Το «Τσεσμέ» και η νέα ευρασιατική πολιτική του Ερντογάν

 
Το «Τσεσμέ» και η νέα  ευρασιατική πολιτική του Ερντογάν

Ενημερώθηκε: 25/02/21 - 13:29

Του Μιχάλη Ψύλου

«Επιδιώκει η Ελλάδα πόλεμο στο Αιγαίο;» διερωτάται σε κύριο άρθρο της η Sabah, αναμασώντας τις γνωστές πομφόλυγες της Αγκυρας περί παρενόχλησης από τέσσερα ελληνικά F-16 του σκάφους «Τσεσμέ» στο βόρειο Αιγαίο. Η τουρκική εφημερίδα επαναλαμβάνει την άποψη της Αγκυρας ότι το «Τσεσμέ» πραγματοποιεί επιστημονικές και τεχνικές έρευνες στα διεθνή ύδατα , στο Βόρειο Αιγαίο». Το ψέμα έχει βέβαια κοντά ποδάρια.

Ο Τούρκος απόστρατος ναύαρχος Αλί Ντενίζ Κουτλούκ μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο A Haber είπε όλη την αλήθεια για την αποστολή του «Τσεσμέ» τη συγκεκριμένη στιγμή και τις πραγματικές επιδιώξεις της Αγκυρας: «Θυμώνω γιατί οι νεαροί Ελληνες πιλότοι μεγάλωσαν μέσα στην εχθρότητα προς τους Τούρκους. Αλλά αυτή η παρενόχληση είναι πολύ αντίθετο με τους κανόνες του διεθνούς δικαίου. Αυτό το πλοίο δεν τους απειλεί» είπε ευρισκόμενος σε παραλήρημα ο απόστρατος ναύαρχος και προχώρησε αμέσως στο παρασύνθημα: «Η Τουρκία -είπε- πρέπει να είναι απαιτητική. Να αξιώσει την αποστρατικοποίηση των νησιών και να το διεκδικήσει με διπλωματικά μέσα και δράση. Το θέμα της κατοχής και του καθεστώτος κυριαρχίας των νησιών δεν είναι θέμα της Ελλάδας.Πρέπει να δημοσιευθούν τα ονόματα και οι τοποθεσίες των νησιών αυτών. Εάν όλα αυτά τα πράγματα συνενωθούν, θα φανεί η αντιδραστική συμπεριφορά της Ελλάδας» υποστήριξε ο Αλί Κουτλούκ. Κάλεσε μάλιστα την Ευρωπαική Ενωση να μην ταχθεί στο πλευρό της Ελλάδας στην σύνοδο κορυφής του Μαρτίου , υπενθυμίζοντας «τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ στην Τουρκία». Οχι δηλαδή ότι το Βερολίνο θα επιτρέψει να ...ενοχληθεί η Τουρκία στη σύνοδο κορυφής του Μαρτίου,αλλά ο φόβος φυλάει τα έρημα....Όπως είπε σε απειλητικό τόνο ο Τούρκος ναύαρχος «οι γραμμές εφοδιασμού εξαρτώνται από την Τουρκία και δεν πρέπει να υπάρξει απόφαση εναντίον της . Η Τουρκία θα πρέπει να το αποτρέψει , με πολιτικές…πρόληψης»!

Μια άλλη διάσταση για την αποστολή του «Τσεσμέ» τη συγκεκριμένη στιγμή δίνει ο σχολιαστής Τζουνέρι Τσιβάογλου στην εφημερίδα Milliyet. Επικαλούμενος τον μύθο της «Αρπαγής της Ευρώπης, ο Τούρκος σχολιαστής τονίζει ότι οι τελευταίες εξελίξεις συνδέονται με την κοινή ελληνοαμερικανική στρατιωτική άσκηση στην Αλεξανδρούπολη..Όπως λέει μάλιστα, οι Αμερικανοί αρπάζουν την "Ευρώπη- Αλεξανδρούπολη" ,η οποία βρίσκεται «ακριβώς κάτω από τη μύτη μας και έχει αποκτήσει γεωστρατηγική σημασία». Ο Τσιβάογλου τονίζει μάλιστα ότι γεγονός ατό δεν κάνει μόνο την Αγκυρα να αισθάνεται άσχημα, αλλά και τη Ρωσία, αφού «οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν γενικότερα την ναυτική βάση της Αλεξανδρούπολης ενάντια σε ρωσικά πολεμικά πλοία στο Αιγαίο» . Ξαφνικά λοιπόν, η Τουρκία γίνεται αυτόκλητος υπερασπιστής της Ρωσίας; Τι συμβαίνει;

