Θα τους δεις σχεδόν σε κάθε συνάντηση αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Ενωσης στις Βρυξέλλες, για θέματα ψηφιακής τεχνολογίας. Φορώντας πανάκριβα κοστούμια ή ταγιέρ. Είναι οι λομπίστες που εργάζονται για λογαριασμό της Big Tech- κυρίως τους γίγαντες της ψηφιακής τεχνολογίας. Γνωστούς και ως GAFAM: Google, Amazon, Facebook Apple και Microsoft. Αλλά και την IBM, την Huawei την Qualcomm ή την Intel…
Περίπου 1.500 λομπίστες από 612 εταιρείες στον τομέα της τεχνολογίας χτυπούν καθημερινά σχεδόν, τις πόρτες των ευρωπαίων αξιωματούχων που εισηγούνται προγράμματα και αποφάσεις, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε την τελευταία ημέρα του Αυγούστου από την Corporate Europe Observatory (CEO) και τον οργανισμό Lobby Control. Η έκθεση βασίστηκε σε ανάλυση δεδομένων που υποβλήθηκαν από τους συμμετέχοντες στην αγορά στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ ,στα μέσα Ιουνίου.
Ο στόχος τους απλός: Να επηρεάσουν τις ευρωπαϊκές αποφάσεις και να τις κάνουν ευνοϊκές για τις μεγαλύτερες παγκόσμιες εταιρείες, στον ψηφιακό τομέα.
Από τις 98 εταιρείες συμβούλων που εδρεύουν στις Βρυξέλλες, οι 14 εργάζονται, αποκλειστικά ή μερικώς, για τις 10 μεγαλύτερες εταιρείες στην ψηφιακή τεχνολογία. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι δέκα μεγαλύτερες ψηφιακές εταιρείες μόνο, απασχολούν περισσότερους από 140 λομπίστες. Οι δαπάνες τους για να επηρεάσουν τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων στην ΕΕ αποτελούν μόνο το ένα τρίτο των συνολικών δαπανών λόμπι της ψηφιακής βιομηχανίας. Και για να έχουν «αποτελέσματα», ξοδεύουν 97 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Πριν από μερικά χρόνια οι μεγαλύτεροι λομπίστες εργάζονταν κυρίως, για λογαριασμό των χρηματοπιστωτικών εταιρειών, των πετρελαϊκών και της αυτοκινητοβιομηχανίας, σε επίπεδο ΕΕ», γράφει η γερμανική Suddeutsche Zeitung,προσθέτοντας ότι πλέον τα πράγματα έχουν αλλάξει δραματικά.
Σύμφωνα με μελέτη των οργανισμών Lobby Control and Corporate European Observatory, μόνο ο προϋπολογισμός της Google για lobbying στις Βρυξέλες είναι 5,75 εκατομμύρια ευρώ. Ακολουθούν, η Facebook (5,5 εκατομμύρια ευρώ), η Microsoft (5,25 εκατομμύρια) και η Apple (3,5 εκατομμύρια). Πιο πίσω έρχεται η πρώτη, μη αμερικανική εταιρεία -η κινεζική Huawei (3 εκατομμύρια) και η Amazon (2,75 εκατομμύρια). Το "Top 10" ολοκληρώνεται από τους ομίλους IBM, Intel, Qualcomm και Vodafone, έκαστος δαπάνησε 1,75 εκατομμύρια ευρώ.
«Συνολικά, οι 10 μεγαλύτεροι τεχνολογικοί όμιλοι έχουν ξοδέψει 32,75 εκατομμύρια ευρώ ετησίως σε λόμπι, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο κλάδο», γράφει η γερμανική Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ).
Για σύγκριση: οι δέκα μεγαλύτερες χημικές εταιρείες ξοδεύουν συνολικά 18 εκατομμύρια ευρώ σε δραστηριότητες lobbying στις Βρυξέλλες κάθε χρόνο. Οι δέκα μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες και οι 10 μεγαλύτεροι χρηματοοικονομικοί όμιλοι επενδύουν επίσης σε lobbying ετησίως από 10 εκατομμύρια ευρώ, προσθέτει η Suddeutsche Zeitung (SZ),του Μονάχου.
