις παράτολμες τεχνικές που είχαν διδαχτεί, για να αντισταθμίσουν τις “καλύτερες μηχανές” που είχαν οι Τούρκοι στα χέρια τους.
Ο Υποσμηναγός της 342 Μοίρας «Σπάρτη», πολύ γρήγορα με το Mirage F-1, αν και υποδεέστερο, βρέθηκε στην ουρά του τουρκικού F-16 όπου ξεκίνησε μια ανηλεής αερομαχία. Από τα περίπου 6000 πόδια τα δυο αεροσκάφη ξεκίνησαν να βυθίζονται, με το Ελληνικό Mirage F-1 να μην αφήνει περιθώριο στο τουρκικό F-16. Τελευταία στιγμή ο Τούρκος πιλότος άλλαξε πορεία καταφέρνοντας να σωθεί, αλλά δεν έγινε το ίδιο για τον Έλληνα αεροπόρο που χάθηκε για πάντα στα νερά του Αγίου Ευστρατίου.
Σύμφωνα με μαρτυρία του δεύτερου χειριστή, Ι. Μανωλάκου, κατά τους ελιγμούς που ακολούθησαν τα ελληνικά αεροσκάφη για να αποκτήσουν τακτικό πλεονέκτημα, χρειάστηκε να κατεβούν σε πολύ χαμηλό ύψος. Κάποια στιγμή ο σμηναγός Μανωλάκος είδε το αεροσκάφος του Σιαλμά να προσκρούει στη θάλασσα και να συντρίβεται. Είχαν περάσει μόλις 17 λεπτά από την εντολή άμεσης απογείωσης, το γνωστό “scramble”.
Στο σημείο της συντριβής έσπευσαν αμέσως ελικόπτερο και αεροπλάνο της Πολεμικής Αεροπορίας, όπως και ταχύπλοο του Λιμενικού Σώματος. Βρήκαν μόνο συντρίμμια. Και το πράγμα με την πρόκληση των Τούρκων, τότε, δεν σταμάτησε εκεί. Όπως διαβάζουμε σήμερα στα ΜΜΕ εκείνης της εποχής, η Τουρκία έστειλε στην περιοχή ταχύπλοο πολεμικό σκάφος, με το πρόσχημα της βοήθειας στην έρευνα και διάσωση. Αλλά την ευθύνη έρευνας διάσωσης την έχει η Ελλάδα στην περιοχή. Η αποστολή του ταχύπλοου ήταν ακόμα μία διεκδίκηση και αμφισβήτηση από την πλευρά της Τουρκίας.
Η μοίρα του Νίκου Σιαλμά
Ο Νικόλαος Σιαλμάς είναι ο πρώτος νεκρός Έλληνας πιλότος σε αερομαχία στο Αιγαίο με τουρκικά αεροσκάφη που παραβιάζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο. «Δεν μπορώ να το δεχτώ. Να χάνουμε έτσι τα παιδιά μας. Γιατί;», φώναζαν οι συγγενείς της οικογένειας. Ο πατέρας του νεκρού υποσμηναγού, όταν πληροφορήθηκε το θάνατο του γιου του υπέστη καρδιακό επεισόδιο.
Η κηδεία του Έλληνα αεροπόρου έγινε με κάθε τιμή. Το φέρετρο ήταν καλυμμένο με την ελληνική σημαία, με το πηλήκιο και το ξίφος του αεροπόρου. Τα στεφάνια ήταν αμέτρητα. Του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, του αρχηγού της αντιπολίτευσης Ανδρέα Παπανδρέου και όλων των κομμάτων. Αυτό που ξεχώριζε ήταν ένα μπουκέτο κόκκινα τριαντάφυλλα. Από το κορίτσι του. Εκείνη τη μέρα θα αρραβωνιάζονταν. Αντί για αρραβώνες έκαναν κηδεία.
Η τιμή
Η πολιτεία τίμησε τον ήρωα πιλότο. Αλλαξε το όνομα του νότιου ακρωτηρίου στον Άγιο Ευστράτιο, στα ανοιχτά του οποίου έπεσε ο Σιαλμάς. Η “Τρυπητή” μετονομάστηκε σε “Νικόλαος Σιαλμάς”. Σε περίοπτη θέση, η Πολεμική Αεροπορία έστησε ένα μεγάλο μνημείο, στη μνήμη του νεκρού υποσμηναγού. Μια σπαρτιατική ασπίδα μαζί με ένα δόρυ, που είναι ο θυρεός της 342 Μοίρας Παντός Καιρού, στην οποία ανήκε ο Σιαλμάς. Η επιγραφή με τεράστια κεφαλαία γράμματα αναφέρει “ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ”. Το μέγεθος του μνημείου είναι τόσο μεγάλο που φαίνεται από ψηλά κάθε φορά που οι αεροπόροι περνούν από την περιοχή.
