Το τσάι είναι το ποτό που καταναλώνεται περισσότερο από κάθε άλλο στον κόσμο μετά το νερό. Ωστόσο, το 78% του τσαγιού που καταναλώνεται παγκοσμίως είναι μαύρο και μόνο το 20% είναι πράσινο.
Όλοι οι τύποι τσαγιού, εκτός από το τσάι από βότανα, παρασκευάζονται από τα αποξηραμένα φύλλα του θάμνου Camellia Sinensis. Το επίπεδο οξείδωσης των φύλλων καθορίζει τον τύπο του τσαγιού.
Το πράσινο τσάι παρασκευάζεται από μη οξειδωμένα φύλλα και είναι ένας από τους λιγότερο επεξεργασμένους τύπους τσαγιού (με το λευκό τσάι να είναι το πρώτο) και ως εκ τούτου περιέχει τα περισσότερα αντιοξειδωτικά και ευεργετικές πολυφαινόλες.
Οφέλη υγείας από το πράσινο τσάι
Παρακάτω αναφέρονται τα πιθανά οφέλη για την υγεία, που σχετίζονται με το πράσινο τσάι. Το πράσινο τσάι χρησιμοποιήθηκε στην παραδοσιακή κινεζική και ινδική ιατρική, για την αιμορραγία, τα τραύματα, την πέψη, την καρδιά και την ψυχική υγεία, καθώς και για να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του σώματος.
Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το πράσινο τσάι μπορεί να έχει θετικές επιδράσεις σε όλα, από την απώλεια βάρους έως και τις ηπατικές διαταραχές, τον διαβήτη τύπου 2 και τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι απαιτούνται περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία προτού αποδειχθούν οριστικά με επιστημονικά κριτήρια τα παρακάτω πιθανά οφέλη υγείας:
1. Πράσινο τσάι και πρόληψη του καρκίνου
Οι πολυφαινόλες στο τσάι έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν την ανάπτυξη καρκινικών όγκων σε εργαστηριακές μελέτες και μελέτες σε ζώα και μπορούν να προστατεύσουν από τις βλάβες που προκαλούνται από την υπεριώδη ηλιακή ακτινοβολία UVB.
Σε χώρες όπου η κατανάλωση πράσινου τσαγιού είναι υψηλή, τα ποσοστά καρκίνου τείνουν να είναι χαμηλότερα, αλλά είναι αδύνατο να γνωρίζουμε με βεβαιότητα εάν είναι το πράσινο τσάι που αποτρέπει τον καρκίνο σε αυτούς τους συγκεκριμένους πληθυσμούς, ή αν γι' αυτό ευθύνονται άλλοι παράγοντες του ντόπιου τρόπου ζωής.
Ορισμένες μελέτες έχουν επίσης δείξει τις θετικές συνέπειες του πράσινου τσαγιού στους ακόλουθους τύπους καρκίνου:
Καρκίνος στου μαστού
Καρκίνος της ουροδόχου κύστης
Καρκίνος των ωοθηκών
Καρκίνος του παχέος εντέρου
Καρκίνος του οισοφάγου
Καρκίνος του πνεύμονα
Καρκίνος του προστάτη
Καρκίνος του δέρματος
Καρκίνος του στομάχου
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι είναι το υψηλό επίπεδο πολυφαινολών στο πράσινο τσάι που βοηθάει στην εξόντωση των καρκινικών κυττάρων και σταματά την ανάπτυξή τους. Ωστόσο, οι ακριβείς μηχανισμοί με τους οποίους αλληλεπιδρά το πράσινο τσάι με τα καρκινικά κύτταρα είναι άγνωστοι.
Άλλες μελέτες δεν έχουν διαπιστώσει ότι το τσάι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου. Η ποσότητα του τσαγιού που απαιτείται για την πρόληψη των καρκίνων ποικίλει επίσης ευρέως σε μελέτες: από 2-10 φλιτζάνια την ημέρα!
Το 2005, ο αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ανακοίνωσε ότι “δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία που να υποστηρίζουν τους ειδικούς ισχυρισμούς υγείας για την κατανάλωση πράσινου τσαγιού και τον μειωμένο κίνδυνο καρκίνου του στομάχου, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου, του ορθού και του οισοφάγου”.
2. Πράσινο τσάι και οφέλη για την καρδιά
Μια μελέτη του 2006 που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of the American Medical Association (JAMA) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση πράσινου τσαγιού συνδέεται με μειωμένη θνησιμότητα από οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Ξεκινώντας το 1994, η μελέτη παρακολούθησε επί 11 χρόνια περισσότερους από 40.000 Ιάπωνες ηλικίας 40-79 ετών. Διαπιστώθηκε ότι οι συμμετέχοντες που έπιναν τουλάχιστον 5 φλιτζάνια πράσινο τσάι την ημέρα είχαν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο θανάτου (ειδικά από καρδιαγγειακές παθήσεις) σε σύγκριση με εκείνους που έπιναν λιγότερο από ένα φλιτζάνι τσάι την ημέρα.
