Απρόθυμη να επιβάλει αυστηρές κυρώσεις κατά της Τουρκίας εμφανίζεται η Ευρωπαϊκή Ενωση, στη Σύνοδο Κορυφής που αρχίζει σήμερα στις Βρυξέλλες. Αυτό προκύπτει από το προσχέδιο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το οποίο δεν ικανοποιεί την ελληνική πλευρά, που ζητάει πιο αυστηρές διατυπώσεις με στόχο να ανασχεθεί η τουρκική επιθετικότητα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Ποιοι αντιστέκονται σε κυρώσεις σε βάρος της Τουρκίας
Στο πλευρό της Ελλάδας και της Κύπρου υπέρ μιας πιο σκληρής γραμμής τάσσονται η Γαλλία, η Αυστρία, το Λουξεμβούργο, η Σλοβενία, η Σλοβακία, αλλά και το Βέλγιο, η Ιρλανδία και η Δανία. Στη χθεσινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων (ΣΕΥ) μίλησαν υπέρ των κυρώσεων επίσης η Ολλανδία και οι χώρες της Βαλτικής. Αντιθέτως, τις μεγαλύτερες αντιστάσεις σε σοβαρά μέτρα προβάλλει η Γερμανία, συνεπικουρούμενη από την Ιταλία (που ήταν ιδιαίτερα επιφυλακτική χθες), την Ισπανία και τη Μάλτα. Αρνητικά διακείμενες προς τις κυρώσεις είναι επίσης η Πολωνία και η Ουγγαρία.
Τι προβλέπει το προσχέδιο
Στο προσχέδιο των συμπερασμάτων αναφέρεται ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα ζητήσουν από τους υπουργούς Εξωτερικών να ετοιμάσουν «πρόσθετες καταχωρίσεις» για τις τουρκικές γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ (έως σήμερα έχουν επιβληθεί περιοριστικά μέτρα μόνο σε δύο στελέχη της τουρκικής κρατικής εταιρείας ενέργειας) και ενδεχομένως για στελέχη που εμπλέκονται στις έρευνες του Oruc Reis.
Επιπλέον, οι ηγέτες καλούν τον ύπατο εκπρόσωπο Ζ. Μπορέλ και την Κομισιόν να δώσει αναφορά σχετικά με την κατάσταση των οικονομικών και πολιτικών σχέσεων Ε.Ε. – Τουρκίας και σχετικά με τις επιλογές για τα επόμενα βήματα, ώστε να εξεταστούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου 2021». Η Ευρωπαϊκή Ένωση σημειώνεται, «θα επιδιώξει να συντονιστεί στα ζητήματα αυτά με τις ΗΠΑ».
Στο προσχέδιο των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καταδικάζονται οι «μονομερείς ενέργειες και οι προκλήσεις» της Αγκυρας και η κλιμάκωση της ρητορικής της κατά της ΕΕ, κρατών-μελών της και των ηγετών τους.
Επιπλέον, αναφέρεται ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημείωσε την απόσυρση του Oruc Reis εκ μέρους της Τουρκίας και περιμένει αυτή να είναι μια κίνηση διαρκείας που θα επιτρέψει την πρόωρη επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας».
«Σαφές μήνυμα ότι θα υπάρξουν συνέπειες» ζητά ο Μητσοτάκης
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να ζητήσει από τον Ζ. Μπορέλ να συνεχίσει τις προετοιμασίες για την πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην επιστολή του προς τους ηγέτες της ΕΕ ενόψει της Συνόδου Κορυφής ο Σαρλ Μισέλ ξεκαθάρισε ότι οι σχέσεις με την Τουρκία θα συζητηθούν στο δείπνο, σημειώνοντας παράλληλα ότι οι σχέσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ μετά την εκλογή Μπάιντεν έχουν εισέλθει σε νέα φάση.