O πατέρας του Σιαλμά, όταν αντίκρισε το μνημείο είπε: «Θυμάμαι που από πιτσιρικάς μου έλεγε “Θα με γράψουν με μεγάλα γράμματα! Θα φτάσω ψηλά”. Όμως, δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε τι εννοούσε. Πιστεύαμε ότι το έλεγε επειδή θα έμπαινε στη Σχολή Ικάρων. Πού να καταλάβουμε τι ήθελε να μας πει τότε, μιλώντας γι’ αυτά τα μεγάλα γράμματα…”
Δεν ξεχνάμε…
Τριάντα χρόνια μετά τον θάνατο του Υποσμηναγού Νικολάου Σιαλμά, στο γεμάτο σημειολογία μνημείο που στήθηκε στον Άη Στράτη έγινε η επιμνημόσυνη δέηση.
Ο αδελφός του ήρωα Υποσμηναγού Κωνσταντίνος Σιαλμάς είπε πως «έπεσε στον βωμό του καθήκοντος ο αδελφός μου. Έμεινε πιστός σ’ αυτά που μας γαλούχησε η οικογένειά μας και η Πολεμική Αεροπορία. Αλλά μετά από 30 χρόνια η ένταση, οι αμφισβητήσεις δεν έχουν σταματήσει, αντιθέτως έχουν ενταθεί.»
Και εκεί ο υφυπουργός Εθνικής άμυνας Νίκος Χαρδαλιάς σημείωσε πως 30 χρόνια μετά η κατάσταση δεν έχει αλλάξει αλλά η Ελλάδα θα είναι πάντα εδώ!
«Πάντοτε θα υπάρχει το αδιαπέραστο τείχος, που έχουν οικοδομήσει οι Ένοπλες Δυνάμεις μας, με την καθολική στήριξη του ελληνικού λαού. Πάντοτε θα υπάρχει η αδάμαστη θέληση και η αποφασιστικότητα», συμπλήρωσε ο υφυπουργός για να τονίσει στη συνέχεια ότι,
«Σε εμάς, απομένει η ιερή υποχρέωση να προστατεύσουμε την παρακαταθήκη που άφησε πίσω του, για μια Ελλάδα ισχυρή, ευημερούσα και απρόσβλητη απέναντι σε κάθε απειλή. Είναι το λιγότερο που οφείλουμε στον Υποσμηναγό Σιαλμά, στην πατρίδα μας, σε όλες τις Ελληνίδες, σε όλους τους Έλληνες. Οι ουρανοί είναι, και θα παραμείνουν, για πάντα δικοί μας! Δεν ξεχνάμε!»
Ο αναχαιτιστής Αρχηγός της Πολεμικής Αεροπορίας, Αντιπτέραρχος Θεμιστοκλής Μπουρολιάς, εμφανώς συγκινημένος απευθύνθηκε στην οικογένεια του Αθάνατου Υποσμηναγού Νικόλαου Σιαλμά. «Σεβαστή οικογένεια Σιαλμά, το παλικάρι σας δεν έφυγε άδοξα, δεν χάθηκε απλά, εκείνο το μοιραίο πρωινό, στα γαλανά νερά του Αιγαίου, ως αποτέλεσμα μιας στιγμιαίας απόσπασης της προσοχής{…} Ήταν η αθάνατη μετουσίωση σε πράξη, του ρητού που περήφανα έφερε στο στήθος του, στο σήμα της Μοίρας του, της 342ΜΠΚ: «Ή ταν, ή επί τας»! Πολεμώντας έναν τεχνολογικά ανώτερο εχθρό, ως ένας σύγχρονος Λεωνίδας, κατέδειξε με τον ισχυρότερο τρόπο στον παραβάτη, πόσο αποφασισμένος είναι ο Έλληνας αεροπόρος να υπερασπιστεί τα άγια χώματα»
Για να συνεχίσει λίγο αργότερα το «πρώτο γεράκι» της Πολεμικής Αεροπορίας σημειώνοντας πως οι Έλληνες αεροπόροι είναι πάντα εκεί που πρέπει «Ο Ελληνικός λαός επιβάλλεται να νοιώθει ασφαλής και για αυτόν τον σκοπό αγωνιζόμαστε καθημερινά, παραδίδοντας ακούραστα το μήνυμα με τον ισχυρότερο τρόπο: «Μολών Λαβέ», δείχνοντας με το χέρι του την Λακωνική φράση που αναγράφεται στο μνημείο του ακρωτηρίου «Νικόλαος Σιαλμάς».
Στο μνημείο εκτός της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του υπουργείου Εθνικής άμυνας παραβρέθηκαν η Δήμαρχος του Αγίου Ευστρατίου Μαρία Κακκαλή, ο Δήμαρχος Θέρμου, γενέτειρας του ηρωϊκού Υποσμηναγού, Σπυρίδων Κωνσταντάρας, μάλιστα η κα. Κακκαλή, ως νησιώτισσα που ζει τον αναθεωρητισμό της Άγκυρας σημείωσε πως η θυσία του Υποσμηναγού Σιαλμά αποτελεί διαχρονικό σύμβολο.