Το πράσινο τσάι περιέχει κατεχίνες, οι οποίες είναι πολυφαινολικές ενώσεις που πιστεύεται ότι ασκούν πολυάριθμα προστατευτικά αποτελέσματα, ιδιαίτερα στο καρδιαγγειακό σύστημα.
3. Πράσινο τσάι και χαμηλότερη χοληστερόλη
Μια ανάλυση δημοσιευμένων μελετών το 2011 διαπίστωσε ότι η κατανάλωση πράσινου τσαγιού, είτε ως ρόφημα, είτε με μορφή κάψουλας, συνδέεται με σημαντικές -αλλά μέτριες- μειώσεις της ολικής LDL ή "κακής" χοληστερόλης.
4. Κίνδυνος εγκεφαλικού και πράσινο τσάι
Η κατανάλωση πράσινου τσαγιού, ή καφέ σε τακτική βάση σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Stroke: Journal of the American Heart Association.
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, δρ. Yoshihiro Kokubo, δήλωσε: “Αυτή είναι η πρώτη μελέτη μεγάλης κλίμακας για να εξετάσουμε τις συνδυασμένες επιδράσεις τόσο του πράσινου τσαγιού, όσο και του καφέ, στους κινδύνους του εγκεφαλικού επεισοδίου. Μπορείτε να κάνετε μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής για να μειώσετε τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, προσθέτοντας καθημερινά πράσινο τσάι στη διατροφή σας”.
5. Πράσινο τσάι και διαβήτης τύπου 2
Οι μελέτες για την σχέση μεταξύ του πράσινου τσαγιού και του διαβήτη είναι ασυνεπείς. Κάποιες έχουν δείξει μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 για όσους πίνουν πράσινο τσάι σε σύγκριση με όσους δεν πίνουν καθόλου τσάι, ενώ άλλες μελέτες δεν βρήκαν καμία σύνδεση ανάμεσα στην κατανάλωση τσαγιού και την πιθανότητα εκδήλωσης διαβήτη.
6. Πράσινο τσάι και απώλεια βάρους
Το πράσινο τσάι μπορεί να προάγει μια μικρή, αλλά μη σημαντική απώλεια βάρους σε υπέρβαρους και παχύσαρκους ενήλικες. Ωστόσο, καθώς η απώλεια βάρους στις μελέτες έχει καταγραφεί ως ελάχιστη, είναι απίθανο το συγκεκριμένο τσάι να είναι κλινικά σημαντικό για την απώλεια βάρους.
7. Πράσινο τσάι και φλεγμονώδεις παθήσεις του δέρματος
Μια μελέτη του 2007 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πράσινο τσάι θα μπορούσε να αποτελέσει την βάση για μια νέα θεραπεία για δερματικές διαταραχές, όπως η ψωρίαση και η πιτυρίδα. Οι ερευνητές μελέτησαν ένα ζωικό μοντέλο για φλεγμονώδεις δερματικές παθήσεις, που συχνά χαρακτηρίζονται από επιθέματα ξηρού, κόκκινου δέρματος που προκαλείται από την φλεγμονή και την υπερπαραγωγή δερματικών κυττάρων. Εκείνοι που έπιναν πράσινο τσάι έδειξαν βραδύτερη ανάπτυξη των κυττάρων του δέρματος και είχαν ένα γονίδιο που ρυθμίζει τους κύκλους ζωής των κυττάρων.
8. Πράσινο τσάι και μνήμη
Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Psychopharmacology δείχνει ότι το συγκεκριμένο τσάι μπορεί να ενισχύσει τις γνωστικές λειτουργίες του εγκεφάλου, ιδιαίτερα την λειτουργική μνήμη.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι τα ευρήματά τους υποδεικνύουν ότι το πράσινο τσάι θα μπορούσε να συμβάλλει στην θεραπεία των γνωστικών διαταραχών που σχετίζονται με νευροψυχιατρικές διαταραχές, όπως η άνοια.
