Μετά από πέντε χρόνια εργασιών η μονή της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα, ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά , τουριστικά και θρησκευτικά κέντρα της Τουρκίας, παραδόθηκε στο κοινό, κατά τη διάρκεια τελετής παρουσία του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού Μεχμέτ Νουρί Ερσόι.
Ο Τούρκος αξιωματούχος στην ομιλία του τόνισε ότι είναι ένα έργο στο οποίο δόθηκε προτεραιότητα, προσθέτοντας ότι οι κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής δυσκόλεψαν πολύ τα συνεργεία.
Είπε, ακόμα, ότι οι μελέτες που έγιναν αφορούν μια έκταση 20 χιλιάδων τετραγωνικών μέτρων, και στάθηκε ιδιαιτέρως στο μυστικό παρεκκλήσι που ανακαλύφθηκε, και πλέον είναι προσβάσιμο μέσω μιας ξύλινης σκάλας, αλλά και στους ειδικούς που συνεχίζουν να εργάζονται για την αποκατάσταση των τοιχογραφιών.
Επίσης αναφέρθηκε στο παρεκκλήσι που βρίσκεται πάνω στην πλαγιά, στα δεξιά της βορινής στέγης του μοναστηριού που είναι προσβάσιμο μόνο από ένα μυστικό πέρασμα. Λαθρανασκαφείς το έχουν καταστρέψει· η επιπλέον μελέτη που έγινε προβλέπει την αποκατάσταση και αυτών των τοιχογραφιών.
Το κόστος αποκατάστασης έφτασε τα 6,53 εκατ. δολάρια. Παρεμβάσεις έγιναν, μεταξύ άλλων, στο καθολικό της μονής, σε παρεκκλήσια, στο αγίασμα, στη βιβλιοθήκη, στα κελιά των μοναχών και στον ξενώνα. Μάλιστα, κάποιοι από τους χώρους άνοιξαν για πρώτη φορά από τότε που ξεκίνησαν οι εργασίες.
Στο έργο συμμετείχε ομάδα 100 ατόμων, στην οποία περιλαμβάνονται πέντε μηχανικοί και 30 βιομηχανικοί ορειβάτες που ανέλαβαν να απομακρύνουν και να ασφαλίσουν τους επικίνδυνους βράχους πάνω από το μνημείο.
Η τελετή των εγκαινίων υπό το βλέμμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που απεικονιζόταν σε ένα μπάνερ, με την Προεδρική Συμφωνική Ορχήστρα να αποδίδει μεταξύ άλλων τη «Ραψωδία του Εύξεινου Πόντου», αλλά και τα κύρια όργανα της περιοχής, τη λύρα και το αγγείο.
Το ιστορικό μοναστήρι του 4ου αιώνα βρισκόταν υπό εργασίες αποκατάστασης από τις 22 Σεπτεμβρίου 2015, οι οποίες ολοκληρώθηκαν και πλέον μπορεί να υποδεχτεί και πάλι τους προσκυνητές.
Οι εργασίες του μεγαλοπρεπούς μοναστηριακού συγκροτήματος ολοκληρώθηκα σε δύο φάσεις μετά την έρευνα και την ενίσχυση της γεωλογικής και γεωτεχνικής συντήρησης των πετρωμάτων, με κόστος περίπου 57 εκατομμύρια τουρκικές λίρες (6,53 εκατομμύρια δολάρια).
«Η κύρια εκκλησία, 10 παρεκκλήσια διαφόρων μεγεθών, η ιερή πηγή, το καμπαναριό, η βιβλιοθήκη, η διώροφη κουζίνα, το σιντριβάνι, οι διοικητικοί χώροι, τα κελιά των μοναχών και ο ξενώνας, όλα ανακαινίστηκαν», σύμφωνα με την Επαρχιακή Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού.
Το μοναστήρι που είναι λαξευμένο στους βράχους σε μια δασώδη περιοχή στην πλαγιά του βουνού Karadag στην πόλη Macka, 300 μέτρα πάνω από την κοιλάδα Altindere. Σε μερικά από τα τμήματα του, όπως στον ξενώνα, στο παρεκκλήσι και στο κελάρι θα πατήσουν επισκέπτες για πρώτη φορά ύστερα από περισσότερα από πέντε χρόνια. Στην ανακαίνιση συμμετείχε μια ομάδα 100 ατόμων, συμπεριλαμβανομένων 5 μηχανικών, 30 βιομηχανικών ορειβατών, 55 τεχνικού προσωπικού και 10 εργαζομένων αποκατάστασης.
Θυμίζουμε ότι το μοναστήρι, το οποίο περιλαμβάνεται στον κατάλογο με τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, είχε ανοίξει στις 15 Αυγούστου 2010 μετά από 88ετή διακοπή, με άδεια από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας. Ωστόσο, το 2015 έβαλε ξανά «λουκέτο» λόγω του κινδύνου πτώσης βράχων από το κοντινό Όρος Karadag.
Αφού προχώρησαν λίγο οι εργασίες αποκατάστασης, στις 25 Μαΐου 2019 άνοιξε μέχρι την πρώτη αυλή. Στις 28 Ιουλίου 2020 ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μέσω τηλεδιάσκεψης λόγω της πανδημίας του κοροναϊού έκοψε την κορδέλα στο 65% του έργου.