Από το χωριό Πετράδες, χτισμένο σε ύψωμα, με την ανατολή του ήλιου φαίνεται πόσο κοντά είναι τα υδάτινα φυσικά σύνορα του ποταμού Έβρου και η Τουρκία. Διακρίνεται καθαρά απέναντι το τζαμί.
Ισαάκιο, Πύθειο, Πετράδες στη συνοριακή γραμμή από το Διδυμότειχο μέχρι την Ορεστιάδα τα χωριά απέχουν μερικές εκατοντάδες μέτρα από τις όχθες του ποταμού. Και σε αυτά τα σημεία αποβιβάζονται κυρίως πλέον, πρόσφυγες και οικονομικοί μετανάστες για να περάσουν από την Τουρκία στην Ελλάδα.
Ο λόγος απλός. Φτάνουν γρήγορα στον κεντρικό δρόμο χωρίς να αναγκαστούν να περάσουν από δύσβατα μέρη. Κυρίως όμως οι διακινητές τούς οδηγούν σε σημεία όπου ακόμη και αν εντοπιστούν από θερμικές κάμερες γνωρίζουν ότι δύσκολα οι περιπολίες της αστυνομίας θα τους συλλάβουν. Σε αυτό τον δρόμο από τον εγκαταλειμμένο πλέον σιδηροδρομικό σταθμό του Διδυμότειχου, μέχρι την έξοδο για Ορεστιάδα, πέρασαν κατά κύριο λόγο -σύμφωνα με τις αναφορές της αστυνομίας- 3.627 άτομα κυρίως από την Συρία, το Ιράκ, το Αφγανιστάν και το Μπάγκλαντές, ενώ μέχρι τα μέσα Μαΐου διέσχισαν τα υδάτινα σύνορα του ποταμού 808 πρόσφυγες και οικονομικοί μετανάστες.
Η εκτόξευση ξαφνικά στα ύψη του αριθμού των ροών ανησύχησαν τα αρμόδια υπουργεία της ελληνικής ηγεσίας μήπως και στο Σχέδιο Ασπίδα που εκτός από τα αστυνομικά μέτρα προβλέπει και συνεργασία με τις απέναντι τουρκικές Αρχές, δημιουργηθήκαν κενά. Έτσι, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και του ίδιου του κ. Βίτσα πραγματοποιήθηκε μια διάσκεψη υψηλών παραγόντων στην Κωνσταντινούπολη για το θέμα αυτό, το οποίο-σύμφωνα με δηλώσεις της αντιστράτηγου της ΕΛΑΣ Ζαχαρούλας Τσιριγώτη στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, παράλληλα και με τις πιέσεις της ΕΕ προς την Τουρκία επανέφεραν την κατάσταση σε φυσιολογικά και πάλι επίπεδα.
«Αφού είδαμε πριν από δύο εβδομάδες συνεχόμενα δύο μέρες 400 εισόδους, την τρίτη μέρα 350 την τέταρτη 300 κινητοποιήθηκε η ελληνική πλευρά σε διμερές επίπεδο και με πρωτοβουλία του κ. Βίτσα ο οποίος επικοινώνησε με τον ομόλογο του τον Τούρκο, έγινε μία συνάντηση υψηλών αξιωματούχων στην Κωνσταντινούπολη, για να μπορέσουμε να συζητήσουμε με την τουρκική πλευρά όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζαμε στον Έβρο, από την έλλειψη της συνεργασίας που υπήρχε πριν», τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η αντιστράτηγος Ζαχ. Τσιριγώτη.
Το Αθηναϊκό/ Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και ο Γιώργος Κουβαράς κατέγραψαν αυτή την κατάσταση σε ένα τηλεοπτικό οδοιπορικό που δίνει στη δημοσιότητα σήμερα το Πρακτορείο.
Το video ξεκινά στο χωριό των πελαργών το Πραγγί, χτισμένο σχεδόν δίπλα στον ποταμό. Για τους κατοίκους η εικόνα των προσφύγων είναι συνηθισμένη, καθώς το πρόβλημα διαρκεί πολλά χρόνια. Οι ίδιοι γνωρίζουν και ξέρουν καλά -όσο και τα κυκλώματα άλλωστε των διακινητών- τα περάσματα και τους τρόπους.
«Σπρώχνουν τη βάρκα και σε ελάχιστο χρόνο περνάνε απέναντι, ή πολλές φορές δένουν σχοινιά από το άλλο μέρος και τραβάνε» θα μας πει ένας αγρότης, συνήθως όμως υπάρχουν σημεία όπου είναι ρηχά και μπορεί να περνάνε και με τα πόδια». Τα περάσματα από το Πραγγί είναι περισσότερο ασφαλή και ίσως γι αυτό οι τιμές των διακινητών διαφέρουν, Πολύ πιο φτηνό το τίμημα από ό,τι στο θαλάσσιο μέτωπο. «Εδώ υπολογίζεται ότι τα κυκλώματα των διακινητών παίρνουν από 250- 350 ευρώ το κεφάλι».
