Μονή Σαββατιανών: Από την Ενετοκρατία σε ένα σύγχρονο προσκυνηματικό κέντρο

 
Μονή Σαββατιανών

Ενημερώθηκε: 12/05/21 - 22:26

Η ιερά μονή Σαββαθιανών είναι από τις πλέον αξιόλογες της Κρήτης με σημαντική ιστορική διαδρομή από την τελευταία περίοδο της Ενετοκρατίας μέχρι και τις μέρες μας, και η μοναδική στην περιοχή Αλμυρού και Ροδιάς του Ηρακλείου που διασώθηκε από τον μεγάλο Κρητικό Πόλεμο (1645-1669).

Βρίσκεται σε μια από τις γραφικές περιοχές του νομού Ηρακλείου σε υψόμετρο 440 μέτρων, 5 χιλιόμετρα δυτικά του χωριού Ρογδιά της επαρχίας Μαλεβυζίου και 21 χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου.

Η μονή ιδρύθηκε την περίοδο 961-1204 από τον Σαββάτιο και ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Αντώνιο.Κατά την περίοδο της πολιορκίας του Χάνδακα (Ηρακλείου) από τους Τούρκους (1647-1669) καταστρέφεται όπως και πολλά άλλα μοναστήρια με τους μοναχούς να πολεμούν με κάθε μέσο.

Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την περιοχή όσοι δεν σκοτώθηκαν στάλθηκαν αιχμάλωτοι στην Αμερική. Ο μόνος που επέζησε ήταν ο Ναθαναήλ ο οποίος κατάφερε να ανασυγκροτήσει το μοναστήρι το οποίο ξανακτίζεται το 1745 μέ άδεια των Τούρκων.

Στη μονή, πέρα από το καθολικό που είναι αφιερωμένο στη Γέννηση της Θεοτόκου και στους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες υπάρχουν δύο ναοί (ένας σπηλαιώδης και ένας νεόδμητος) αφιερωμένοι στον προστάτη των μοναχών Άγιο Αντώνιο, που γιορτάζει στις 17 Ιανουαρίου.

Σημαντικά στοιχεία για την ιστορία της βρίσκονται στα αρχεία της Βενετίας .Εκεί υπάρχουν πολλά έγγραφα, τα οποία αναφέρονται στην μονή Σαββαθιανών. Συγκεκριμένα ένα έγγραφο του 1549 μ.Χ. κάνει λόγο για την «μονή Αγίου Αντωνίου, του κύρ Σαββατίου» , οποίος πιθανόν να ήταν και ο κτήτοράς της.

Την περίοδο 2003-2008 έξω από τον χώρο του παλιού μοναστηριού και δίπλα στο παλιό υδραγωγείο της μονής οικοδομήθηκε ο νέος πετρόκτιστος ναός του Αγίου Αντωνίου μεγάλης χωρητικότητας, βασισμένος στην παλαιά Κρητική αρχιτεκτονική χριστιανικών ναών.

Μέχρι και την γερμανική κατοχή η μονή ήταν ανδρική. Την περίοδο αυτή η μονή είχε σχεδόν ερημωθεί. Τον Οκτώβριο του 1946, μια γυναικεία αδελφότητα από οκτώ αδελφές προερχόμενες από την μονή Δίβρη της Πελοποννήσου, ήρθε να εγκατασταθεί σ’ αυτή.