9. Πράσινο τσάι και Αλτσχάιμερ
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2011, ερευνητές εξέτασαν την επίδραση ενός συστατικού πράσινου τσαγιού με την ονομασία CAGTE (colon available green tea extract), αφού είχε υποβληθεί σε πέψη, για να δον αν και πώς επηρεάζει μια βασική πρωτεΐνη στη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Ο οργανισμός Alzheimer's Society ανακοίνωσε ότι “αυτή η μελέτη προσθέτει σε προηγούμενη έρευνα που υποδηλώνει ότι το πράσινο τσάι μπορεί να συμβάλλει στην μείωση του κινδύνου της νόσου του Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια πολύ υψηλότερη δόση αυτού του ενεργού συστατικό στο πράσινο τσάι από ό,τι θα βρεθεί ποτέ στο ανθρώπινο σώμα. Πρέπει να διεξαχθεί περισσότερη έρευνα για να διαπιστωθεί εάν το πράσινο τσάι είναι προστατευτικό σε πολύ χαμηλότερη δόση και να κατανοηθεί ο μηχανισμός που το κάνει αυτό”.
Άλλα οφέλη
Άλλες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι το πράσινο τσάι μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη των οδοντικών κοιλοτήτων, στο άγχος, στην χρόνια κόπωση, στην θεραπεία των δερματικών παθήσεων και στην βελτίωση της αρθρίτιδας με την μείωση της φλεγμονής.
Σε κάθε περίπτωση, απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για την επιστημονική εδραίωση αυτών των θεωριών.
Διατροφική ανάλυση του πράσινου τσαγιού
Το μη ζαχαρωμένο πράσινο τσάι είναι ένα ποτό μηδενικών θερμίδων. Η καφεΐνη που περιέχεται σε ένα φλιτζάνι τσάι μπορεί να ποικίλει ανάλογα με την χρονική διάρκεια έγχυσης/ζύμωσης με τον νερό και την ποσότητα του τσαγιού που χρησιμοποιείται κάθε φορά. Γενικά, το πράσινο τσάι περιέχει μια σχετικά μικρή ποσότητα καφεΐνης (περίπου 20-45mg ανά 235ml), σε σύγκριση με το μαύρο τσάι, το οποίο περιέχει περίπου 50mg και τον καφέ με 95mg στην ίδια ποσότητα.
Το πράσινο τσάι θεωρείται ένα από τα πιο υγιεινά ποτά στον κόσμο και περιέχει μία από τις υψηλότερες ποσότητες αντιοξειδωτικών οποιουδήποτε τσαγιού. Οι φυσικές χημικές ουσίες που ονομάζονται πολυφαινόλες στο τσάι είναι αυτές που θεωρείται ότι προσφέρουν τα αντιφλεγμονώδη και αντι-καρκινογόνα του χαρακτηριστικά. Αποτελείται κατά προσέγγιση από 20-45% πολυφαινόλες κατά βάρος, εκ των οποίων το 60-80% είναι κατεχίνες. Οι κατεχίνες είναι αντιοξειδωτικά που πιστεύεται ότι βοηθούν στην πρόληψη της βλάβης των κυττάρων.
Πράσινο τσάι: Παρενέργειες και κίνδυνοι
Υπάρχουν λίγες έως καμία γνωστές παρενέργειες ή αντενδείξεις για ενήλικες. Ωστόσο, πρέπει να καταστούν σαφείς οι ακόλουθοι κίνδυνοι ή επιπλοκές:
Ευαισθησία σε καφεΐνη: Σε άτομα με σοβαρή ευαισθησία στην καφεΐνη μπορεί να εμφανιστεί αϋπνία, άγχος, ευερεθιστότητα, ναυτία και στομαχικές διαταραχές.
Αραιωτικά αίματος: Όσοι παίρνουν αραιωτικά αίματος (αντιπηκτικά φάρμακα) πρέπει να το πίνουν με προσοχή, λόγω της περιεκτικότητάς του σε βιταμίνη Κ. Συνιστάται επίσης να αποφύγετε το πράσινο τσάι και την ασπιρίνη, διότι και τα δύο μειώνουν την αποτελεσματικότητα των αιμοπεταλίων στην πήξη.
Άλλα διεγερτικά: Εάν το πιείτε μαζί με διεγερτικά φάρμακα, μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και τον καρδιακό ρυθμό.
Τα συμπληρώματα πράσινου τσαγιού περιέχουν υψηλά επίπεδα δραστικών ουσιών, που μπορούν να προκαλέσουν παρενέργειες και να αλληλεπιδράσουν με άλλα βότανα, συμπληρώματα ή φάρμακα.
Πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας προτού πάρετε οποιαδήποτε βότανα ή συμπληρώματα!
Συγκεκριμένα, οι έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες, εκείνες με καρδιακά προβλήματα, ή υψηλή αρτηριακή πίεση, νεφρικά, ή ηπατικά προβλήματα, έλκη στομάχου, ή αγχώδεις διαταραχές δεν πρέπει να λαμβάνουν συμπληρώματα, ή εκχυλίσματα πράσινου τσαγιού.
Πηγή: Iatropedia