 Στροφή προς τη Ρωσία;

Η Αγκυρα βλέποντας ότι η Ουάσιγκτον, υπό τη νέα ηγεσία του προέδρου Τζο Μπάιντεν, έχει αλλάξει τη στάση της απέναντι στις γεωπολιτικές προκλήσεις του προέδρου Ερντογάν, φαίνεται να επιχειρεί να ενισχύσει όλο και περισσότερο τις σχέσεις της με την Μόσχα. «Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν γνωρίζει ότι οι σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν να εκτροχιαστούν» όπως γράφει το βρετανικό περιοδικό Economist σε κύριο άρθρο του με τίτλο : «Ένα παράξενο ζευγάρι: Ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχουν δημιουργήσει μια αδελφότητα σκληρής δύναμης» . Το βρετανικό περιοδικό σημειώνει ότι έχει αναπτυχθεί «μια απίθανη σχέση μεταξύ των δύο αυταρχικών ηγετών, τη στιγμή που οι βαθιές ιστορικές αντιπαλότητες χωρίζουν τη Ρωσία και την Τουρκία και τα συμφέροντά τους συγκρούονται, μερικές φορές βίαια, σε πολλές περιοχές. Ωστόσο, οι δύο άνδρες διατηρούν μια σχέση σκληρής δύναμης που αναδιαμορφώνει την περιφερειακή πολιτική και δημιουργεί προβλήματα στους δυτικούς συμμάχους της Τουρκίας» εκτιμά ο Economist..

Το δημοσίευμα του Economist ήταν μεταξύ των πρώτων ειδήσεων των Μέσων Ενημέρωσης στην Τουρκία-προφανώς διοχετευμένο από τον μηχανισμό προπαγάνδας της κυβέρνησης Ερντογάν. Η Yeni Safak υπενθύμισε μάλιστα ότι πρόσφατα ο Πούτιν είχε επαινέσει τον Ερντογάν λέγοντας ότι «η συνεργασία με τον Τούρκο Πρόεδρο δεν είναι μόνο ευχάριστη, αλλά και ασφαλής». Αλλωστε, όπως σημειώνει ο Economist, «ο Ερντογάν έχει μια προσωπική σχέση με τον Πούτιν που δεν υπάρχει με πολλούς δυτικούς ηγέτες. Ο ένας γνωρίζει ότι ο άλλος έχει τη δύναμη να επιβάλει τις αποφάσεις που θέλει».

Φυσική η σχέση Ερντογάν -Πούτιν παραμένει «εύθραυστη» τονίζει το βρετανικό περιοδικό, καθώς όλοι γνωρίζουν πλέον ότι ο Τούρκος πρόεδρος αλλάζει κατά το δοκούν, ως πουκάμισο, την κατεύθυνση στην εξωτερική πολιτική της Τουρκίας, σκεπτόμενος μόνο την πολιτική του επιβίωση. Όπως γράφει ο Γάλλος ειδικός σε θέματα Γεωπολιτικής στο Γαλλικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων( Ifri), Ορελιάν Ντενιζό, "ο Ερντογάν ως αδιαμφισβήτητο αφεντικό της εκτελεστικής εξουσίας καθορίζει αποκλειστικά την εξωτερική πολιτική με τη βοήθεια των “ορφανών” του Αχμέτ Νταβούτογλου" . Σύμβουλος αρχικά του Ερντογάν και στη συνέχεια υπουργός Εξωτερικών και πρωθυπουργός ως το 2016 ,ο Νταβούτογλου χάραξε τα πρώτα 15 χρόνια του 21ου αιώνα την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας στη λογική της προσέγγισης με τον αραβικό κόσμο και των «μηδενικών προβλημάτων» με τις γειτονικές χώρες. Μετά την αποπομπή του Νταβούτογλου και λόγω της αύξησης των περιφερειακών εντάσεων, ο Ερντογάν καθορίζει πλέον την εξωτερική πολιτική μόνο με άλλους τέσσερις συνεργάτες του: Τον προεδρικό σύμβουλο Ιμπραήμ Καλίν, τους υπουργούς Αμυνας και Εσωτερικών, Χουλουσί Ακάρ και Σουλειμάν Σοϊλού και τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών (ΜΙΤ), Χακάν Φιντάν. Όπως λέει ο δρ Ντενιζό , «σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, Αχμέτ Νταβούτογλου ο από το 2015 σημερινός Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, θεωρείται περισσότερο ως διευθυντής επικοινωνίας παρά πραγματικός υπουργός και απλά φροντίζει το διπλωματικό σώμα της Τουρκίας,υπό την επίβλεψή του, να εφαρμόζει τις επιλογές του Προέδρου».