«Πριν από μερικές εβδομάδες το Πραγγί ήταν γεμάτο κυρίως από Σύρους αλλά τις τελευταίες δύο ημέρες ηρέμησαν τα πράγματα», θα μας πει στην κάμερα ένας 65χρονος.
Οι αυξομειώσεις των ροών σχετίζονται με την πολιτική του ίδιου του Ερντογάν και της τουρκικής κυβέρνησης, για να ασκήσουν πιέσεις προς πάσα κατεύθυνση, εκτιμά ο ίδιος κάτοικος στο Πραγγί και πρόκειται για μια άποψη που συμμερίζονται πολλοί παράγοντες στην περιοχή ακόμη και της FRONTEX που διακριτικά παρακολουθεί τις εξελίξεις.
Η παρουσία όχι τόσο αριθμητικά (6 άτομα) αλλά κυρίως συμβολικά της FRONTEX στον Έβρο έχει μεγάλη σημασία αφού «στέλνει μήνυμα στην απέναντι πλευρά ότι τα φυσικά σύνορα του Έβρου είναι σύνορα της Ευρώπης» δηλώνει στην κάμερα ο διευθυντής της Αστυνομικής Διεύθυνσης Ορεστιάδας Πασχάλης Συριτούδης, ο οποίος τυπικά έχει υπό τις διαταγές του τη δύναμη FRONTEX.
Διακόσια δέκα οκτώ χιλιόμετρα του ποταμού Έβρου καθορίζουν τα σύνορα της Ελλάδας με την Τουρκία και την Βουλγαρία. Εκτός από ένα τμήμα 12,5 χιλιομέτρων μεταξύ νέας Βύσσας και Καστανιών όπου εκεί κατασκευάστηκε ο φράχτης.
Με βάση το Σχέδιο Ασπίδα εκεί κοντά βρίσκεται το Στρατηγείο παρακολούθησης με δορυφορικά συστήματα θερμικές κάμερες και ειδικό εξοπλισμό που στήθηκε και σε συνεργασία με το FRONTEX. Στο video του Αθηναϊκού/ Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων περιλαμβάνονται πλάνα από τη λειτουργία των καμερών που έφεραν κάποια χωριά σε κατάσταση μηδενικών ροών.
Όπως στα Μαράσια Έβρου βόρεια της Ορεστιάδας χωριό που αποτελείται από δύο ανεξάρτητους οικισμούς. Σχεδόν πάνω στα σύνορα του ποταμού παλαιότερα ήταν ένα από τα μεγάλα περάσματα των ροών παράτυπων μεταναστών και προσφύγων.
Ο πρόεδρος της Κοινότητας Γεώργιος Χατζηγακίδης, μας λέει: «Αυτήν τη στιγμή δεν έχουμε πρόβλημα με τους πρόσφυγες. Μάλλον μας έχει σώσει η θερμική κάμερα που τοποθετήθηκε και καλύπτει ολόκληρη την περιοχή. Ελέγχεται ολόκληρος ο τομέας, γνωρίζουν ότι ελέγχεται και δεν έρχονται πλέον εδώ περνάνε από άλλα σημεία».
Πράγματι είναι 11 το πρωί λίγο έξω από την Ορεστιάδα.
Με τον φωτορεπόρτερ του ΑΠΕ Ορέστη Παναγιώτου θα συναντήσουμε μία μικρή ομάδα μεταναστών που αυτοπροσδιορίζονται Παλαιστίνιοι και πέρασαν τον ποταμό προφανώς κοντά στο Πύθειο.
Είναι από εκείνους που δεν επιθυμούν να συλληφθούν από την αστυνομία. Το μόνο που μας ζητάνε είναι νερό.
Είναι αποφασισμένοι να φτάσουν μέχρι την Αλεξανδρούπολη παρά τα 100 χιλιόμετρα.
Κάποιοι άλλοι περπατούν από μονοπάτια, βρίσκουν καταφύγιο σε εγκαταλελειμμένα κτίρια ξεκουράζονται στον σταθμό στο Διδυμότειχο (όταν πήγαμε βρήκαμε ρούχα πάνω στις γραμμές) μέχρι να βρουν ευκαιρία να πάρουν κάποιο δρομολόγιο ΚΤΕΛ ή να ανέβουν σε τρένα.
Οι οικογένειες Σύρων προσφύγων αλλά και όσων έχουν δικαίωμα προστασίας και ασύλου αναζητούν την αστυνομία και ακολουθούν τις προβλεπόμενες διαδικασίες.