Δεν θέλουν θεμιτό ανταγωνισμό
«Αυτοί οι τεράστιοι προϋπολογισμοί της BigTech για άσκηση πίεσης διασφαλίζουν ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ βλέπουν τους ψηφιακούς λομπίστες να χτυπούν τακτικά τις πόρτες τους», αναφέρεται στην έκθεση. Οι κύριοι στόχοι των εταιρειών πληροφορικής είναι δύο: ο προτεινόμενος από την ΕΕ, Νόμος για τις ψηφιακές Αγορές (DMA), ο οποίος στοχεύει στη διασφάλιση θεμιτού ανταγωνισμού στη βιομηχανία ενάντια στην κατάχρηση εξουσίας από τους ισχυρούς παίκτες βασικούς παράγοντες και ο Νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA), ο οποίος απαιτεί από τις εταιρείες να διατηρούν αυστηρότερο έλεγχο στο περιεχόμενο της πλατφόρμας τους. Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που οι λομπίστες της Big Tech μετείχαν στο 75% των 271 συναντήσεων που πραγματοποίησαν αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τα σχέδια DMA και DSA. Με βασικό σκοπό; «Να εξουδετερώσουν τυχόν σκληρούς κανόνες». Μόνο στο 25% αυτών των συναντήσεων μετείχαν εκπρόσωποι συνδικαλιστικών ενώσεων ή μη κυβερνητικών οργανώσεων.
«Πολλά θέματα δεν γίνονται γνωστά ούτε στα κράτη μέλη της ΕΕ. Ουδείς γνωρίζει ποιος υπουργός, βουλευτής ή σημαντικός αξιωματούχος, έχει συναντηθεί πότε και με ποιον εκπρόσωπο από την Google, το Facebook ή την Amazon και δέχτηκε συμβουλές σχετικά με το DMA ή το DSA», προσθέτει η Μαργαρίντα Σίλβα ,ανώτατο στέλεχος της Corporate European Observatory και από τους συγγραφείς της νέας μελέτης. Εκτός από τα κονδύλια που διατέθηκαν για την άσκηση πίεσης, οι συντάκτες της μελέτης εξέτασαν επίσης τον αριθμό των συναντήσεων που είχαν οι λομπίστες με την Κομισιόν. «Από τότε που ανέλαβε καθήκοντα η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στα τέλη του 2019, πραγματοποιήθηκαν 46 συναντήσεις μόνο με την Google, 40 με την Facebook και τη Microsoft , 20 με την Amazon με 20 και από 14 με την Apple και την Huawei.
«Κίνδυνος για τη δημοκρατία»
«Αυτή η γιγαντιαία δύναμη πίεσης αποτελεί κίνδυνο για τη δημοκρατία», προειδοποιεί η Max Bank, μια εταιρεία ειδική στο Lobbycontrol. Η Μαργαρίντα Σίλβα μιλάει για «αυξανόμενη επιρροή της Google & Co στον τρόπο που ζούμε». Όπως λέει: «Η δύναμη του λόμπι των ψηφιακών εταιρειών έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα η συγκεντρωτική δύναμη του λόμπι της ψηφιακής βιομηχανίας να αμβλύνει τους αυστηρότερους κανόνες που σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη βοήθεια των κανονισμών DMA και DSA.
Όταν το Reuters ζήτησε από την Google να σχολιάσει την έρευνα, η αμερικανική εταιρεία επέμεινε ότι είχε "θεσπίσει σαφείς πολιτικές για την προστασία της ανεξαρτησίας των ανθρώπων και των οργανισμών που υποστηρίζουμε».
Η Microsoft χαρακτήρισε την ΕΕ ως "σημαντικό παίκτη" για την εταιρεία και διαβεβαίωσε ότι επιδιώκει να είναι "ένας εποικοδομητικός και διαφανής εταίρος για τους Ευρωπαίους υπεύθυνους στη λήψη αποφάσεων".
Η Huawei είπε ότι πάντα υποβάλλει σωστά τα δεδομένα lobbying στην ΕΕ, ενώ το Facebook, η Apple και η Amazon απέφυγαν να κάνουν σχόλια.
Είναι ενδεικτικό πάντως ότι, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε ακόμη δημοσιεύσει τα σχέδιά της για τους δύο κανονισμούς, κάποιοι ψηφιακοί κολοσσοί γνώριζαν το περιεχόμενό τους. Και φυσικά ακολούθησαν ένα ακριβές σενάριο για να τορπιλίσουν τα φιλικά προς τον καταναλωτή σχέδια των Βρυξελλών. Θεωρητικά «ουδέτερες» δεξαμενές σκέψης, ιδιωτικά ιδρύματα που βρίσκονται μεταξύ επιστήμης, πολιτικής και λόμπι, κάλεσαν τους υπεύθυνους λήψης πολιτικών αποφάσεων προκειμένου να τους επηρεάσουν προς το συμφέρον της Google και άλλων μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας. Δημοσιεύθηκαν επίσης δήθεν ουδέτερες μελέτες. Μία από αυτές εκτιμούσε ότι αν όντως πραγματοποιηθεί αυτό που σχεδίαζε η Κομισιόν, θα κόστιζε 20.000 θέσεις εργασίας και 85 δισεκατομμύρια ευρώ στο ΑΕΠ ολόκληρης της Ευρώπης. Οι ενώσεις άλλων βιομηχανιών επηρεάστηκαν επίσης από τους ψηφιακούς κολοσσούς, αλλά και ακτιβιστές στο Youtube, που έφτασαν να υποστηρίζουν ότι τα σχέδια της ΕΕ συνιστούν «επικίνδυνη παρέμβαση στη δημιουργική τους ελευθερία», όπως αποκαλύφθηκε και σε έγγραφο εσωτερικής στρατηγικής ,το οποίο έγινε γνωστό μέσω διαρροής,το φθινόπωρο του 2020.