«Κατά τη διάρκεια του δείπνου, θα ήθελα να αντιμετωπίσουμε τη σημαντική διεθνή ατζέντα μας. Μετά τις εκλογές, οι σχέσεις μας με τις ΗΠΑ θα εισέλθουν σε μια νέα φάση και πρέπει να θέσουμε τη βάση για μια ισχυρή και ισότιμη εταιρική σχέση. Όπως συμφωνήθηκε τον Οκτώβριο, θα επιστρέψουμε επίσης στις σχέσεις με την Τουρκία», σημειώνει μεταξύ άλλων ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Μιλώντας στην τηλεδιάσκεψη του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος ο Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε από τους ηγέτες της ΕΕ να στείλουν σαφές μήνυμα προς την Τουρκία ότι θα υποστεί συνέπειες καθώς «απώλεσε την ευκαιρία που της δόθηκε τους τελευταίους μήνες για να αποκλιμακώσει την ένταση και τις προκλήσεις».
Μάλιστα ο πρωθυπουργός κράτησε στο τραπέζι των συζητήσεων της ΕΕ το εμπάργκο όπλων, το οποίο ουσιαστικά στηρίζουν ακόμα και γερμανοί ευρωβουλευτές. Ωστόσο δεν είναι σαφές με ποια απόφαση στην αυριανή και μεθαυριανή Σύνοδο Κορυφής, θα είναι ικανοποιημένη η Ελλάδα και θα μπορεί να πει ότι πέτυχε το στόχο της.
Ο κ. Καλίν
Μιλώντας χθες σε εκδήλωση του γραφείου Βρυξελλών του German Marshall Fund of the United States, ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν χαρακτήρισε «απογοητευτικό» το προσχέδιο των συμπερασμάτων. «Ελπίζω να απαλειφθούν οι αναφορές σε κυρώσεις», είπε ο κ. Καλίν, τονίζοντας ότι «δεν θα λειτουργήσουν, θα έχουν το αντίθετο (από το επιδιωκόμενο) αποτέλεσμα». Η Τουρκία επιθυμεί να καταγράψει πρόοδο στην υποψηφιότητά της για ένταξη στην Ε.Ε., είπε ο Τούρκος αξιωματούχος, αλλά «δεν πρέπει η ευρύτερη γεωστρατηγική ατζέντα» Ε.Ε. – Τουρκίας να «καταστεί όμηρος των στενών συμφερόντων ενός ή δύο κρατών-μελών». Κάτι τέτοιο, προειδοποίησε, «θα πλήξει μακροπρόθεσμα τα συμφέροντα της Ε.Ε.».
Κάνοντας ειδική αναφορά στο Κυπριακό, ο κ. Καλίν είπε ότι «όσοι γνωρίζουν τα ζητήματα ξέρουν ότι έχουμε υπάρξει πάρα πολύ εποικοδομητικοί, πάρα πολύ υπομονετικοί». Υπενθύμισε ότι οι Ελληνοκύπριοι ήταν αυτοί που απέρριψαν το σχέδιο Ανάν, το οποίο είχαν αποδεχθεί οι Τουρκοκύπριοι, και άφησε αιχμές προς την ελληνοκυπριακή πλευρά για την αποτυχία των συνομιλιών στο Κραν-Μοντανά. «Οι Ελληνοκύπριοι δεν αποδέχονται τους Τουρκοκύπριους ως “ίσοι προς ίσους”», είπε χαρακτηριστικά. «Αυτό είναι το θεμελιώδες ζήτημα. Τα υπόλοιπα είναι όλα συμπτώματα αυτού».
Τέλος, ο κ. Καλίν χαιρέτισε κι αυτός –όπως και άλλοι Τούρκοι αξιωματούχοι– τη συμβολή της Γερμανίας στην απόπειρα επανέναρξης διμερών επαφών με την Ελλάδα. Το Βερολίνο, είπε, έχει υπάρξει «εξαιρετικά, αξιοσημείωτα εποικοδομητικό», αποδίδοντας τη μη επανέναρξη των συνομιλιών στην αδιαλλαξία της Αθήνας.