Τους οδηγούν στο Κέντρο Υποδοχής και ταυτοποίησης που βρίσκεται στο Φυλάκιο. Την μέρα που θα το επισκεφθούμε έχει φτάσει μια νέα ομάδα Πακιστανών και παράτυπων μεταναστών από το Μπαγκλαντές και ξεκινούν οι διαδικασίες. Συνεντεύξεις, το λεγόμενο Σκρίνινκ για να προσδιοριστούν και να επαληθευτούν η εθνικότητα ή τα στοιχεία που δίνουν παρουσία μεταφραστών. Θα ληφθούν δακτυλικά αποτυπώματα και θα περάσουν ιατρικές εξετάσεις και όλα τα προβλεπόμενα από την εθνική νομοθεσία.
Σύμφωνα με την κ. Τσιριγώτη, 99% των περιπτώσεων ζητούν άσυλο. Καταγράφουμε μία πτέρυγα κυρίως από οικογένειες. Κατά πλειοψηφία από τη Συρία. Θεωρητικά πρέπει να μείνουν μέχρι και 25 ημέρες. Καθόλου εύκολο για ανθρώπους που έχουν περιορίσει έστω προσωρινά τη ζωή τους σε συρματοπλέγματα και πόσο δύσκολο για παιδιά.
Η Ζάντε από το Αφρίν είναι εδώ με την οικογένειά της έναν μήνα. Δεν θέλει να αποκαλύψει το πρόσωπό της, επιθυμεί όμως να μας διηγηθεί γιατί μπήκε στην περιπέτεια της προσφυγιάς. Πατάμε το κουμπί καταγραφής στην κάμερα:
«Έφυγα από τη χώρα μου εξαιτίας του πολέμου. Οι γονείς μου ζουν στο Αφρίν. Όταν χτύπησε ο απελευθερωτικός στρατός, ο στρατός ήρθε στη χώρα μου στο Αφρίν. Οι γονείς μου διέφυγαν στο Χαλέπι. Όχι στην πόλη Χαλέπι αλλά κοντά στο Χαλέπι. Το όνομα του χωριού Νοεμπάλ. Τώρα μένουν εκεί.
Τώρα έχουν κλέψει τα πάντα, όχι μόνο στο σπίτι μου, αλλά σε όλα τα σπίτια στο Αφρίν. Μετά τις κλοπές, βάζουν βόμβα στα σπίτια, κι όταν έρχονται οι άνθρωποι στα σπίτια τους σκοτώνονται. Ο γείτονάς μου ήρθε στο σπίτι μας στο χωριό και όταν άνοιξε την πόρτα, σκοτώθηκε.
Πώς ήρθα στην Ελλάδα; Ήταν τόσο επίπονο και δύσκολο. Διασχίσαμε τέσσερα ποτάμια. Όλα ήταν άσχημα. Το μωρό μου αρρώστησε. Όταν έφτασα εδώ, το πήγα στο νοσοκομείο, γιατί ήταν πολύ άσχημα η υγεία του. Πέντε ημέρες έμεινα στο νοσοκομείο, και μετά από πέντε μέρες ήρθα εδώ. Βρίσκομαι εδώ ένα μήνα.
– Ποιό είναι το όνειρό σου για το μέλλον;
Δεν σκέφτομαι το μέλλον, γιατί νομίζω ότι αν η χώρα μου βρίσκεται σε πόλεμο, δεν υπάρχει πλέον μέλλον».
Στο κέντρο υπάρχει ειδική πτέρυγα για τα ασυνόδευτα παιδιά. Μιλάμε για εφήβους 15- 16 χρονών. Καθημερινά συμμετέχουν σε μαθήματα μαθαίνοντας λίγα ελληνικά και γεωγραφία.
Ένας 17χρονος προσπαθεί να δείξει μπροστά στην κάμερα στον χάρτη την περιπλάνηςή του από το Ιράκ μέχρι τον Έβρο.
Τα ασυνόδευτα παιδιά παραμένουν πολλούς μήνες στο κέντρο καθώς είναι πιο δύσκολο να προωθηθούν αφού είναι ελάχιστες, σχεδόν ανύπαρκτες άλλες δομές.
Ακριβώς δίπλα ένας φράκτης χωρίζει, βρίσκεται ένα άλλο κτίριο με περισσότερα συρματοπλέγματα. Εδώ τον πρώτο λόγο έχει η αστυνομία.
Η αντιστράτηγος Ζαχαρούλα Τσιριγώτη, θα μας πει ότι εκεί είναι άλλες διαφορετικής αναγνώρισης εθνικότητες και κυρίως κρατούνται για να απελαθούν.
Φύγαμε από την περιοχή σε μια περίοδο όπου οι ροές ήταν μικρότερες από ό,τι τις προηγούμενες ημέρες. Για κάποιους όσο πλησιάζουμε στις εκλογές στην Τουρκία αυτές οι αυξομειώσεις θα είναι το σήμα κατατεθέν για την περιοχή.