«Ανυποψίαστοι χρήστες στο καλάθι τους»
«Είναι σημαντικό», γράφει η FAZ, ότι οι εταιρείες χρηματοδοτούν καλοπροαίρετα think tank ή απασχολούν συμβουλευτικές εταιρείες. Η Google, για παράδειγμα, δαπάνησε περίπου 1,3 εκατομμύρια ευρώ, σχεδόν το ένα τέταρτο του συνολικού προϋπολογισμού της, για να αναθέσει «έργα» σε συνολικά 12 πρακτορεία lobbying. Τελευταίο αλλά εξίσου σημαντικό, η αποστολή τους είναι να επηρεάσουν τη δημόσια συζήτηση. Προς το παρόν, για παράδειγμα, διαδίδουν ότι οι πολύ αυστηροί κανονισμοί θα κρατήσουν την ΕΕ τεχνικά εξαρτημένη και θα την αποδυναμώσουν στον ανταγωνισμό με την Κίνα», σημειώνει η γερμανική εφημερίδα.
«Το lobbying των ψηφιακών κολοσσών δεν αφορά μόνο τους νόμους και τους κανόνες που θέλουν να αποτρέψουν ή τουλάχιστον να επηρεάσουν υπέρ τους», γράφει η SZ και εξηγεί: «Αφορά επίσης την πολιτική επιρροή στην Ευρωπαϊκή Ένωση από έξω, και συγκεκριμένα από τις ΗΠΑ. Το στρατηγικό σχέδιο των λόμπι είναι να αξιοποιήσουν όσο το δυνατόν περισσότερους ανυποψίαστους χρήστες στο καλάθι τους. Κάθε Γερμανός πολίτης ξοδεύει κατά μέσο όρο τρεισήμισι ώρες την ημέρα στο Διαδίκτυο, οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες το διπλάσιο. Οι μηχανές αναζήτησης και τα κοινωνικά δίκτυα παίζουν κεντρικό ρόλο σε αυτό. Αυτό με τη σειρά του επιτρέπει στις ψηφιακές εταιρείες να συλλέγουν τα δεδομένα των χρηστών τους και να τα προετοιμάζουν για διαφημιστές με στοχευμένο και προσοδοφόρο τρόπο. Πρόκειται για μια μεγάλη επιχείρηση που φυσικά και δεν θέλει οιασδήποτε ρύθμιση από την ΕΕ», γράφει η εφημερίδα του Μονάχου…
Προκειμένου να κερδίσουν τους χρήστες ως συμμάχους ενάντια στα σχέδια των Βρυξελλών, οι λομπίστες προτιμούν να μιλούν για την ελευθερία στο Διαδίκτυο, την οποία οι ρυθμιστικές αρχές της ΕΕ υποτίθεται ότι θέλουν να περιορίσουν.
Η γαλλική ιστοσελίδα Fr24 εκτιμά ότι η συγκέντρωση μιας τέτοιας οικονομικής δύναμης και η άσκηση πίεσης στα χέρια της Big Tech έχει γίνει «άμεση απειλή για τη δημοκρατία μας», καθώς το οικονομικό της μοντέλο υπονομεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα, τον θεμιτό ανταγωνισμό και τη δημοκρατική λήψη αποφάσεων. «Η έκθεση -τονίζεται- πρέπει να αποτελέσει «κλήση αφύπνισης» για τις Βρυξέλλες ώστε να επιβάλλει αυστηρότερους κανόνες για την άσκηση πίεσης σε επίπεδο ΕΕ και κρατών, διασφαλίζοντας παράλληλα τη δημιουργία νέων μέσων που θα περιορίζουν τις ικανότητες των εταιρειών να διαμορφώνουν τους νόμους της Ευρωπαικής Ενωσης , ανάλογα με τις ανάγκες τους»..
Η Frankfurter Allgemeine Zeitung αποκαλύπτει μάλιστα ότι «ακόμη και πριν από την παρουσίαση των προτάσεων της ΕΕ , έγγραφα που διέρρευσαν, έδειχναν πώς η Google ήθελε να αποδυναμώσει τον Επίτροπο Τιερί Μπρετόν, ο οποίος είχε χαρακτηριστεί ως ο κύριος αντίπαλος». Η FAZ δεν μασάει τα λόγια της : «Η κυριαρχία των αμερικανικών εταιρειών Διαδικτύου Google, Amazon, Facebook, Apple και Microsoft», γράφει, «είναι ένα αγκάθι στο πλευρό πολλών, όχι μόνο στην ΕΕ».