Στο πλαίσιο αυτό, η «Ομάδα Ερντογάν» ,εμπνευσμένη από τον ρωσικό Ευρω-Ασιατισμό, έχει αναπτύξει ένα πρωτότυπο πολιτικό όραμα που υπερασπίζεται τη συνεργασία με τις χώρες της Κεντρικής Ασίας, τη Ρωσία, το Ιράν, ακόμη και την Κίνα, σε ένα μπλοκ που θεωρείται αντίβαρο των δυτικών δυνάμεων. Το ευρασιατικό όραμα του Ερντογάν είναι συμβατό και με τον Παντουρκισμό, που υποστηρίζει την πολιτική και πολιτιστική ένωση των Τουρκόφωνων λαών» τονίζει ο Γάλλος αναλυτής Ορελιάν Ντενιζό.

Οργή Ερντογάν για τη νέα σχέση Αράβων -Ισραήλ    

Ο Ερντογάν είναι υποχρεωμένος να αλλάξει κατεύθυνση στην εξωτερική του πολιτική, καθώς αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα πλέον με τον Αραβικό κόσμο.Ιδιαίτερα μετά τις προσπάθειες εξομάλυνσης των αραβο-ισραηλινών σχέσεων. Μέχρι πρόσφατα ,η Τουρκία εμφανιζόταν ως ο κύριος γεωπολιτικός μεσολαβητής μεταξύ των Αράβων και των Ισραηλινών και με τις νέες εξελίξεις ο ρόλος αυτός τελειώνει. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρώπη, ο μουσουλμανικός κόσμος και το Ισραήλ έχουν τώρα μια αραβική επιλογή όταν διαπραγματεύονται μεταξύ τους και δεν χρειάζονται πλέον την Τουρκία για να χρησιμεύσει ως διαμεσολαβητής» γράφει η αμερικανική εφημερίδα Providence.Είναι σαφές ,άλλωστε ότι ο ενδεχόμενος τερματισμός της αντιπαράθεσης Αράβων -Ισραήλ απειλεί να βάλει ταφόπλακα στο όνειρο του Ερντογάν για αναβίωση της οθωμανικής κυριαρχίας. «Το εγώ του Τούρκου Προέδρου» δεν φαίνεται βέβαια να ανέχεται αυτήν τη νέα εξέλιξη και θα επιχειρήσει να την υπονομεύσει με κάθε μέσον, αξιοποιώντας χώρες και ομάδες με ακραία συντηρητική ισλαμική ιδεολογία. Όπως προειδοποιεί μάλιστα ο Αλφόνσε Τζάβεντ, επικεφαλής του RAM Foundation, ενός οργανισμού αφιερωμένου στην προστασία των θρησκευτικών μειονοτήτων στον μουσουλμανικό κόσμο ,ο Ερντογάν όλο και περισσότερο θα στρέφεται πλέον σε αυτές τις ισλαμο-συντηρητικές ομάδες για να προωθεί την πολιτική του. Αυτό το έχει αντιληφθεί η νέα κυβέρνηση Μπάιντεν, αλλά αρνείται να το συνειδητοποιήσει δυστυχώς η Ευρώπη, υπό τις πιέσεις του Βερολίνου, που υποστηρίζει παραδοσιακά την Τουρκία. Ακόμη κι αν βλέπει το τρένο Ερντογάν να έρχεται καταπάνω μας. Με επικίνδυνες συνέπειες ...